Του Γιώργου Δ. Καλλιβρούση
Ιατρού – Επιδημιολόγου e-mail: kallivroussis@yahoo.com
Με την επίσημη ανακοίνωση του πρώτου θανατηφόρου κρούσματος της αιμορραγικής γαστρεντερίτιδας που από τον περασμένο Μάιο μαστίζει την Ευρώπη, τώρα και στη Γαλλία, οι θάνατοι ανέρχονταν, μέχρι σήμερα (4.7.011), συνολικά σε 51 (!) (48 στη Γερμανία, 1 στη Σουηδία, 1 στις ΗΠΑ και 1 στη Γαλλία). Διεθνώς χαρακτηρίζεται ως η παγκοσμίως μεγαλύτερη επιδημία τέτοιου είδους, που έχει ποτέ εμφανιστεί
Συνεχώς ακούμε από τα ελληνικά ΜΜΕ διάφορα: Προειδοποιήσεις για μολυσμένους σπόρους και φύτρα τριγωνέλας από την Αίγυπτο, που πιθανόν κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά. Επίσης ανακοινώθηκε, ότι μια παρτίδα τυποποιημένα σουτζουκάκια γνωστής γερμανικής αλυσίδας τροφίμων είναι μολυσμένη με άλλο στέλεχος, εξίσου τοξικό, της ΕC και αποσύρθηκε (εγκαίρως;) από τη αγορά. Η τελευταία είδηση είναι, ότι αρκετοί τόνοι βοδινού κρέατος που έχουν εισαχθεί στη χώρα μας από τη Γαλλία είναι επίσης μολυσμένοι με το από παλιά γνωστό στέλεχος (Ο157) της ΕΗΕC (EnteroHaemorrhagic Escherichia Coli), την στα ελληνικά γνωστή πια εντεροαιμορραγική εσσεριχία coli.
Δηλαδή η γερμανική γαστρεντερίτιδα, που αποδόθηκε αρχικά στα ισπανικά αγγούρια, και μετά στα γερμανικά λαχανικά και τα φύτρα συγκεκριμένης μονάδας κοντά στο Ανόβερο, μπορεί να περάσει και στη χώρα μας; Σαφώς ναι!
Πολλοί έγκριτοι επιστήμονες ερεύνησαν την επιδημία (πάνω από 4000 κρούσματα μόνο στη Γερμανία, με τώρα φθίνουσα τάση) και κατέληξαν σε πολύ ενδιαφέροντα πορίσματα, τα οποία οι δημοσιογράφοι προσπάθησαν να τα παρουσίασαν έτσι ώστε να μη προσβάλουν κρατικά και οικονομικά συμφέροντα… Για να καταλάβουμε τη πραγματική διάσταση της υπόθεσης, θα έπρεπε να περιοριστούμε στα επιστημονικά δεδομένα, που οδηγούν σε σημαντικούς επιστημονικούς συλλογισμούς: Στον εντερικό σωλήνα των θερμόαιμων, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και ο άνθρωπος, κατοικεί αστρονομικά μεγάλος αριθμός μικροοργανισμών, που αποτελεί τη «χλωρίδα του εντέρου». Υπολογίζεται, ότι αυτοί οι μικροργανισμοί είναι 10 φορές περισσότεροι από το σύνολο των κυττάρων ολόκληρου του σώματος και στο μεγαλύτερο μέρος τους αποτελούνται από ένα είδος βακτηρίων, που ονομάζεται εσσεριχία coli (E-coli ή EC). Πρόκειται για μια άλλη ονομασία του γνωστού σε όλους μας κολοβακτηριδίου, το οποίο συνήθως είναι μέσα στο έντερο μη παθογόνο και χρησιμεύει για τη διάσπαση των τροφών και για τη προστασία του οργανισμού από άλλα παθογόνα, καθότι πολλαπλασιάζεται με τέτοια ταχύτητα, που δεν αφήνει τα παθογόνα να πολλαπλασιαστούν. EHEC (εντεροαιμορραγική Ε-coli) είναι ένα τοξικό στέλεχος της EC που φυσιολογικά βρίσκεται στη χλωρίδα του εντέρου των μηρυκαστικών (βοοειδών, προβάτων και κατσικιών) για τα οποία είναι ακίνδυνο. Αντίθετα για τον άνθρωπο είναι ΠΟΛΥ ΤΟΞΙΚΟ (!)Προκαλεί καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων και αιμορραγική διάρροια, ενώ σε σοβαρές περιπτώσεις οδηγεί σε νεφρική ανεπάρκεια και τελικά σε θάνατο. Μεταδίδεται από κακές συνθήκες υγιεινής (αποχέτευση σφαγείων και στάβλων), από κατανάλωση λαχανικών που έχουν ποτιστεί με μολυσμένο νερό αποχέτευσης, ή από κατανάλωση μολυσμένων προϊόντων κρέατος και γάλακτος. Εγκαθίστανται στο έντερο, όπου εκβάλουν μια τοξίνη, τη βεροτοξίνη, η οποία είναι παρόμοια με τις τοξίνες της δυσεντερίας και ευθύνεται για τις πολύ επικίνδυνες καταστάσεις που απειλούν τη ζωή του ασθενούς, όπως το αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο, που δεν αντιμετωπίζεται εύκολα και συχνά καταλήγει στο θάνατο. Στην περίπτωση του EHEC βακτηρίου (EHEC O104:H4), που προκάλεσε την πρόσφατη επιδημία, εννοούμε ένα μεταλλαγμένο στέλεχος, που προβληματίζει τους ειδικούς, γιατί περιέχει ένα γονίδιο που κανονικά δεν περιέχεται στα EHEC βακτήρια, αλλά σ ένα άλλο στέλεχος κολοβακτηριδίου και δεν έχει ποτέ στο παρελθόν ανιχνευτεί με αυτή τη μορφή σε ασθενείς ή τρόφιμα.
Επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης ανίχνευσαν αυτό το βακτήριο σε μικρό ποταμό περιοχής που γειτονεύει με ΕΕΛ (μονάδα επεξεργασίας λυμάτων) κι επειδή διαπίστωσαν ότι το ενοχοποιούμενο βακτήριο μοιάζει περισσότερο με τον τύπο που βρίσκουμε συχνότερα στα κόπρανα ανθρώπων και λιγότερο σε κόπρανα αγελάδων και προβάτων υποπτεύθηκαν μετάδοση του βακτηρίου είτε από ανεπαρκώς επεξεργασμένα λύματα που πέρασαν στον υδροφόρο ορίζοντα και το πόσιμο νερό, ή από τη χρησιμοποίηση του επεξεργασμένου, αλλά μη απολυμασμένου νερού των λυμάτων για άρδευση, οπότε δεν αποκλείεται και η μόλυνση από άνθρωπο σε άνθρωπο, μέσω της εντεροστοματικής οδού. Σ αυτό συνηγορεί πολύ πρόσφατη ανακοίνωση του Υπουργείου Περιβάλλοντος του γερμανικού κρατιδίου της Ρηνανίας Βεστφαλίας, σύμφωνα με την οποία στην πόλη Γκύτερσλο, όπου έχουν επισήμως καταγραφεί 28 κρούσματα γαστρεντερίτιδας ΕΗEC, ανιχνεύτηκε το επικίνδυνο στέλεχος Ο104:Η4 σε μονάδα βιολογικού καθαρισμού της πόλης. Αυτό σημαίνει, ότι το νοσογόνο βακτήριο πέρασε από τους μολυσμένους ανθρώπους στα αστικά λύματα και στη συνέχεια βρέθηκε στο βιολογικό καθαρισμό, απ όπου εάν δεν υποστεί επαρκή διήθηση και απολύμανση, μπορεί να περάσει στα επιφανειακά ύδατα και να μολύνει ανθρώπους! Ανεξάρτητα από τη παραφιλολογία που αναπτύχθηκε για την πρωτογενή αιτία της μόλυνσης και τις διάφορες σκοπιμότητες, γεγονός αναμφισβήτητο είναι, ότι η μετάδοση του μικροβίου γίνεται από το περιεχόμενο του εντερικού σωλήνα ανθρώπων και ζώων. Ο μόνος τρόπος προφύλαξης είναι η αποφυγή οποιουδήποτε είδους επαφής με κόπρανα και λύματα που περιέχουν κόπρανα!
Η Χώρα της Άνδρου, τα Λειβάδια, οι Στενιές και τα Γυάλια, με το «πανταχόθεν ελεύθερο» σύστημα αποχέτευσης, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του κινδύνου! Εάν περάσουν στα αστικά λύματα, που εκβάλλουν ανεπεξέργαστα στη θάλασσα, περιττώματα μολυσμένων ατόμων (τουριστών και άλλων), που είτε έχουν ήδη νοσήσει, είτε είναι μόνο φορείς, ο φαύλος κύκλος ανοίγει… Η μετέπειτα μετάδοση δεν γίνεται μόνο από τους κολυμβητές των παράκτιων περιοχών που είναι μολυσμένες με βοθρολύματα, αλλά και από τους εργαζόμενους σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, ακόμη και από τα ορατά και αόρατα σταγονίδια θάλασσας, που προέρχονται από το μανιασμένο κυματισμό των ανδριώτικων μελτεμιών.
