Τον Αύγουστο, την περίοδο που η Αττική καίγονταν από τους θυελλώδεις ανέμους, στην Άνδρο λυσσομανούσαν τα μελτέμια. Τα μανιασμένα κύματα έσκαγαν στους κυματοθραύστες της Πλακούρας και του Μονοπωλίου, δημιουργώντας τεράστια σύννεφα από σταγονίδια νερού. Αυτά τα «νεροσύννεφα» έφταναν μέχρι τα Δικορώνια, τους πρόποδες των Υψηλού και τις αρχές των Λαμύρων.
Την ίδια εποχή οι Ανδριώτες παραπατούσαν από ιλίγγους, πονοκέφαλους, ναυτία, εμετούς, πονόκοιλο και πυρετό… Οι συνηθισμένες καλοκαιρινές ιώσεις του νησιού μας είχαν φτάσει στο κατακόρυφό τους! Στο Κέντρο Υγείας και στα Φαρμακεία γίνονταν «χαμός». Τα τηλέφωνα χτυπούσαν αδιάκοπα για συμβουλές και τα αντιδιαρροϊκά και αντιεμετικά φάρμακα εξαντλήθηκαν πολύ γρήγορα… Αυτό το καλοκαιρινό βάσανο, που συχνότερα παρουσιάζεται με συμπτώματα γαστρεντερίτιδας, αλλά και αρκετά συχνά με τη μορφή κοινού κρυολογήματος, οφείλεται σε ιούς εντερικής προέλευσης, που προέρχονται από τα κόπρανα και τα ούρα μολυσμένων ατόμων. Ένα γραμμάριο κόπρανα αυτών των ανθρώπων περιέχει γύρω στα 10 εκατομμύρια σωμάτια ιών. 1-10 σωμάτια αρκούν για να νοσήσει κάποιος ή να γίνει φορέας. Είτε έχουν νοσήσει, είτε έχουν καταστεί μόνο φορείς, εξακολουθούν ν’ αποβάλλουν εκατομμύρια ιών με τα κόπρανά τους, ακόμη κι εβδομάδες μετά την ίασή τους. Οι εντερικής προέλευσης ιοί έχουν μεγάλη σημασία για τη δημόσια υγεία, δεδομένου ότι σχετίζονται με επιδημίες γαστρεντερίτιδας από τη χρήση μολυσμένου νερού.
Η γαστρεντερίτιδα γενικά ενοχοποιείται, παγκοσμίως, ως η δεύτερη αιτία θανάτου σε ενήλικες, μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Σε βρέφη και παιδιά αποτελεί μάλιστα, παγκοσμίως, την πρώτη αιτία θανάτου. Τα περισσότερα κρούσματα και οι περισσότεροι θάνατοι καταγράφονται σε χώρες του τρίτου κόσμου, όπου τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης είναι ανύπαρκτα και οι συνθήκες υγιεινής υποτυπώδεις. Για την επιδημιολογική αξιολόγηση αυτής της κατά τη τελευταία δεκαετία ετησίως επαναλαμβανόμενης νοσηρότητας, στην καλοκαιρινή Άνδρο και για την εξαγωγή συμπερασμάτων, μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα ακόλουθα πραγματικά στοιχεία, σαν συλλογισμοί εργασίας:
Κάθε Αύγουστο η Άνδρος έχει το μεγαλύτερο πληθυσμό αιχμής από επισκέπτες και τουρίστες. Τον Αύγουστο είναι τα μελτέμια (δυνατός βόρειος άνεμος και σφοδρή θαλασσοταραχή) πολύ έντονα. Τον Αύγουστο, κατά κανόνα, έχουμε έξαρση των καλοκαιρινών ιώσεων στην Άνδρο. Οι καλοκαιρινές ιώσεις, ιδιαίτερα η γαστρεντερίτιδα, προέρχονται από ιούς εντερικής προέλευσης. Οι ιοί εντερικής προέλευσης (εντεροϊοί, αδενοϊοί και ρότα ιοί) μεταδίδονται από τα κόπρανα και τα ούρα. Τα κόπρανα και τα ούρα αποχετεύονται στην Άνδρο, ζωντανά, ως ακατέργαστα βοθρολύματα, στα παράκτια ύδατα της Χώρας.
Τα παραπάνω οδηγούν Λογικά στο Συμπέρασμα: Οι καλοκαιρινές ιώσεις στην Άνδρο προέρχονται, πρωτογενώς, από τα ακατέργαστα λύματα που πέφτουν στα παράκτια νερά (ή ενδεχομένως περνούν και στο πόσιμο νερό) και η διασπορά τους ευνοείται από τα μελτέμια, που μεταφέρουν τα μολυσμένα σταγονίδια θάλασσας, σε μεγάλη απόσταση. Από μολυσμένα αντικείμενα και μολυσμένους ανθρώπους, η μόλυνση μεταδίδεται με ταχύτατο ρυθμό και παίρνει επιδημική μορφή, ξεπερνώντας τα όρια του Δήμου Άνδρου και του νησιού, καθώς οι μετακινήσεις τουριστών, κατοίκων και εργαζόμενων δεν έχουν σύνορα! Είναι απαράδεκτο για μια ευρωπαϊκή χώρα, το αρχοντονήσι των νοικοκυραίων και καραβοκύρηδων, η Άνδρος, να μη διαθέτει ακόμη βιολογικό καθαρισμό, τα λύματα να ρίχνονται, σαν σε τριτοκοσμική χώρα, ακατέργαστα στη θάλασσα (παρόλο που με νόμο, 91/271/ΕΟΚ, ήδη από το 2005 απαγορεύεται), οι κάτοικοι και οι επισκέπτες του νησιού να λούζονται μέσα στις ακαθαρσίες τους και να κινδυνεύει σοβαρά η δημόσια υγεία από μεταδοτικά νοσήματα (!) Στη χώρα μας η υγεία (ατομική και δημόσια) προστατεύεται από το Σύνταγμα. Οι σχετικές διατάξεις (άρθρο 21 παρ. 3 Συντ.) την κατοχυρώνουν ως κοινωνικό και πρόσφατα (νέο άρθρο 5 παρ. 5 Συντ.) ως ατομικό δικαίωμα. Η μέριμνα για την προστασία της είναι κρατική και εκδηλώνεται προς δύο βασικές κατευθύνσεις. Το κράτος υποχρεούται αφενός να λαμβάνει θετικά μέτρα, και αφετέρου ν’ απέχει από ενέργειες, που θα μπορούσαν να βλάψουν. Στο επίκεντρο των πρωτοβουλιών του, πρέπει μεταξύ άλλων, να βρίσκονται και τα μεταδοτικά νοσήματα! Αποφασιστικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση συνιστά αναμφίβολα ο ν. 3172/2003. Με αυτόν αναδιοργανώνονται οι υπηρεσίες και οι φορείς δημόσιας υγείας στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, και εποπτεύονται από το Υπουργείο Υγείας. Με άλλα λόγια οι Δήμοι, οι Κοινότητες, τα Επαρχεία, οι Νομαρχίες και οι Περιφέρειες έχουν την ευθύνη και την αρμοδιότητα για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας!
Ήδη από τον Ιανουάριο του 2008 με άρθρο μου στην «Ανδριακή», «Η Πλακούρα εκπέμπει σήμα κινδύνου για τη δημόσια υγεία», κρούω τον κώδωνα κινδύνου για την εξάπλωση μεταδοτικών νοσημάτων κι επιδημιών, από τα ακατέργαστα βοθρολύματα της Πλακούρας, θέτω τους αρμόδιους προ των ευθυνών τους και αναφέρω την ισχύουσα νομοθεσία, που επιβάλλει την κατασκευή βιολογικών καθαρισμών για τα αστικά λύματα των οικισμών. Οι αντιδράσεις τότε ήταν ποικίλες… Οι αρμόδιοι έδειχναν άλλους ως υπεύθυνους, οι άλλοι άλλους και τελικά διαβεβαίωναν όλοι, ότι όλα βρίσκονται υπό έλεγχο, έχει ήδη βρεθεί ο κατάλληλος χώρος για τις εγκαταστάσεις του βιολογικού και προχωράμε στην υλοποίηση. Αρχικά θα γινόταν ένας μίνι βιολογικός πίσω από τη Δ.Ε.Η. με συγχρηματοδότηση κάποιου εύπορου συμπατριώτη μας. Αργότερα ακούστηκε, ότι η ιδέα του μίνι βιολογικού δεν ήταν τόσο καλή, ο χορηγός υπαναχώρησε και πρέπει να γίνει σωστός βιολογικός, δηλαδή μάξι, για να εξυπηρετηθούν όλα τα Δημοτικά Διαμερίσματα του Δήμου και ότι η χρηματοδότηση θα γίνει από τον κρατικό προϋπολογισμό και το Ταμείο Συνοχής της Ε.Ε.. Ο ιδιοκτήτης όμως του χώρου που είχε ανευρεθεί δεν δέχεται πλέον να τον παραχωρήσει. Σκέπτονται να κινήσουν τη διαδικασία αναγκαστικής απαλλοτρίωσης και προς το παρόν έχουν σκαλώσει στους περιβαλλοντικούς όρους, οι οποίοι κ.λπ. κ.λπ…. Ιστορίες για αγρίους, προς εσωτερική κατανάλωση και αποπροσανατολισμό από την πραγματική αιτία, που προφανώς είναι η ακαταλληλότητα και η ατολμία των τοπικών αρχόντων, εάν τελικά δεν κρύβονται άλλοι μηχανισμοί πίσω τους…
Γεγονός είναι, ότι μετά από πάμπολλα διαβήματα δικά μου και άλλων ευαισθητοποιημένων συμπολιτών μας, αντί να προχωρήσει ο βιολογικός και να σταματήσει η παρανομία, η μόνη ενέργεια, μέχρι σήμερα, (σχεδόν 2 χρόνια μετά) ήταν ν’ αναρτηθεί κάπου στην Πλακούρα, καλά κρυμμένη, μια πινακίδα που έγραφε επί λέξει : «ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΚΟΛΥΜΒΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΛΑΚΟΥΡΑΣ ΣΕ ΑΠΟΣΤΑΣΗ 200 Μ. ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΠΟΧΕΤΕΥΤΙΚΟ ΑΓΩΓΟ. ΕΚ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΝΔΡΟΥ» (βλέπε φωτογραφία.)
