Δεν υπάρχει Κορθιανός που να μην έχει επισκεφθεί το μοναστήρι της Παναγίας Τρομαρχιανής. Αλλά και οι Ανδριώτες όλοι οφείλουμε να γνωρίζουμε την σεμνή ιστορία του. Το μοναστήρι είναι χτισμένο σε μια γυμνή από βλάστηση απότομη πλαγιά δυο χιλιόμετρα από το Στενό της Τήνου, κοντά στο χωριό Πίσω Μεριά. Είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου και πανηγυρίζει δυο φορές τον χρόνο, τον Δεκαπενταύγουστο και τη Δευτέρα της Διακαινησίμου.
(Χάρτης).
Η εκκλησία είναι βασιλική αρκετά μεγάλη με εντυπωσιακή οροφή, μαρμάρινο δάπεδο και αριστουργηματικό ψηλό ξυλόγλυπτο τέμπλο του 19ου αιώνα. Μπροστά στην ωραία Πύλη υπάρχει σύμβολο με τον δικέφαλο αετό. Στο χώρο της Μονής υπάρχουν κελιά, ξενώνες, τραπεζαρία, φούρνος και εξωτερικά η Μονή περιβάλλεται από τείχος.
Το μοναστήρι ιδρύθηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας στην περιοχή που ήταν ιδιοκτησία του Βυζαντινού στρατιωτικού του Τρουμάρχη. (οι μικρότερες διοικητικές περιφέρειες του βυζαντινού κράτους διοικούντο από τουρμάρχες)
Από το 1882 που τα κτήματα του μοναστηριού πωλήθηκαν λειτουργεί σαν εκκλησία. Το μοναστήρι κατά καιρούς φιλοξενεί κατασκηνώσεις της Ιεράς Μητροπόλεως Σύρου.
Την Δευτέρα του Πάσχα – όπως έγινε και σήμερα- πλήθος κόσμου μαζεύεται στο μοναστήρι, μετά την λειτουργία ακολουθεί πανηγύρι, με τοπικά όργανα και χορούς και τοπικά εδέσματα που διαρκεί μέχρι το βράδυ. Το Πανηγύρι στα Τρομάρχια είναι από τα πιο σημαντικά πανηγύρια της Άνδρου.
Με στοιχεία από:
http://2tee-korth.kyk.sch.gr/mones_androu/moni_tromarxion.htm
https://proskynitis.blogspot.com/2019/02/blog-post_7.html?m=1