Το επίσημο κράτος έχει επισημάνει την παρανομία και την επικινδυνότητα που απορρέει από την ανεπάρκεια της «ανεπεξέργαστης» αποχέτευσης των αστικών λυμάτων κι έχει ήδη επιβάλλει στο δήμο πρόστιμο € 10.000 και την υποχρέωση να κατασκευάσει πλήρες αποχετευτικό δίκτυο, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία!
Με τη γνωστή κρατική ανακολουθία παράβλεψαν όμως, ότι οι παθογόνοι μικροοργανισμοί που περιέχονται στα λύματα δεν εντυπωσιάζονται από πρόστιμα και αποφάσεις και προχωρούν ακάθεκτοι στη δημιουργία και εμφάνιση νοσηρών καταστάσεων κι επιδημιών, όπως η βασανιστική επιδημία γαστρεντερίτιδας του 2009, που ακόμη δεν έχουμε ξεχάσει…
Τι μέτρα παίρνουν οι τοπικές αρχές για να μας προστατεύσουν;
Σε σχετικό ερώτημα σε επιστολή μου προς το νέο δήμαρχο, έλαβα μετά μήνες την απάντηση, ότι ο σχεδιασμός του αποχετευτικού έχει ολοκληρωθεί κι έχει υποβληθεί (εκπρόθεσμα) αίτημα για χρηματοδότηση στο Υπουργείο Περιβάλλοντος.
Άλλα λόγια ν αγαπιόμαστε…!
Τι σκοπεύει να κάνει ο κ. δήμαρχος με την πλειάδα των υγειονομικών συμβούλων που διαθέτει το δημοτικό συμβούλιο; Πως σκοπεύουν να «οχυρώσουν» την πόλη και να προστατεύσουν τους πολίτες από τους επαπειλούμενους κινδύνους, μέχρι να σωθεί η Ελλάδα από τη χρεοκοπία και να εγκριθεί η χρηματοδότηση για τα ήδη πεπαλαιωμένα σχέδια;
Μια λύση θα ήταν να ναυλωθεί δεξαμενόπλοιο για να μεταφέρει τα λύματα σε γειτονική μονάδα επεξεργασίας άλλου νησιού ή της Αττικής.
Άλλη εναλλακτική λύση θα ήταν να επανεξετάζονταν η ιδέα μιας κινητής μονάδας από προκατασκευασμένες δεξαμενές που τοποθετούνται εύκολα και λειτουργούν σύντομα.
Μια τρίτη, προσωρινή λύση, με υποθαλάσσιο αγωγό μεγάλου διαμετρήματος και σε μεγάλο βάθος, να διοχετευτούν τα λύματα στο πέλαγος, εφόσον δεν απαγορεύεται από την ελληνική και διεθνή νομοθεσία.
Ανεξάρτητα όμως από τα εναλλακτικά αυτά μέτρα θα έπρεπε ν απαγορευτεί η κολύμβηση άμεσα, για όσο διάστημα δεν έχει δοθεί λύση για τα λύματα που μολύνουν ανεπεξέργαστα όλη την ακτογραμμή των κολυμβητικών παραλιών της Χώρας, όσο δύσκολο και οδυνηρό και εάν είναι αυτό, δεδομένου ότι η ΥΓΕΙΑ ΠΡΟΕΧΕΙ.
Άλλη πίστωση χρόνου δεν υπάρχει! Όπως και στη χωματερή που έκανε την Άνδρο διαβόητη διεθνώς, η καταστροφή είναι πλέον ορατή! Μόνο που αυτή η νέα καταστροφή θα περιέχει ανθρώπινα θύματα! Τι περιμένουμε για να κινητοποιηθούμε; Να θρηνήσουμε τον πρώτο θάνατο παιδιού ή ηλικιωμένου;
Εάν δυστυχώς συμβεί κάτι τέτοιο, ο δήμαρχος δεν θα έχει χρόνο να τρέχει στις τηλεοράσεις για πρωθύστερες εξαγγελίες για «ΣΟΥΚΟΥΣ» και «δεματοποιήσεις», γιατί εκτός από τις σκληρές αντιπαραθέσεις με τη συνείδησή του θα διώκεται για βαρύ ποινικό αδίκημα , χωρίς αυτό να επαναφέρει βέβαια τους πεθαμένους στη ζωή…!
Οι ανθρώπινες ζωές μπορούν να προστατευτούν μόνο με τη πρόληψη και τη προφύλαξη! Αυτό όμως συνεπάγεται γενναίες αποφάσεις, από γενναίους ανθρώπους! Υπάρχουν;
