Σχολιάζει ο π. δήμαρχος Ανδρου Δημήτρης Γιαννίσης
Μετά από, σχεδόν μια δεκαετία έντονων συζητήσεων , εξαγγελιών περί μεταρρύθμισης και αλλά και διαψεύσεων φαίνεται πως, επιτέλους, δρομολογείται η αναδιοργάνωση στη λειτουργία της πολιτείας.
Στις ανακοινώσεις – προθέσεις της κυβέρνησης περί διοικητικής μεταρρύθμισης, η Αυτοδιοίκηση όχι απλώς περιλαμβάνεται στο όλο εγχείρημα, αλλά δείχνει να αντιμετωπίζεται ως η βάση πάνω στην οποία η κυβέρνηση φιλοδοξεί να εφαρμόσει με στέρεα και σταθερά βήματα τη νέα αρχιτεκτονική Κράτους και Αυτοδιοίκησης.Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, διά των θεσμικών εκπροσώπων της χρόνια τώρα έχει καταθέσει ένα επιστημονικό πλαίσιο αρχών, στόχων και διεκδικήσεων, προκειμένου να ληφθούν οι οριστικές αποφάσεις για το είδος και το εύρος των αλλαγών, που απαιτούνται για μια ισχυρή Αυτοδιοίκηση.Ως βασικούς, δε, όρους για να προχωρήσει η μεταρρύθμιση στην Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση θέτει τους εξής :Πρώτον, να αποτελεί οργανικό τμήμα της συνολικής μεταρρύθμισης του διοικητικού συστήματος της χώρας.Δεύτερον, των συνενώσεων να προηγηθεί η χωροθέτηση των ορίων των νέων δήμων με αντικειμενικά συμφωνημένα κριτήρια.Τρίτον, Διοικητική Μεταρρύθμιση δεν σημαίνει θεσμοθέτηση ενός μόνο νόμου, αλλά υιοθέτηση ενιαίου προγράμματος ρυθμίσεων, ενεργειών, έργων και μέτρων, για την υλοποίηση του οποίου θα έχουν διασφαλιστεί οι απαραίτητοι και αναγκαίοι πόροι.Η εμπειρία των πρώτων υποχρεωτικών συνενώσεων του « Καποδίστρια Ι » είναι αποκαλυπτική. Αν και βελτίωσε κάπως τα πράγματα, εν τούτοις, έμεινε ανολοκλήρωτος ο διακηρυγμένος στόχος για ισχυρούς και αποτελεσματικούς δήμους. Ο «Καποδίστριας» εκτός του ότι σκόνταψε εν την γενέσει του, σε κομματικούς και μικροκομματικούς σκοπέλους, στη συνέχεια αντιμετώπισε τις περιοριστικές δημοσιονομικές λογικές της κεντρικής διοίκησης.Άρα, όπως επανειλημμένα έχει επισημανθεί, η συζήτηση που μόλις άνοιξε πρέπει -όσον αφορά την Τοπική Αυτοδιοίκηση- να έχει στην ατζέντα της τα εξής θέματα:Την χωροθέτηση των ορίων των νέων ΟΤΑ, βάσει αντικειμενικών και συμφωνημένων κριτηρίων για να αποφευχθεί η λογική των συνενώσεων με κομμάτια ή μικροπολιτικά κριτήρια.Συμφωνημένες αλλαγές στο νέο Δημοτικό Σύστημα Διακυβέρνησης και στα όργανα εσωτερικού ελέγχου του νέου Δήμου με στόχο την ενίσχυση της αντιπροσωπευτικής και συμμετοχικής Δημοκρατίας στις τοπικές υποθέσεις .Τις ελάχιστες υποχρεωτικές λειτουργίες-υπηρεσίες των νέων ΟΤΑ, που θα ικανοποιούν τις λειτουργίες προγραμματισμού, ολοκληρωμένης οικονομικής διαχείρισης, σχεδιασμού και παραγωγής έργων, πληροφορικής, νομικής υποστήριξης, διοίκησης του δήμου.Το ζήτημα της αναδιανομής αρμοδιοτήτων μεταξύ κράτους και Αυτοδιοίκησης.Το ζήτημα της φορολογικής αποκέντρωσης, απαραίτητης προϋπόθεσης για τη διασφάλιση της οικονομικής αυτοδυναμίας και αυτοτέλειας των νέων ΟΤΑ.Το Εθνικό Επιχειρησιακό Σχέδιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ένα Ολοκληρωμένο Επιχειρησιακό Σχέδιο για τους νέους ΟΤΑ, το οποίο θα περιέχει τη χρηματοδότηση έργων και δράσεων τόσο από κοινοτικούς όσο και από εθνικούς πόρους από την Κεντρική Διοίκηση προς την Αυτοδιοίκηση.Είναι προφανές όμως ότι πάνω από όλα η νέα μεταρρύθμιση πρέπει να στοχεύει σε ένα ολοκληρωμένο Δήμο με αναπτυξιακό και κοινωνικό ρόλο, που θα είναι βασικός πυλώνας της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης.Απαραίτητη προϋπόθεση για να συμβεί αυτό είναι η μεταρρύθμιση να συνοδεύεται με γενναία αναδιανομή αρμοδιοτήτων και πόρων ανάμεσα στο κεντρικό κράτος και την Τοπική Αυτοδιοίκηση και όχι με περιοριστικές δημοσιονομικά λογικές, καθώς και λογικές περισσότερου εναγκαλισμού κράτους και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που θα την οδηγήσουν στη μείωση της αποτελεσματικότητας και του κύρους της, σε περαιτέρω, δηλαδή, αποδυνάμωση.Με βάση τις παραπάνω διαπιστώσεις η συζήτηση σχετικά με την νέα Αρχιτεκτονική Κράτους και Αυτοδιοίκησης μεταξύ της Κυβέρνησης της Αυτοδιοίκησης και των Κοινωνικών εταίρων έχει ξεκινήσει ήδη και κινείται κατά την ταπεινή μου γνώμη στη σωστή κατεύθυνση και ειδικότερα:1) Εχει συγκροτηθεί Επιστημονική Επιτροπή η οποία θα αξιοποιήσει με αυστηρά , αντικειμενικά κριτήρια την πλούσια προεργασία που έχει γίνει ( Βλέπε επιστημονική Μελέτη του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης ΙΤΑ ).2) Θα υπάρξει διεξοδική διαβούλευση κατ αρχήν με την Τοπική Αυτοδιοίκηση στο Ετήσιο Τακτικό Συνέδριο της ΚΕΔΚΕ που θα πραγματοποιηθεί στις 18 , 19 και 20 Ιανουαρίου 2010 στην Αθήνα με σχεδόν αποκλειστικό θέμα συζήτησης την Νέα Διοικητική Μεταρρύθμιση . Η διαβούλευση αυτή θα συνεχιστεί & μετά το Συνέδριο της ΚΕΔΚΕ με τις Τοπικές Κοινωνίες και με τα κόμματα μέσα στο Κοινοβούλιο.3) Καθιερώνεται « Οδικός Χάρτης Εφαρμογής » με την συγκρότηση άμεσα Επιτροπής Παρακολούθησης με συμμετοχή του Κράτους και των φορέων της Αυτοδιοίκησης η οποία θα προσδιορίσει μετρήσιμες θεσμικές , λειτουργικές και οικονομικές προϋποθέσεις για το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής των μεγάλων αλλαγών.4) Στόχος είναι λιγότεροι , ισχυρότεροι και οικονομικά αυτοδύναμοι Δήμοι . Η θέσπιση της Νέας Αρχιτεκτονικής Κράτους και Αυτοδιοίκησης προγραμματίζεται να μετουσιωθεί σε Νομοσχέδιο το οποίο θα έχει κατατεθεί και θα έχει ψηφισθεί μέχρι τέλη της Άνοιξης 2010 το αργότερο ώστε να εφαρμοσθεί στις Αυτοδιοικητικές εκλογές του 2010.5) Το Πρόγραμμα Έργων « ΘΗΣΕΑΣ » αντικαθίσταται από ένα νέο ριζικά βελτιωμένο πρόγραμμα έργων των Νέων ΟΤΑ που δεν θα παρουσιάζει τις δυσλειτουργίες και την υστέρηση στην απορροφητικότητα του ΘΗΣΕΑ.6) Καθιερώνεται καθεστώς υπαγωγής όλων των δαπανών όλων των ΟΤΑ στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.7) Καθιερώνεται η Περιφέρεια ως ο Δεύτερος Βαθμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης με αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο με αναλογική εκπροσώπηση όλων των Νομών και αιρετό Περιφερειάρχη.8) Καταργούνται οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και οι Νομάρχες ενώ οι Υπηρεσίες των Νομαρχιών μετατρέπονται σε αποκεντρωμένες Υπηρεσίες της Περιφέρειας στον Νομό στις οποίες Υπηρεσίες χρέη Προϊσταμένου θα εκτελεί αιρετός Περιφερειακός Σύμβουλος κατά πάσα πιθανότητα διορισμένος από το Περιφερειακό Συμβούλιο η από τον Περιφερειάρχη.
9) Καταργείται το πλαφόν του 42% του εκλογικού συστήματος για τις εκλογές των οργάνων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α και Β Βαθμού και επανέρχεται το πλειοψηφικό του 50+1 %
Συμπερασματικά : Η κοινωνία είναι πλέον ώριμη για αλλαγές αρκεί αυτή τη φορά η Διοικητική Μεταρρύθμιση να ενταχθεί σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανασύνταξης της Ελληνικής Πολιτείας , υπερβαίνοντας τις αντιστάσεις του Πολιτικού συστήματος – τμήμα του οποίου είναι όπως λειτουργεί σήμερα και η τοπική αυτοδιοίκηση – και της διαμορφωμένης κατάστασης . Μια τόσο ριζική μεταρρυθμιστική τομή προϋποθέτει ένα συνολικό σχέδιο που θα ξεφύγει από τον πειρασμό της αποσπασματικότητας , θα είναι προικισμένο με τους απαραίτητους πόρους και θα έχει τόσο ισχυρή δομή με ευρεία νομιμοποίηση που θα μπορεί να ανταπεξέλθει στις ισχυρές αντιστάσεις του συστήματος .
Είναι καιρός πλέον να γίνει μια εκ βάθρων ανασύνταξη της δομής και της λειτουργίας του σύγχρονου, γραφειοκρατικού, αναποτελεσματικού και αντιαναπτυξιακού Κεντρικού Κράτους με επιτελικό και ρυθμιστικό χαρακτήρα που θα «δένει» αρμονικά με την Νέα Τοπική Αυτοδιοίκηση ως θεμέλιο αυτής της θεσμικής ανανέωσης και αλλαγής.
