To Σάββατο 24 Ιουλίου 2021 σε εκδήλωση του Εξωραϊστικού Συλλόγου Στραπουργιών-Λαμύρων-Μεσαθουρίου-Υψηλού Άνδρου «Ο Άγιος Νικόλαος» που πραγματοποιήθηκε στο προαύλιο του Δημοτικού Σχολείου Λαμύρων, η Βιολάντη Βρατσάνου ξεδίπλωσε το πλουμιστό κουβάρι της ζωής του πατέρα της Γιαννούλη Ν. Βρατσάνου.
Μαθηματικός, αεροπόρος, πετυχαίνει πρώτος στις εξετάσεις στη Σχολή Ικάρων, μάχιμος πιλότος σε εποχές που οι άνθρωποι δεν ήξεραν αν θα ζουν την επόμενη στιγμή, πρώτος των πρώτων με ότι καταπιάνεται, συγγραφέας μαθηματικών βιβλίων, πεζοπόρος… ατέλειωτος ο κατάλογος με επιτυχίες αυτού του πολυπράγμονα άνθρωπου που μας κάνει να σκεφτούμε πως κάποιοι άνθρωποι ζουν πολλές ζωές… σε μία! Αλλά ας μας τα περιγράψει καλύτερα η Βιολάντη Βρατσάνου…
Βιογραφικό Σημείωμα
Ο Γιαννούλης Βρατσάνος γεννήθηκε στο Perth Amboy του New Jersey το 1924, παιδί Ελλήνων μεταναστών από την Άνδρο, του Νικολάου Βρατσάνου από τα Λάμυρα (με μακρινή καταγωγή από τα Ψαρά) και της Βιολαντώς Στάμου από τη Μεσαριά.
Το 1928 λόγω της οικονομικής κρίσης, η οικογένεια επιστρέφει στην Άνδρο και εγκαθίσταται στα Λάμυρα. Εκεί, έρχεται και το δεύτερο παιδί, η Κατίνα, μελλοντική σύζυγο του Νικολάου Κορκοδείλου από τα Λάμυρα.
Ο Γιαννούλης μαθαίνει τα πρώτα γράμματα στο Δημοτικό Σχολείο Λαμύρων και το 1936 συνεχίζει στο Εμπειρίκειο Γυμνάσιο Ανδρου. Το 1937, ο καθηγητής του της Φυσικής (και μετέπειτα διάσημος σπηλαιολόγος) Γιάννης Πετρόχειλος τον επελέγει ως βοηθό του για την εξερεύνηση και αποτύπωση του σπηλαίου Φόρος στα Αλαδινού Άνδρου.
Στην διάρκεια της Κατοχής ο Γιαννούλης λειτουργεί στα Λάμυρα μαζί με τον αγαπημένο του θείο Νικόλαο Θωμά (Μελίσση) ένα κρυφό (αδήλωτο) ραδιόφωνο, του οποίου η μπαταρία φορτιζότανε στην αρχή με ανεμογεννήτρια και αργότερα με ένα τροχό και μια δυναμομηχανή αυτοκινήτου, επινόηση του εφευρετικού Μελίσση. Τα νέα που ακούνε έτσι από την ελληνική εκπομπή του BBC διοχετευόνται την άλλη μέρα με αθόρυβο και διακριτικό τρόπο προς Λάμυρα, Χώρα κλπ.
Από πολύ νωρίς φαίνεται η έφεση του Γιαννούλη στις θετικές επιστήμες και προπαντώς στα μαθηματικά. Ονειρο του το Πολυτεχνείο ή το Μαθηματικό. Αποφοιτά από το Εμπειρίκειο Γυμνάσιο Ανδρου το 1942 με βαθμό άριστα. Υπήρξε, όπως λένε, ο καλύτερος μαθητης που πέρασε ποτέ από αυτό το Γυμνάσιο.
