Τι προβλέπει το Σχέδιο για την ανασυγκρότηση της Αυτοδιοίκησης – Νέο Σύστημα Αυτοδιοίκησης και απλή αναλογική
Γράφει ο ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
π. πρόεδρος του Δ. Σ. των δήμων Αργυρούπολης και Ελληνικού-Αργυρούπολης
Όπως είναι γνωστό στο αυτοδιοικητικό περιβάλλον, έχει προχωρήσει ο διάλογος και η διαβούλευση για τη θεσμοθέτηση ενός νέου πλαισίου για την Αυτοδιοίκηση. Σκοπός της αυτοδιοικητικής ανασυγκρότησης είναι :
- Η αναδιάταξη των σχέσεων κεντρικού και τοπικού κράτους.
- Η άρση των αρνητικών συνεπειών που δημιούργησαν το πρόγραμμα ‘’Καλλικράτης’’, η οικονομική κρίση και η εφαρμογή των μνημονιακών πολιτικών.
Ειδικότερα στην πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση εντοπίζονται σήμερα τα εξής προβλήματα:
-Πολύπλοκο και γραφειοκρατικό θεσμικό πλαίσιο.
-Ελλιπής δημόσια λογοδοσία της εκάστοτε διοίκησης που οδηγεί σε αδιαφανή λειτουργία.
-Λαθεμένοι χωροταξικοί σχεδιασμοί που έγιναν χωρίς κοινωνική γεωγραφική, ιστορική, συγκοινωνιακή και πολιτιστική συνοχή, με αποτέλεσμα την απομάκρυνση του πολίτη από το θεσμό.
-Απουσία κινήτρων και προύποθέσεων για κοινωνική συμμετοχή.
-Ασφυκτικός έλεγχος και εποπτεία από 6 διαφορετικούς φορείς και όργανα.
-Οικονομική αφυδάτωση των ΟΤΑ με μείωση των πόρων κατά 60% ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων.
Στις βασικές αλλαγές του σημερινού θεσμικού πλαισίου περιλαμβάνονται: το σύστημα διοίκησης και το εκλογικό σύστημα.
Οι αλλαγές στο Σύστημα Διοίκησης
Προτείνεται η κατάργηση των σημερινών δημοτικών και τοπικών κοινοτήτων. Τη θέση τους θα πάρουν τα Συμβούλια Δημοτικών Ενοτήτων, των πρώην Δήμων και Κοινοτήτων που καταργήθηκαν με το Νόμο 3853/2010 δηλ. με το Πρόγραμμα Καλλικράτης. Δημοτικές ενότητες θα είναι καταρχάς όλοι οι ‘’Καποδιστριακοί’’ Δήμοι, αλλά και τα πρώην Δημοτικά Διαμερίσματα. Τα Συμβούλια αυτά θα ενισχυθούν με αποφασιστικές αρμοδιότητες. Κάθε Δημοτική Ενότητα θα διαθέτει δικά της όργανα όπως:
- Συμβούλιο Δημοτικής Ενότητας
- Πρόεδρο Δημοτικής Ενότητας .
Το Συμβούλιο κάθε δημοτικής ενότητας θα εκλέγεται ανεξάρτητα από τους κεντρικούς συνδυασμούς του Δήμου. Ένας συνδυασμός δηλ. θα μπορεί να κατέβει στις εκλογές μόνο σε μία Δημοτική Ενότητα και δεν θα υπάρχει εξάρτηση της εκλογής των τοπικών συμβούλων από την επιτυχία των κεντρικών συνδυασμών.
Ο αριθμός των τοπικών συμβούλων κάθε Δημοτικής Ενότητας θα καθορίζεται ανάλογα με τον πληθυσμό της.
Ο πρόεδρος της Δημοτικής Ενότητας θα εκλέγεται έμμεσα από το Συμβούλιο και θα συμμετέχει στο Δημοτικό Συμβούλιο με δικαίωμα ψήφου στα θέματα της τοπικής ενότητας που εκπροσωπεί.
Η εκλογή των τοπικών συμβούλων θα γίνεται με την απλή αναλογική.
Το εκλογικό σύστημα
Τα βασικά χαρακτηριστικά του συστήματος είναι:
- Η κατανομή του συνόλου των εδρών του δημοτικού συμβουλίου μεταξύ όλων των συνδυασμών, από τον πρώτο γύρο, με το σύστημα της απλής αναλογικής και με βάση τη γνωστή μέθοδο της αναλογικής των υπολοίπων.
- Σε περίπτωση που κανένας συνδυασμός δεν συγκεντρώνει στον πρώτο γύρο το 50+1 των ψήφων, θα πραγματοποιείται επαναληπτική εκλογή στο δεύτερο γύρο μεταξύ των δύο πρώτων συνδυασμών, μόνο για την εκλογή Δημάρχου. Το αποτέλεσμα των εκλογών του δευτέρου γύρου δεν θα έχει καμία επίδραση στην κατανομή των εδρών του δημοτικού συμβουλίου, όπως αυτές διαμορφώθηκαν στον πρώτο γύρο. Και τούτο γιατί μέχρι τώρα, με το υπερπλειοψηφικό σύστημα, ένας συνδυασμός που έπαιρνε π.χ. στον πρώτο γύρο 25% και στο δεύτερο 50+1 εξασφάλιζε τα 3/5 των εδρών ( άρθρο 32 του Ν. 3852/2010).
Με τον τρόπο αυτόν ένας σύμβουλος της πλειοψηφίας θα μπορούσε π.χ. να εκλεγεί σε ένα δήμο με 100 ψήφους, ενώ ένας υποψήφιος με 500 ψήφους να αποτύχει να εκλεγεί.
- Αποσυνδέονται οι αυτοδιοικητικές εκλογές από τις ευρωεκλογές.
- Το δικαίωμα του εκλέγειν αποκτούν και οι νέοι των 17 ετών.
- Ενιαία εκλογή των δημοτικών συμβούλων σε όλη την έκταση του Δήμου. Καταργείται δηλ. η εσωτερική διαίρεση των δήμων σε εκλογικές περιφέρειες.
- Κάθε συνδυασμός μπορεί να έχει τόσον αριθμό υποψηφίων, στις εκλογές, όσες είναι οι έδρες του δημοτικού συμβουλίου προσαυξημένους κατά 10%.
Στο σημείωμα αυτό δεν καταγράφηκαν βέβαια όλες οι προτεινόμενες αλλαγές του θεσμικού πλαισίου, αλλά συνοπτικά αυτές που ενδιαφέρουν περισσότερο και άμεσα την επόμενη εκλογική αναμέτρηση στον αυτοδιοικητικό χώρο. Σε επόμενο σημείωμα θα αναφερθούμε και σε άλλες σημαντικές σχέσεις αναδιάταξης του θεσμικού πλαισίου που αποβλέπουν στην οικονομική βιωσιμότητα, την αυτάρκεια και τη διοικητική αυτοτέλεια της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης.