Με σεμνότητα, σοβαρότητα, συγκίνηση, δωρικότητα, που αρμόζει σε μοναστήρι αλλά και διακριτική πολυτέλεια που συνδυάζεται στην Ι.Μ. Αγίας Ειρήνης στα Αποίκια εγκαινιάστηκε το Σάββατο 6.4.2019, η Μόνιμη Έκθεση: «Ἑλλη Σταματιάδου Έργα και Ημέρες. Η Χλωρίδα της Άνδρου», από τον επίτιμο πρόεδρο του Σ.τ.Ε. κ. Παναγιώτη Πικραμένο και την κ. Φαλή Βογιατζάκη πρόεδρο Δ. Σ. του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας.
Η Μόνιμη έκθεση ανεβάζει τον πήχυ του πολιτισμού στο νησί. Θερμά συγχαρητήρια στον Λευτέρη Πολέμη, για την πραγμάτωση ενός οράματος και στην οικογένεια Γιάννη και Χαράς Τσεπέρκα, Αριστοτέλη Τσεπέρκα και Σταμάτη Σταματιάδη που το υλοποίησαν, τιμώντας τη μνήμη μιας Αξιόλογης Γυναίκας Βοτανικού, της Έλλης Μανδαράκα Σταματιάδου.
«H έκθεση αυτή είναι ένα έργο αγάπης της οικογένειάς της και αναγνώρισης της προσφοράς της στην έρευνα της πλούσιας ελληνικής χλωρίδας και ιδιαίτερα της ΄Ανδρου, τόπο της καταγωγής της. Το σημαντικό συλλεκτικό έργο της Έλλης αποτελεί τη βάση της φυτοθήκης του Herbarium του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας. Το έργο ενός συλλέκτη συνίσταται στην παρατήρηση, στην συλλογή, στην πολύ καλή προετοιμασία και στα υπομνηματισμένα δείγματα που συλλέγει, ούτως ώστε να παρέχει μία άριστη βάση για τη σύγχρονη και μελλοντική έρευνα, και η Έλλη συγκαταλέγεται σήμερα μεταξύ των σπουδαίων συλλεκτών βοτανολόγων στον κόσμο. Από την ίδρυσή του, το 1964, το Μουσείο έδωσε προτεραιότητα στη μελέτη της ελληνικής χλωρίδας. Οι πρώτοι συνεργάτες και σύμβουλοι ήταν ο καθηγητής Βοτανικής Karl Heinz H. Rechinger (1906-2001) του Βρετανικού Μουσείου, και ο καθηγητής Peter Davis (1918-1992) του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου. Με την καθοδήγησή τους συγκροτήθηκε και εκπαιδεύτηκε συλλεκτική ομάδα υπό την Έλλη Σταματιάδου, που ανέλαβε, ανάλογα με τις εποχές του έτους, το έργο της συλλογής σε ολόκληρο το γεωγραφικό χώρο της Ελλάδας, και κυρίως στους ορεινούς όγκους της Μακεδονίας και Ηπείρου, απ’ όπου ελάχιστα στοιχεία ήταν γνωστά. Οι αποστολές ήταν πολυήμερες και απαιτούσαν συχνά ορειβατικές ικανότητες.
«….Η βοτανική έρευνα είναι μια δουλειά πολύ ενδιαφέρουσα αλλά συγχρόνως και επικίνδυνη», λέει σε κείμενό της η Έλλη Σταματιάδου και συνεχίζει: «….Το να περπατάς ώρες ατελείωτες κάτω από τον καυτό ήλιο του καλοκαιρού, το να προσπαθείς να σκαρφαλώσεις στους βράχους και τους κρημνούς για να πάρεις κάποιο φυτό που φυτρώνει ανάμεσα στις
ρωγμές τους, ή το να προσπαθείς να μπεις στις βαθιές χαράδρες για να μαζέψεις τα φυτά που φυτρώνουν πλάι στο χιόνι και στα γλιστερά χαλίκια, δεν είναι καθόλου εύκολη δουλειά. Χρειάζεται πολύ θάρρος, τόλμη και αντοχή, υπομονή και επιμονή και πάνω απ’ όλα πολύ αγάπη για να τα βγάλεις πέρα.»
Στην έκδοση Wild Flowers of Greece του Μουσείου ο Δανός Arne Strid, ένας από τους σπουδαιότερους βοτανικούς στον κόσμο και άριστος γνώστης της ελληνικής χλωρίδας έγραψε: η Έλλη Σταματιάδου έχει συνεισφέρει στην βοτανική επιστήμη με περισσότερα από 23.000 πολύ καλά προετοιμασμένα δείγματα φυτών και το συλλεκτικό της έργο έχει αναγνωριστεί διεθνώς. Ανακάλυψε 40 νέα είδη φυτών και προς τιμή της έχουν πάρει το όνομά της δύο φυτά, η Veronica stamatiadae και ο Dianthus stamatiadae. Χωρίς ποτέ να παραμελήσει την οικογένειά της που υπεραγαπούσε, τον σύζυγό της Γιάννη, από τα βασικά στελέχη του Μουσείου, δεξί χέρι του Άγγελου Γουλανδρή, τα παιδιά της 
Σταμάτη, Χαρούλα και Γιάννη Τσεπέρκα, και τα εγγόνια της Χαράλαμπο και ΄Αγγελο, τους οδήγησε με το παράδειγμά της ζωής της, σε δρόμους δημιουργικούς. Σήμερα το Herbarium του Μουσείου, από τα σημαντικότερα της Ελλάδος, συντηρείται και οι συλλογές του διακινούνται διεθνώς, με υπεύθυνο του Βοτανικού Τμήματος τον Διονύση Μέρμηγκα και την επί χρόνια στενή συνεργάτιδα της Έλλης, Κική Δήμα.
Η επιτυχημένη παρουσίαση αυτής της έκθεσης οφείλεται στον επίσης από τους πρώτους συνεργάτες του Μουσείου Πέτρο Ζαμπέλη, παρόντα επί πολλά χρόνια στις μοναδικές εκθέσεις και εκδόσεις του Μουσείου.
Η Έλλη θα ζει για πάντα στη μνήμη μας σαν πρότυπο ανθρώπου που έβαλε ένα στόχο στη ζωή του και τον πέτυχε με την εργατικότητα, την πίστη και την αφοσίωση στο έργο που σήμερα υπηρετούμε κι’ εμείς.
Φαλή Βογιατζάκη
Η Ελλη Μανδαράκα γεννήθηκε το 1933 και μεγάλωσε στο χωριό των Αποικίων της Άνδρου. Αποφοίτησε από το γυμνάσιο της Χώρας και μετακόμησε στην Αθήνα. Ο Γιάννης Σταματιάδης έγινε ο σύντροφος της στη ζωή το 1953.
Αρχικά εργάστηκε στον εκδοτικό οίκο «Ηλιος» και κατόπιν εντάχθηκε στο Βοτανικό Μουσείο Γουλανδρή στην Κηφισιά μαζί με τον άνδρα της την δεκαετία του 60. Εκεί η Ελλη απέκτησε εμπειρία στην συντήρηση των βοτανικών συλλογών, αλλά το πραγματικό της ενδιαφέρον ως συλλέκτριας προέκυψε από μια αποστολή στον Ταΰγετο. Οι δάσκαλοι και μετέπειτα συνεργάτες της ήταν διακεκριμένοι βοτανικοί επιστήμονες όπως ο William Stearn (Λονδίνο), Peter Davis (Εδιμβούργο), Karl Heinz Rechinger (Βιέννη), Werner Greuter (Βερολίνο), Arne Strid (Κοπεγχάγη), Karl Heinz Rechinger και άλλοι. Μετά από πολυετείς έρευνες και δύσκολες αποστολές σε όλα τα βουνά της χώρας, η Έλλη κατόρθωσε να συγκεντρώσει περισσότερα από 23.000 άριστα-διατηρημένα δείγματα φυτών. Η ποιότητα της δουλειάς της έτυχε διεθνούς αναγνώρισης καθώς ανακάλυψε 25 νέα είδη φυτών στον κόσμο. Σε δύο από αυτά εδώθη τιμητικά το όνομα της , Veronica stamatiadae και Dianthus stamatiadae. Όλοι επαίνεσαν την προσωπικότητα και το έργο της. Τα αγαπημένα φυτά της Έλλης ήταν οι παιώνιες τις οποίες συντηρούσε ζωντανές, μαζί με άλλα ενδημικά είδη, στον κήπο του Μουσείου. Οι συλλογές της ήταν η πηγή υλικού και των εικονογραφήσεων της Νίκης Γουλανδρή, Παιώνιες της Ελλάδος. Αποσύρθηκε το 2003 μετά από 38 έτη υπηρεσίας της βοτανικής επιστήμης, αλλά συνέχισε να φροντίζει τις συλλογές της μέχρι τέλους. Απεβίωσε το 2015. Οι συλλογές της παραμένουν η βάση του βοτανικού υλικού του σημερινού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας.
Ευχαριστούμε θερμά τους Βαγγέλη Λουκίσα και Μάκη Σπυριδωνόπουλο για την διάθεση του φωτογραφικού υλικού της εκδήλωσης των εγκαινίων.