Τώρα σωθήκαμε! Ευχαριστούμε το Δήμο για το ενδιαφέρον του και την αποτελεσματικότητα του. Θέλουμε όμως να του υπενθυμίσουμε, ότι κανένας Ανδριώτης δεν κολυμπάει στην Πλακούρα. Όποιος Έλληνας τουρίστας (γιατί, με την ελληνόγλωσση πινακίδα, δεν ενημερώνονται οι ξενόγλωσσοι τουρίστες) αλλά ακόμη και εάν υποθετικά κάποιος αυτοκτονικά θελήσει να κολυμπήσει εκεί, θα πρέπει να ψάξει πρώτα που είναι ο αγωγός (αγωγοι (!)) και να κρατάει μεζούρα για να μετρήσει τα 200 μ. της απαγόρευσης και να αρχίσει την αναψυχή του από τα 201 μ….!
Και μια ακόμη επισήμανση για τους «φωστήρες» του Δήμου και όποιους άλλους παίζουν με τη νοημοσύνη μας και την υπομονή μας. Η Υπουργική Απόφαση ΔΖΓ2 οικ. 82308/27.06.07, ορίζει ότι: «απαγορεύεται η κολύμβηση σε ζώνη 200 μέτρων από κάθε πλευρά των στομίων αγωγών εγκαταστάσεων βιολογικού καθαρισμού λυμάτων…». Εδώ δεν έχουμε αγωγό βιολογικού καθαρισμού, αλλά αγωγό ακατέργαστων βοθρολυμάτων, που σίγουρα δεν μπορεί να καλυφτεί μόνο με τα 200 μέτρα που προβλέπονται για των αγωγό βιολογικού καθαρισμού. Σημείωση: Σήμερα (6.11.2009) και αυτή ακόμη η ανεπαρκής πινακίδα έχει αφαιρεθεί με τροχό και δεν έχει αντικατασταθεί με νέα.
Μετά το άρθρο, που προανέφερα και δημοσιεύτηκε στην «Ανδριακή» τον Ιανουάριο του 2008 και το «Υπόμνημα σχετικά με τις συνέπειες από την παράνομη απόρριψη ακατέργαστων αστικών και οικιακών λυμάτων στην Πλακούρα Χώρας Άνδρου», που έγραψα για την Εταιρεία Ανδρίων Επιστημόνων, έγιναν κι άλλα διαβήματα διαμαρτυρίας και καταγγελιών, μεμονωμένα και συλλογικά (άτυπη κίνηση πολιτών με τις υπογραφές 5 τοπικών συλλόγων και 220 υπογραφές πολιτών). Ο Δήμος και το Επαρχείο Άνδρου απαξίωσαν ν απαντήσουν για μια ακόμη φορά. Το τότε Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας απάντησε σε επιστολή συμπολίτη μας και αναφέρει, ότι γνωρίζει την κατάσταση, έχει υποβάλει καταγγελία στην αρμόδια Εισαγγελία Σύρου κατά παντός υπευθύνου και η λιμενική Αρχή έχει επιβάλει διοικητικές κυρώσεις στο Δήμο Άνδρου για ρύπανση της θάλασσας. Η Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων, σε έγγραφο της 9.05.2008, αναφέρει ότι: « Ο οικισμός Χώρας Άνδρου, λόγω του ισοδύναμου πληθυσμού του, εντάσσεται στους οικισμούς Γ΄ προτεραιότητας, στους οποίους απαιτείται η υλοποίηση έργων συλλογής, επεξεργασίας και διάθεσης των αστικών λυμάτων τους, σύμφωνα με την οδηγία 91/271/ΕΟΚ. Το ΥΠΕΧΩΔΕ έχει προβλέψει ώστε να ενταχθούν κατά το Δ΄ΚΠΣ, στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη τα απαραίτητα έργα που αφορούν τους οικισμούς Γ΄ προτεραιότητας για όλη τη χώρα.
