Του ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΒΑΚΟΝΔΙΟΥ
Είναι σίγουρο ότι στην Ελλάδα πρέπει να αλλάξει η φορολογική νομοθεσία. Το σημερινό φορολογικό καθεστώς έχει δημιουργηθεί υπό καθεστώς πίεσης για εισπρακτικά μέτρα, είναι άδικο, δυσλειτουργικό, αγνοεί τις σύγχρονες επιχειρηματικές δομές, αγνοεί την παγκοσμιοποίηση των αγορών, ευνοεί τις παράνομες συναλλαγές και αντικατοπτρίζει τις ικανότητες του πολιτικού προσωπικού της χώρας να νομοθετεί χωρίς να επιτυγχάνεται αποτέλεσμα.
Η νέα Κυβέρνηση και το οικονομικό επιτελείο έχουν μια μοναδική ευκαιρία. Να αναμορφώσουν εκ βάθρων τη φορολογική νομοθεσία και να καταστήσουν την Ελλάδα μια ευνομούμενη, δίκαιη και ανταγωνιστική πολιτεία.
Η νέα φορολογική νομοθεσία θα πρέπει επίσης να εγγυάται ένα σταθερό φορολογικό καθεστώς σε βάθος χρόνου. Πολλοί μιλούν για ορίζοντα δεκαετίας. Θα διαφωνήσω απόλυτα. Ο χρονικός ορίζοντας δεκαετίας είναι πολύ μικρός εάν θέλουμε η φορολογική νομοθεσία να έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα.
Εάν θέλουμε να προσελκύσουμε μεγάλες επενδύσεις από το εξωτερικό οι οποίες θα συνεισφέρουν στην αύξηση του Ακαθάριστου Ελληνικού Προϊόντος, στην αύξησης της απασχόλησης με νέες θέσεις εργασίας και θα συμβάλλουν στη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας (αύξηση εξαγωγών και μείωση εισαγωγών), θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι δυνητικοί επενδυτές στη χώρα μας για να εκπονήσουν και να υλοποιήσουν οποιοδήποτε σοβαρό επιχειρηματικό σχέδιο δεν δελεάζονται από τον ορίζοντα των δέκα ετών.
Άρα πρώτα πρέπει να κατανοήσουμε πώς λειτουργούν οι επενδυτές του εξωτερικού και να χρησιμοποιήσουμε την φορολογική νομοθεσία ως μοχλό ανάπτυξης.
Το δεύτερο που πρέπει να κατανοήσουμε είναι ότι η φορολογική νομοθεσία λειτουργεί και ως εργαλείο βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας. Η Ελλάδα δεν είναι μια κλειστή και προστατευόμενη αγορά. Ανήκει στην Ευρωπαϊκή και Νομισματική Ένωση όπου τα κεφάλαια διακινούνται ελεύθερα και έχει και γειτονικές χώρες που στην πλειοψηφία τους έχουν χαμηλότερους από εμάς φορολογικούς συντελεστές. Δεδομένης δε και της παγκοσμιοποίησης των αγορών και της συνεχούς συγκέντρωσης της παραγωγής από πολυεθνικές εταιρίες είναι ξεκάθαρο ότι τα νομικά πρόσωπα (εταιρίες) σε μεγάλο βαθμό επιλέγουν την χώρα στην οποία επιθυμούν να φορολογούνται. Αυτή η δυνατότητα επιλογής δείχνει ξεκάθαρα και τη δυνατότητα βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας μέσω της φορολογικής νομοθεσίας.
Μια τρίτη παράμετρος είναι αυτή της κοινωνικής δικαιοσύνης. Ανεξάρτητα από το σύνολο των αδυναμιών της ισχύουσας νομοθεσίας είναι παραπάνω από σίγουρο ότι σήμερα χαρακτηρίζεται από στρεβλώσεις που πριν από όλα είναι άδικες για τους φορολογούμενους.
Ένα απλό παράδειγμα: Για πολλά χρόνια οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι συμμετέχουν στα φορολογικά έσοδα κατά πολύ περισσότερο από ότι θα έπρεπε. Όσο όμως το φορολογικό καθεστώς είναι άδικο, τόσο εντείνονται και οι τάσεις φοροδιαφυγής. Αντίθετα, αν το σύστημα ήταν δίκαιο τότε και ο προβληματικός εισπρακτικός μηχανισμός του κράτους θα είχε καλύτερα αποτελέσματα αλλά και θα ενισχυόταν η κοινωνική συνοχή, ενώ ενδεχομένως θα μειωνόταν η ανομία.
