Έλλη Μουρέλου Τοπίο Λιμάνι, Ελλάδα 1940-1952
Ελληνικά «χτύπησε» η καρδιά της Βιέννης το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Μαρτίου κατά την διάρκεια της έκθεσης χαρακτικής από την Συλλογή Κολλιαλή, αλλά και το Σάλτσμπουργκ, για τον εκεί εορτασμό της Εθνικής Επετείου. Συγκεκριμένα στο υπέροχο μπαρόκ κτίριο της Πρεσβείας μας στη Βιέννη, της οδού Αργεντινής , με την ευκαιρία της εθνικής εορτής της Ελλάδας της 25ης Μαρτίου, η δραστήρια Πρέσβης μας κ. Χρυσούλα Αλειφέρη οργάνωσε έκθεση ελληνικής χαρακτικής τέχνης με επιλεγμένα έργα από τη Συλλογή Χαρακτικής Χρήστου και Πόλλυς Κολλιαλή. Η ίδια έκθεση μεταφέρθηκε για μία μέρα και στο Σάλτσμπουργκ, στο σύγχρονο Μέγαρο Πάππας, υπό την αιγίδα της Επίτιμης Προξένου της Ελλάδας, κ. Αικατερίνης Παππά.
Στην έκθεση με τίτλο «Πανόραμα Ελληνικής Χαρακτικής» παρουσιάζεται μια επιλογή 80 περίπου χαρακτικών έργων, ex libris και βιβλίων αριθμημένων με γνήσια χαρακτικά, με θέματα απ’ την Ελλάδα της ιστορίας, της μυθολογίας, την γαλανή Ελλάδα των νησιών του Αιγαίου, νεκρές φύσεις αλλά και σύγχρονες, αφηρημένες και σουρεαλιστικές συνθέσεις διακεκριμένων Ελλήνων Χαρακτών, παλαιότερων αλλά και νεώτερων, από τους καθηγητές-μαιτρ , Γιάννη Κεφαλληνό Δημήτριο Γαλάνη, ΄Αγγελο Θεοδωρόπουλο, Λάμπρο Ορφανό, Αλέξανδρο Κορογιαννάκη , Τάσσο, Βάσω Κατράκη, Γιάννη Μόραλη, Παναγ.Τέτση, Μαν.Γιανναδάκη, Μαίρης Σχοινά, Φλωρεντίας Οικονομίδου, Γιάννη Γουρζή, Τάκη Κατσουλίδη, Πόπης Ζωΐδη, Μιχ. Αρφαρά, Βαα. Καζάκου, Μίλτου Πεταλά, Ευρ.Παπαδοπετράκη κ.ά.χαρακτών, παρακολουθώντας την εξέλιξη της χαρακτικής στην Ελλάδα του 20στού και 21ου αιώνα. Η συλλογή έχει ήδη εκτεθεί με επιτυχία στην Αθήνα και στην Κωνσταντινούπολη. Την επιμέλεια της έκθεσης έχουν η Πόλλυ και η Ειρήνη Κολλιαλή.
Ο αρχιτέκτων κ. Μίνως Ορφανός, γιος του διακεκριμένου χαράκτη Λάμπρου Ορφανού και δωρητής της Πρεσβείας,
με την Π. Κολλιαλή και την Πρέσβη κ. Χρ. Αλειφέρη
Και ίσως τα παραπάνω να μην είχαν καμιά σημασία για το ανδριακό κοινό αν ανάμεσα στους δωρητές της ελληνικής Πρεσβείας στην Αυστρία, δεν ήταν ο αγαπημένος φίλος του νησιού μας Μίνως Ορφανός.
