Του ΓΙΩΡΓΟΥ Δ. ΚΑΛΛΙΒΡΟΥΣΗ Ιατρού Επιδημιολόγου
Τα αποτελέσματα δημοσκόπησης που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα, δεν με εκπλήσσουν. Θα με εξέπλητταν εάν έδειχναν διαφορετικό αποτέλεσμα και δημοσιεύονταν στο ίδιο διαδικτυακό μέσο…
Ο καθένας έχει το δικαίωμα να γράφει και να δημοσιεύει ό,τι θέλει, ανεξάρτητα από το εάν είναι ειδικός ή όχι!
Επίσης ο καθένας έχει δικαίωμα να αμφισβητεί και να σχολιάζει, όπως θέλει, δημοσιεύματα και αναρτήσεις. Και για να θυμηθώ μια κλασική πλέον φράση: «δικαιούται δια να ομιλεί»!
Στη προκειμένη περίπτωση διάφοροι σχολίασαν τη δημοσκόπηση και έθεσαν διάφορα ερωτήματα.
Αντί απαντήσεων εισέπραξαν ειρωνεία, απαξίωση και έντονη προσπάθεια υπεράσπισης της εγκυρότητας, της επιστημοσύνης και της ακεραιότητας του δημοσκόπου, με συνεχή επωδό, ότι δεν είναι οι ίδιοι δημοσκόποι για να κρίνουν.
Από ό,τι ξέρω, μεταξύ των Ανδριωτών δεν υπάρχει κάποιος δημοσκόπος. Υπάρχουν όμως πολλοί, που έχουν διδαχτεί κι έχουν διδάξει, σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, Στατιστική Ανάλυση. Υπάρχει και συγγραφέας συγγράμματος, από το οποίο διδάσκονται, ακόμη σήμερα οι φοιτητές, Στατιστική.
Η δημοσκόπηση ή Galopp (από τον πρώτο διδάξαντα), δεν είναι τίποτε άλλο από εφαρμοσμένη στατιστική ανάλυση.
Επειδή επί δεκαετίες η στατιστική ανάλυση ήταν βασικό εργαλείο στη δουλειά μου, την Επιδημιολογία, είμαι σε θέση να γνωρίζω, ότι ένα δείγμα μπορεί να είναι αντιπροσωπευτικό και να επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων και αναγωγών, μόνον εφόσον είναι τυχαίο! Η τυχαιοποίηση (Randomisation) είναι ολόκληρο κεφάλαιο της στατιστικής και πρέπει να περιγράφεται στην αξιολόγηση ο τρόπος που επιλέχτηκε για να πραγματοποιηθεί!
Ερώτηση: Πως έγινε η τυχαιοποίηση του δείγματος; Από σχετικούς πίνακες, από κληρωτίδα ή από πρόγραμμα υπολογιστή; Ποιος έδωσε τον κατάλογο τηλεφώνων, κινητών ή σταθερών, στο δημοσκόπο και πως τηρήθηκε η ανωνυμία;
Δεν υπονοώ ότι τα αποτελέσματα «μαγειρεύτηκαν», αλλά εάν δεν έχουν τηρηθεί οι κανόνες τυχαιοποίησης και ανωνυμίας, τα αποτελέσματα είναι άκυρα και άχρηστα!
Σημασία επίσης για την αξιολόγηση του αποτελέσματος έχει η ταυτότητα του εντολέα! Ποιος παρήγγειλε και πλήρωσε τη δημοσκόπηση;
Ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα θα έπρεπε να περιλαμβάνει και τη γνώμη εκλογέων Ανδριωτών, που δεν μένουν μόνιμα στην Άνδρο! Έγινε αυτό και με ποια τεχνική;
Με εντυπωσιάζει η πρόγνωση του αποτελέσματος του δεύτερου γύρου, όπου αδυνατώ να καταλάβω με τι μέσο μπορεί να προβλευτεί. Δηλαδή υπάρχουν ψηφοφόροι που από τον πρώτο γύρο γνωρίζουν ποιόν θα ψηφίσουν στο δεύτερο και δεν τον ψηφίζουν από τον πρώτο; Γιατί; Για ποικιλία;
Βασικό στοιχείο κάθε δημοσκόπησης είναι οι ερωτήσεις που γίνονται στον ερωτώμενο. Ο τρόπος και το περιεχόμενο των ερωτήσεων! Τι απάντηση υπάρχει σε αυτό;
Μπορεί τα αποτελέσματα κάποιων αποτελεσμάτων να μην είναι της αρεσκείας μου. Αυτό όμως δεν με ενοχλεί, όπως δεν με ενοχλεί και η Δημοκρατία. Με ενοχλεί όμως κάθε προσπάθεια χειραγώγησης με όπλα επιστημονικής προέλευσης!
Γνωρίζω ότι η ανάρτησή μου -και στην προκειμένη περίπτωση η συναίνεσή μου να δημοσιευθεί ώς άρθρο- θα προκαλέσει πάλι ύβρεις και απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς. Δεν πειράζει. Ο καθένας κάνει αυτό που ξέρει να κάνει…!
ΕΙΝΑΙ Η ΑΝΔΡΟΣ ΣΤΟΝ ΕΙΡΗΝΙΚΟ;
Ο γνωστός «ΣΕΛΙΔΑΡΧΗΣ» της Άνδρου προαναγγέλει, με σχόλιο, του δικού του επιπέδου, στη τελευταία μου ανάρτηση για τη δημοσκόπηση, διεξοδική και ουσιαστική απάντηση στα ερωτήματά μου.
Όντως στον ιστότοπό του δημοσιεύτηκε, με το οσυνηθισμένο ύφος, ένα άρθρο για την αξιοπιστία των δημοσκοπήσεων,. Γράφει άλλα αντί άλλων, μεταξύ των οποίων διερωτάται εάν «η Άνδρος είναι ξεχασμένη στον Ειρηνικό» (!) Αποφεύγει όμως επιμελώς να απαντήσει έστω και σε μία από τις ερωτήσεις μου, που δεν περιείχαν αμφισβήτηση του δημοσκόπου, αλλά απορίες τεχνικού περιεχομένου, τις οποίες επαναλαμβάνω:
1. Ποιος χρηματοδότησε τη δημοσκόπηση, στην οποία υποτίθεται ότι εργάστηκαν, εκτός των άλλων 5 επόπτες και 30 συνεντευκτές;
2. Από ποιο μέσο βγήκε το δείγμα και με ποιο τρόπο εξασφαλίστηκε η τυχαιοποίησή του, η βεβαιότητα ότι πρόκειται για ψηφοφόρους και η ανωνυμία;
3. Πως βγήκε η πρόγνωση για το δεύτερο γύρο και γιατί περιέχει μόνο υποθετική αναμέτρηση μόνο μεταξύ δύο συγκεκριμένων προσώπων από τους συνολικά 5 υποψήφιους;
4. Ποιο ήταν το περιεχόμενο των ερωτήσεων;
5. Συμπεριλαμβάνεται και η πρόθεση ψήφου ψηφοφόρων που δεν είναι μόνιμοι κάτοικοι Άνδρου και εάν όχι, γιατί και πως θα μπορούσαν αυτές οι ψήφοι να επηρεάσουν τα αποτελέσματα των εκλογών;
6. Τελικά πόσο μεγάλο ήταν το δείγμα; Ο διαχειριστής λέει 800, η ταυτότητα της δημοσκόπησης λέει προγραμματισμένα: 350 άτομα, πραγματοποιημένα:253. Που είναι η αλήθεια; Στη μέση; Ή στα χαρτιά της χαρτορίχτρας;
7. Είναι τόσο μικρό το δείγμα που δεν μπορεί να υπολογιστεί η σταθερή απόκλιση, αυτό που λέμε στατιστικό λάθος;
Και για να τελειώνουμε με αυτή τη στείρα αντιπαράθεση, που μόνο τη χειραγώγηση αφελών ψηφοφόρων να επιτύχει μπορεί, να επαναλάβω, ότι ούτε τον επαγγελματισμό του δημοσκόπου κρίνω, ούτε με στενοχωρεί η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της δημοσκόπησης. Απλά εξακολουθώ να έχω κάποιες απορίες, που εκφράζω με τις ερωτήσεις μου. Η κατηγορηματική άρνηση να απαντηθούν οι ερωτήσεις μου, με κάνουν να υποψιάζομαι, ότι κάτι δεν πάει καλά… Αυτό συμβαίνει;
Γιώργος Δ. Καλλιβρούσης