Ήταν μια συζήτηση πέρα από τα συνηθισμένα αυτή που έγινε εφέτος στα πλαίσια της έκθεσης του Χατζηκυριάκου- Γκίκα από το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή στην Χώρα της Άνδρου. Στο πάνελ η συντονίστρια Ελένη Αρβελέρ και οι ομιλητές Άγγελος Δεληβοριάς, Νάσος Βαγενάς και Παναγής Ψωμόπουλος, οι οποίοι εστίασαν στην ελληνικότητα που εισήγαγε στα ελληνικά γράμματα και στην ελληνική σκέψη η μεγάλη γενιά του ’30.
Ήταν μια συζήτηση απάντηση σε μια σειρά «μεταμοντέρνα» πολυπολιτισμικά φληναφήματα που την τελευταία 15ετία συχνά βαραίνουν καταθλιπτικά πάνω στην πολιτική και στην κουλτούρα της χώρας μας. Απόψεις που εισάγουν ξεπερασμένες αντιλήψεις που στην Ελλάδα παρουσιάζονται από κάποιους σαν «τελευταία πολιτιστική μόδα» και σαν «προχωρημένη ιδεολογική ταυτότητα».
Ο Άγγελος Δεληβοριάς και ο Παναγής Ψωμόπουλος εστίασαν, ο πρώτος, στην μουσειακή παρουσίαση που των προσωπικοτήτων της γενιάς του ’30 και, ο δεύτερος, στην ελληνικότητα και της αρχιτεκτονικής που ήρθε ως επακόλουθο των απόψεων εκείνης της μεγάλης γενιάς. Όμως, το κύριο βάρος της συζήτησης σήκωσε ο Νάσος Βαγενάς, που στάθηκε στην προσπάθεια επικράτησης μιας αντίληψης περί πολυπολιτισμικότητας στα ελληνικά γράμματα που ουσιαστικά ακυρώνει όλο το σπουδαίο έργο της γενιάς του ’30.
Η απαξίωση της γενιάς του ’30 και όλων των μεγάλων εκπροσώπων της στα ελληνικά γράμματα (Σεφέρη, Ελύτη, κλπ) που επιχείρησαν οι διάφοροι «πολυπολιτισμικοί» θεωρητικοί απαντήθηκε με τρόπο εξαιρετικό από τον Νάσο Βαγενά. Ο Βαγενάς με λεπτομερή και αναλυτικό τρόπο απάντησε σε όλες αυτές τις απόψεις επαναφέροντας στο προσκήνιο τις πάντα επίκαιρες έννοιες περί ελληνικότητας που εισήγαγε με γνώση και περίσκεψη στη ζωή μας εκείνη η μεγάλη κοσμοπολίτικη γενιά.
Όμως, η πολιτιστική και φιλολογική θεώρηση όλων αυτών που επιχείρησαν την απαξίωση της ελληνικότητας που εισήγαγε η γενιά του ’30 έχει ως βάση την ιδεολογία της «πολιτικής ορθότητας» μιας ανερμάτιστης Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Οι «προοδευτικές» αυτές απόψεις ισοπεδώνουν κάθε έννοια πολιτιστικής αξιολόγησης, κάθε έννοια πολιτικής ιεράρχησης και κάθε έννοια κοινωνικής δημιουργικής ενσωμάτωσης. Όλα αυτά στο όνομα μιας «πολιτικώς ορθής» απαίτησης για καταξίωση οποιασδήποτε διαφορετικότητας.
Η λατρεία της κάθε διαφορετικότητας, η αποθέωση της κάθε μειονότητας και η κατάργηση κάθε επικρατούσας συλλογικότητας (ούτε ο Αριστοτέλης δεν υπάρχει στην αντιδυτική κριτική τους) αποτελούν τα νέα «τοτέμ» αυτής της «κριτικής σκέψης». Προβάλλοντας όλους αυτούς τους αναχρονισμούς ως το «νέου» κατεδαφίζουν και ισοπεδώνουν ιεραρχήσεις, αξιολογήσεις, ομογενοποιήσεις. Και αναδεικνύονται μόνο εξαιρέσεις ή και συχνά οι όποιες ασημαντότητες. Όλα αυτά μαζί χωρίς κρίση και κριτική.
Η «πολιτικώς ορθή» αποθέωση του ανορθολογικού επικρατεί και ισοπεδώνει στα πλαίσια μιας «κριτικής» που πρώτη υιοθέτησε η χωρίς κανένα ιδεολογικό έρμα «Ριζοσπαστική Αριστερά». Μια Αριστερά που αφού έχασε σταδιακά όλες τις ιδεολογικές αναφορές της στις διάφορες ολοκληρωτικές περιπλανήσεις της και απώλεσε το 1989 και τους «σοσιαλιστικούς παραδείσους» της, αναζήτησε στα κουρέλια της «πολυπολιτισμικότητας» ένα νέο διεθνές ισοπεδωτικό δόγμα. Μια νέα «συνολική» ισοπεδωτική θεώρηση του κόσμου, της κοινωνίας, αλλά και των γραμμάτων. Ο Βαγενάς έκρινε και κατέκρινε αυτή την «πολιτικώς ορθή» ισοπέδωση στα γράμματα. Μένει να προχωρήσουμε περαιτέρω την κριτική και την απομυθοποίηση αυτής της «πολιτικής ορθότητας» στην κοινωνία, αλλά και στην πολιτική ζωή.
Δ. Μπασαντής