Ο Μίνως Ορφανός, αρχιτέκτονας στο επάγγελμα αλλά καλλιτέχνης στην ψυχή, με ηπιότητα που σπανίζει ευαισθησία και διακριτικότητα στάθηκε η αφορμή να γνωρίσουμε δυο ανθρώπους της Τέχνης, την ζωγράφο ψηφιδογράφο Έλλη Μουρέλου και τον χαράκτη Λάμπρο Ορφανό. Αξίζει να αναφέρει κανείς δυο σημαντικά ιστορικά καλλιτεχνικά δρώμενα. Αφενός την δημιουργία της διαφημιστικής αφίσας της Ελλάδας το 1961 για την οποία η ζωγράφος Έλλη Μουρέλου τιμήθηκε με βραβείο του ΕΟΤ, και αφετέρου την συμβολή του Ξ. Ζολώτα, ως Διοικητού της Τραπέζης της Ελλάδος και την επιμονή και ειδίκευση του Λάμπρου Ορφανού στην μικροχαρακτική σε ατσάλι, χάρη στις οποίες η Ελλάδα άρχισε να παράγει και να εκτυπώνει στο Εθνικό Νομισματοκοπείο της Τράπεζας της Ελλάδος – Ιδρυμα Εκτύπωσης Τραπεζογραμματίων και Αξιών (Ι.Ε.Τ.Α.) τα δικά της Τραπεζογραμμάτια, στα τέλη της δεκαετίας του 1950.
Η Ανδριακή θα αφιερώσει το παρόν και το επόμενο φύλλο της (Απριλίου και Μαΐου 2018) στους δυο σπουδαίους αυτούς καλλιτέχνες σαν μια ελάχιστη τιμή και ως ενδεικτική συμβολή στην σπουδαιότητα, την αξία και την ελληνικότητα του έργου τους.
Η Έλλη Μουρέλου Ορφανού
Έλλη Μουρέλου Τοπίο, Αττική 1940-1952
Η Έλλη Ορφανού γεννήθηκε στον Πειραιά στις 26 Απριλίου 1922. Γονείς της ήταν ο Ιωάννης Μουρέλος και η Αικατερίνη Παπάζογλου, και οι δυο με καταγωγή από την Ανατολική Ρωμυλία (σημερινή Βουλγαρία). Είχε έναν μεγαλύτερο αδελφό, το Γιώργο Μουρέλο, καθηγητή φιλοσοφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και αντεπιστέλλον μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας, και δύο μεγαλύτερες αδελφές, τη Βασιλική Μουρέλου, καθηγήτρια Γαλλικής γλώσσας στο Αμερικάνικο Κολλέγιο Θηλέων, στο Γαλλικό Ινστιτούτο και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, καθώς και την Μαρία Μουρέλου-Κορακίτου. Υπήρξε σύζυγος του Λάμπρου Ορφανού (1916 -1995), μεγάλου χαράκτη, ζωγράφου και διευθυντή του τμήματος χάραξης στην Τράπεζα της Ελλάδος.
Σπούδασε Ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών των Αθηνών (1940- 1947) με καθηγητές τον Δ.Μπισκίνη, τον Ο. Αργυρό και τον Κωνσταντίνο Παρθένη για τέσσερα χρόνια. Δίδαξε καλλιτεχνικά στο Αμερικανικό Κολλέγιο Θηλέων στο Ελληνικό, από το 1947 έως το 1952. Την περίοδο 1952-1956 σπούδασε Ζωγραφική στην Ανωτάτη Εθνική Σχολή Καλών Τεχνών των Παρισίων, κοντά στους J.I. Dupas και J. Souverbie και ειδικεύτηκε στην τέχνη της ψηφιδογραφίας στην Ecole d’ Art Italien, με τον διεθνούς φήμης ζωγράφο Gino Severini (1883-1966). Η Σχολή αυτή μετονομάστηκε αργότερα σe Institut de la Mosaique de Ravenne, Beaux Arts de Paris. Ο Gino Severini, στις αρχές του 20ου αιώνα, υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Φουτουριστικού κινήματος (Futurismo) στην Ευρώπη, μαζι με τους F.T. Marinetti, U. Boccioni και G. Balla.
Στο Παρίσι γνώριζει μαζί με τον σύζυγο της, Λάμπρο Ορφανό, τον μεγάλο τους φίλο Π. Τέτση, τον Κ. Γραμματόπουλο, τον Γ. Γαίτη, τον Χ. Βογιατζή και τον Κ. Πανόπουλο. Υπηρξε επίσης φίλη με τον Γ. Μόραλη και την Β. Κατράκη, τον Α. Προκοπίου, τον Ε. και την Λιλή Πρεβελάκη, το ζεύγος Γ. Σισιλιάνου και Α. Κωνσταντινίδη, όπως και πλήθος επιφανών πνευματικών ανθρώπων της εποχής της.