Βεβαίως, πάντα υπάρχει ένα ερώτημα πού θα βρεθούν τα χρήματα και όπως σε καθεστώς τρόϊκας συνηθίζουμε να λέμε, πού θα βρεθούν τα ισοδύναμα.
Η απάντηση είναι απλή. Στην πάταξη (επιτέλους) της φοροδιαφυγής. Το ερώτημα είναι γιατί δεν έχει γίνει τίποτε ουσιαστικό προς αυτή την κατεύθυνση. Η άποψή μου είναι ότι δεν έχει γίνει τίποτα για την πάταξη της φοροδιαφυγής διότι οι νομοθετούντες δεν γνωρίζουν πώς λειτουργεί το σύστημα, ο κρατικός μηχανισμός βολεύεται στην αδράνειά του και πολλοί κοινωνικοί φορείς δεν ενδιαφέρονται για την δικαιοσύνη του συστήματος παρά μόνο για τα στενά επαγγελματικά τους συμφέροντα. Οι νομοθετούντες δεν καταλαβαίνουν καταρχήν τη δομή της ελληνικής οικονομίας η οποία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αυτοαπασχόληση και την μικροεπιχειρηματικότητα. Επομένως, εάν δεν γίνουν συγκεκριμένες στοχεύσεις στο διαφεύγον τη φορολογία εισόδημα, ο κρατικός μηχανισμός θα λαμβάνει συνεχώς άδικα οριζόντια μέτρα τα οποία δεν θα λύνουν το πρόβλημα της φοροδιαφυγής, θα επιτείνουν την αδικία και θα βαθαίνουν την ύφεση. Ένα παράδειγμα είναι τα αντικειμενικά κριτήρια διαβίωσης. Όσο αυστηροποιούνται τιμωρούν μισθωτούς και συνταξιούχους αλλά ελάχιστα προσφέρουν στην σύλληψη της φοροδιαφυγής.
Πρότασή μου είναι για τους αυτοαπασχολούμενους να υπάρξουν επαγγελματικά αντικειμενικά κριτήρια. Ας πάρουμε σαν παράδειγμα τον ιατρικό κλάδο. Το εισόδημα του ιατρού εξαρτάται:
Α) Από την ειδικότητα. Διαφορετικό είναι το αναμενόμενο εισόδημα του ακτινολόγου και διαφορετικό του μαιευτήρα
Β) Από το χρόνο άσκησης επαγγέλματος. Το εισόδημα ενός γιατρού που ασκεί το επάγγελμά του 15 χρόνια είναι υψηλότερο αυτού που το ασκεί 5 χρόνια
Γ) Η έδρα άσκησης επαγγέλματος. Διαφορετικό εισόδημα αναμένει ο οδοντίατρος της Σύρου από αυτόν της Κηφισιάς
Δ) Από το μέγεθος και την αντικειμενική αξία του ιατρείου
Ε) Από τον αριθμό των υπαλλήλων που απασχολούνται στο ιατρείο
ΣΤ) Από τους τίτλους που σχετίζονται με το κράτος. Εάν κάποιος γιατρός είναι π.χ. καθηγητής πανεπιστημίου ή διευθυντής σε κρατικό νοσοκομείο προφανώς και ο τίτλος αυτός προσθέτει πελατεία και εισόδημα το οποίο οφείλεται και σε αυτή την ιδιότητα
Ο ιατρικός κλάδος αναφέρεται σαν παράδειγμα. Η ίδια περίπου λογική μπορεί να εφαρμοσθεί σε πολλούς κλάδους αυτοαπασχολούμενων. Προσωπικά δεν έχω τίποτα να χωρίσω με τους γιατρούς. Με ενοχλεί η ανικανότητα του κράτους. Ενός κράτους το οποίο χωρίς να το συνειδητοποιεί νομιμοποιεί ακόμη και το φακελάκι. Φανταστείτε ότι όλα σχεδόν τα ιδιωτικά ασφαλιστικά συμβόλαια τα οποία εγκρίνονται από το αρμόδιο Υπουργείο προβλέπουν την αποζημίωση του ασφαλισμένου με διάφορα (άνευ αποδείξεων) επιδόματα. Δηλαδή το κράτος εγκρίνει και προτρέπει τον ασφαλισμένο να καταβάλλει ποσά άνευ αποδείξεων (εισόδημα αφορολόγητο για τον γιατρό ή για τον ασφαλισμένο εάν δεν το χρησιμοποιήσει) χωρίς να έχει τον τρόπο να τον ελέγξει.
Επομένως η Νέα Κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά έχει ένα τεράστιο πλεονέκτημα. Να δημιουργήσει ένα νέο φορολογικό πλαίσιο το οποίο θα προάγει την ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα, την δικαιοσύνη και την κοινωνική συνοχή.