Το 1943 μεταβαίνει στην Αθήνα και γράφεται σε φροντιστήριο για το Πολυτεχνείο, έως το 1944 οπότε ανακοινώνεται η ματαίωση των εισαγωγικών εξετάσεων, λόγω της εμπόλεμης κατάστασης. Ετσι το φθινόπωρο του 1944 όταν η Πολεμική Αεροπορία προκήρυσσει διαγωνισμό για Αεροπόρους, ο Γιαννούλης δίνει εξετάσεις και πετυχαίνει πρώτος στη Σχολή Ικάρων μεταξύ των 60 που προκρίνονται από τους 800 υποψήφιους.
Τον Ιούνιο του 1945 τελειώνει (πρώτος στη σειρά του) το 1ο έτος της Σχολής Ικάρων και τον Σεπτέμβριο του 1945 – πιστός στο όνειρο του – δίνει εισαγωγικές εξετάσεις στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ), όπου πετυχαίνει πρώτος στη Σχολή Μηχανολόγων-Ηλεκτρολόγων Μηχανικών. Το 1945-46 παράλληλα με τη φοίτησή του στο 2ο ετος στη Σχολή Ικάρων, ολοκληρώνει (πρώτος στη χρονιά του) και το 1ο έτος στο ΕΜΠ, αν και απών στις παραδόσεις (γνωστός ως «αόρατος φοιτητής») λόγω της διπλής ενασχόλησης.
Ο Γιαννούλης αναπτύσσει αυτήν την εποχή έναν πρωτότυπο ναυτιλιακό αναγωγέα για την εύκολη και ταχεία εύρεση του μήκους μιας λοξοδρομίας πλοίου, με μαθηματικό υπολογισμό, χωρίς την επίπονη διαδικασία υπολογισμού με διαβήτη πάνω στους μερκατορικούς χάρτες. Για αυτή την επινόηση λαμβάνει εύφημη μνεία από το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας.
Καθώς η οικονομική κατάσταση της χώρας επιδεινώνεται δραματικά, ο Γιαννούλης αδυνατεί να παρατείνει τη διαμονή του στην Αθήνα (όπου φιλοξενείται σε συγγενείς) και διακόπτει τη φοίτησή του στο ΕΜΠ. Ακολουθεί η εκπαίδευση του σαν Ίκαρος στην Αγγλία και ολοκληρώνεται στο Τατόϊ όπου γίνεται η ορκομωσία τον Μάϊο του 1948 παρουσία του Βασιλέα Παύλου.
Στη συνέχεια αποστέλλεται στην Κοζάνη, στο μέτωπο του Εμφυλίου Πολέμου που μαίνεται. Ο Γιαννούλης επιχειρεί με μονοκινητήριο αεροσκάφος τύπου Supermarine Spitfire. Τον Αύγουστο του 1948, μετά από βλάβη στο ψυκτικό σύστημα λόγω αντιαεροπορικής ριπής του Δημοκρατικού Στρατού, κάνει αναγκαστική προσγείωση στο Άργος Ορεστικό. Το αεροπλάνο αναποδογυρίζει, και πάνω στην προσπάθεια απεγκλωβισμού του, τραυματίζεται πολύ σοβαρά στο αριστερό του χέρι. Νοσηλεύεται για πολύ μεγάλο διάστημα στο Νοσοκομείο της Αεροπορίας στην Αθήνα.
Ωριμότητα
Από το 1949 και μετά ο Γιαννούλης εργάζεται στο Τατόϊ ως Εκπαιδευτής Ικάρων, με εκπαιδευτικά διπλάνα αεροσκάφη, μέχρι το 1953 και κατόπιν μετατίθεται στο Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας στη Διεύθυνση Εκπαίδευσης.
Απο το 1956 μέχρι το καλοκαίρι του 1957 φοιτά στη Σχολή Ηλεκτρολόγων του Πολυτεχνείου του Darmstadt στη Γερμανία, όπου αποστέλλεται από την Πολεμική Αεροπορία. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στη Γερμανία, ο Γιαννούλης δημοσιεύει σε επιστημονικό περιοδικό μία πρωτότυπη εργασία που αφορά τον υπολογισμό της έντασης του ηλεκτρικού ρεύματος σε οποιονδήποτε κλάδο ενός δικτύου. Ο αείμνηστος καθηγητής ΕΜΠ Γεώργιος Κακριδής περιλαμβάνει την μέθοδο αυτή στο μάθημα Θεωρητικής Ηλεκτροτεχνίας του ΕΜΠ με την επωνυμία «Θεώρημα Βρατσάνου».
Τον Οκτώβριο του 1957, φέροντας ήδη το βαθμό του Επισμηναγού, ο Γιαννούλης αποφασίζει να συνεχίσει τις σπουδές του στο ΕΜΠ και γράφεται στο 3ο έτος, όπου και γνωρίζει την συμφοιτήτρια του και μελλοντική σύζυγό του Ελένη Κλαδάκη (από τη Σύμη). Τον Ιούνιο του 1960 αποφοιτούν και οι δυό από τη Σχολή Μηχανολόγων-Ηλεκτρολόγων του ΕΜΠ.
Τον Οκτώβριο του 1960 παντρεύεται την Ελένη. Από τον γάμο αυτό αποκτά δύο παιδιά: την Βιολάντη, Πολιτικό-Μηχανικό ΕΜΠ, η οποία εργάζεται στη Γερμανία και συνδράμει στο έργο του Andros Routes, και τον Νίκο, Αρχιτέκτονα ΕΜΠ, o οποιος δραστηριοποιείται με επιτυχία στην Αθήνα.
Το 1965 ο Γιαννούλης αποστρατεύεται με τον βαθμό του Αντισμηνάρχου, και συνεχίζει – απερίσπαστος πιά – τη σταδιοδρομία του ως μηχανικός. Εργάζεται ως μελετητής στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας και ως Καθηγητής Ηλεκτροτεχνίας στη Σχολή Μηχανικών Αεροπορίας (ΣΜΑ). Τα απογεύματα δουλεύει ως ελεύθερος συνεργάτης σε διάφορα μελετητικά γραφεία.
Στον ελεύθερο χρόνο του ασχολείται με την πεζοπορία και την αρχαιολογία. Είναι μόνιμος συνεργάτης/αρθρογράφος της περιοδικής επιθεώρησης «Ανδριώτικοι Αντίλαλοι», που εκδίδει ο Καθηγητής Δ. Τατάκης, όπου δημοσιεύει πολλά άρθρα με επιστημονικά, τεχνικά, ιστορικά, ναυτιλιακά κ.α. θέματα. Επίσης είναι επί σειρά ετών αρθρογράφος στο περιοδικό την απόστρατων της αεροπορίας “Ηχώ των Αιθέρων».
Τα βιβλία του Γιαννούλη Βρατσάνου
Η μεγάλη του αγάπη παραμένουν όμως τα μαθηματικά και δεν σταματά ποτέ να ασχολείται με την μελέτη των αρχαίων μαθηματικών, και ιδιαιτέρως του (μαθηματικού και μηχανικού) Αρχιμήδους. Καρπός αυτής της ερασιτεχνικής μεν, αλλά άκρως λεπτομερειακής και εις βάθος ενασχόλησης του είναι τα εξής βιβλία:
—Αρχαία Ελληνική Τριγωνομετρία, Εκδ. Δίαυλος 2006
—Αρχιμήδους Μηχανικά Θεωρήματα, Εκδ. Δίαυλος 2009
—Αρχιμήδους Κύκλου Μέτρησις, Εκδ. Δίαυλος 2010
—Αρχιμήδους Τετραγωνισμός Παραβολής, Εκδ. Δίαυλος 2011
—Αρχιμήδους Μηχανικά A’ & Β’, Εκδ. Δίαυλος 2012
—Λόγω της φθίνουσας υγείας του αδυνατεί δυστυχώς να εκδώσει το έκτο του βιβλίο για το —«Περί Ελίκων του Αρχιμήδους». Ο Γιαννούλης μας άφησε για πάντα τον Ιούνιο του 2014.