Με την επιστροφή της στην Ελλάδα συνέχισε να εργάζεται στο Αμερικανικό Κολλέγιο Θηλέων Αθηνών από το 1955 έως το 1979, ως Διευθύντρια του Τμήματος Εικαστικών με πολύ αξιόλογους συναδέλφους όπως την Μαίρη Χατζηνικολή Σαραφιανού, την Ζωή Αλαφούζου και τον Γιώργο Μόσχο. Διακρίθηκε για τη μεταδοτικότητα και το ενδιαφέρον με το οποίο προσέγγιζε τις μαθήτριές της. Έχει παρουσιάσει το έργο της σε ομαδικές εκθέσεις (Πανελλήνιες 1957, 1967, 1971, 1975). Έχει τιμηθεί με βραβείο του ΕΟΤ για την διαφημιστική αφίσα της Ελλάδος (1961). Διακρίθηκε ως ζωγράφος ειδικευμένη στην τεχνική των ψηφιδωτών. Η Έλλη Ορφανού έφυγε από την ζωή στην Αθήνα στις 20 Φεβρουαρίου του 2011.
Έργα της υπάρχουν στα εξής Μουσεία και Συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό:
Εξωτερικό: Πρεσβεία της Ελλάδος στην Βιέννη, Αυστρία. Πρεσβεία της Ελλάδος στην Βουδαπέστη, Ουγγαρία. Πρεσβεία της Ελλάδος στην Πρετόρια, Νότιος Αφρική. Γενικό Προξενείο της Ελλάδος στην Κωνσταντινούπολη, Τουρκία. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας, Λευκωσία, Κύπρος. Συλλογή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, Παρίσι, Γαλλία. Συλλογή της Ecole d’Art Italien Gino Severini, Παρίσι, Γαλλία. Fondation Hellénique, Παρίσι, Γαλλία. Instituto Statale d’Arte per il Mosaico “Gino Severini» di Ravenna, Fondatione Flaminia di Ravenna, Ραβέννα, Ιταλία
Μουσεία και συλλογές στην Ελλάδα: Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδος, Αθήνα. Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών, Αθήνα. Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Αθήνα. Μουσείο Φυσικής Ιστορίας «Γουλανδρή», Αθήνα. Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος ¨Λίλιαν Βουδούρη¨, Αθήνα. Ιστορική Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, Αθήνα. Συλλογή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, Αθήνα. Συλλογή της Alpha Bank, Αθήνα. Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (Μ.Ι.Ε.Τ.), Αθήνα. Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (Π.Ι.Ο.Π.). Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Εξωτερικών, Τουρισμού, Αθήνα. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αθήνα. Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (ΕΟΤ). ουρισμο Οργανισμός τs, GreeceΓαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, Αθήνα. Ιταλικό Ινστιτούτο Αθηνών, Αθήνα. Δημοτική Πινακοθήκη Ρόδου, Δημοτική Πινακοθήκη Αγρινίου. Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας, Μουσείο Γ.Ι. Κατσίγρα. Δημοτική Πινακοθήκη Λαμίας, Μουσείο Α. Κοντόπουλου, Λαμία. Ιστορικό Αρχείο – Μουσείο Ύδρας (ΙΑΜΥ). Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας. Μουσείο Μεγάρου Γκύζη, Σαντορίνη. Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς. Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Σπάρτη. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Οικία Λάζαρου Κουντουριώτη.Ύδρα. Ίδρυμα Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού, Αθήνα. Σύλλογος “Οι Φίλοι της Μουσικής”, Αθήνα. Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος,–Λίλιαν Βουδούρη, Αθήνα. Συλλογή Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος – Deere College. Συλλογή Πορτραίτων Ελλήνων Καλλιτεχνών, Stoa Art, Αθήνα. Αιγινήτειο Νοσοκομείο Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.Πρόγραμμα Αθηνά, Αθήνα. Πρεσβεία της Κυπριακής Δημοκρατίας, Μορφωτικό Γραφείο, Σπίτι της Κύπρου. Ωδείο Max Hallecker, Αθήνα.