Για το λόγο αυτό οι Ο.Τ.Α, θα πρέπει να μεριμνήσουν για την ωρίμανση των έργων αυτών (από πλευράς μελετών κλπ), ώστε όταν η Διαχειριστική Αρχή του ΕΠΠΕΡ προκηρύξει σχετική πρόσκληση, να υποβάλλουν αίτημα ένταξης.».
Με έγγραφο της 02/09/2009, ως απάντηση σε σχετική μου ερώτηση, γνωστοποιεί το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., την αποστολή της 1ης πρόσκλησης ένταξης, το ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟ 2009, με αρ. πρωτ. 161230/Π1/10.02.2009 και αναφέρει: «Μέχρι και σήμερα δεν έχει υποβληθεί στην Υπηρεσία μας, καμία πρόταση χρηματοδότησης, από το Ε.Π.ΠΕΡ. Α.Α. έργου επεξεργασίας λυμάτων για τη Χώρα της Άνδρου. ‘Όταν και εφόσον υποβληθεί σχετική πρόταση, αυτή θα αξιολογηθεί βάσει της προαναφερθείσας Πρόσκλησης (αρ. 161230/Π1/10.02.2009).». Πότε επιτέλους θα κληθούν να λογοδοτήσουν αυτοί που ολιγωρούν, ρυπαίνουν το περιβάλλον και θέτουν την υγεία μας, την υγεία των παιδιών μας και των εγγονών μας σε κίνδυνο; Για τις παρανομίες προβλέπονται κυρώσεις. Στην Άνδρο δεν ισχύουν οι νόμοι; Επειδή όμως ενίοτε συμβαίνουν και εξαιρέσεις όσον αφορά την επικρατούσα γενικά ατιμωρησία των υπευθύνων καλό είναι να υπενθυμίζονται και οι νόμιμες προβλεπόμενες κυρώσεις. Κυρώσεις ΟΔΗΓΙΑ: 91/271/ΕΟΚ (L35 της 30.5.1991)
ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ: Υπουργική Απόφαση 5673/400/1997 (ΦΕΚ 192Β/1997)
Για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων: Σύμφωνα με τις πληροφορίες μου, προβλέπεται ότι εάν το κράτος μέλος αδυνατεί να συμμορφωθεί, τότε η Ευρωπαϊκή Ένωση κινεί διαδικασίες επί παραβάσει, οι οποίες μπορεί μετά από αιτιολογημένες γνώμες του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου να επιβάλουν πρόστιμα. Τα πρόστιμα αυτά μπορεί να είναι, είτε σαν ολικό ποσό είτε σαν ημερήσιο πρόστιμο μέχρι την ημέρα τελικής συμμόρφωσης του κράτους μέλους. Υπήρξε περίπτωση όπου σε ένα κράτος μέλος μόνο για μια κοινότητα που δεν είχε κατασκευάσει την υποδομή της μέχρι τη συγκεκριμένη ημερομηνία επιβλήθηκε πρόστιμο της τάξεως του 0,5 εκ. ευρώ σαν ολικό ποσό, καθώς επίσης και 20.000 ευρώ την ημέρα μέχρι την ημερομηνία που συμμορφώθηκε.
Στο Άρθρο 28 του νόμου 1650/1986 «Για την προστασία του Περιβάλλοντος», προβλέπονται διοικητικές κυρώσεις, αστική ευθύνη, καθώς και οι ακόλουθες ποινικές κυρώσεις: Με φυλάκιση τριών μηνών έως δύο έτη και χρηματική ποινή τιμωρείται όποιος προκαλεί ρύπανση ή υποβαθμίζει το περιβάλλον με πράξη ή παράλειψη που αντιβαίνει στις διατάξεις του νόμου. Αν από το είδος ή την ποσότητα των ρύπων ή από την έκταση και τη σημασία της υποβάθμισης του περιβάλλοντος δημιουργήθηκε κίνδυνος θανάτου ή βαριάς σωματικής βλάβης, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή. Αν επήλθε βαριά σωματική βλάβη ή θάνατος ανθρώπου, επιβάλλεται κάθειρξη έως δέκα έτη. Αν η βαριά σωματική βλάβη ή ο θάνατος αφορά έμβρυο, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών και χρηματική ποινή.
Συμπεράσματα και περαιτέρω σχόλια επαφίενται στον «πατριωτισμό» και την οξυδέρκεια κάθε αναγνώστη!!!
Γιώργος Δ. Καλλιβρούσης
Επί του πιεστηρίου(24.1.2009)
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες υπάρχει περιθώριο χρηματοδότησης από το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος εάν και εφόσον ο δήμος Ανδρου καταθέσει εγκαίρως ολοκληρωμένη πρόταση
