Του ΑΝΤΩΝΗ ΛΑΒΔΑ, Μηχανικού Αυτοματισμών
“Ισχυρό καύσιμο που κινεί πολέμους και συγκρούσεις” χαρακτήρισε Γ.Γ. του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν, το νερό για το οποίο πραγματοποιείται Παγκόσμιο Φόρουμ στην Κωνσταντινούπολη.
Σύμφωνα με έκθεση των Ηνωμένων Εθνών, ο μισός πληθυσμός της Γης θα αντιμετωπίσει προβλήματα λειψυδρίας έως το 2030 εξαιτίας της αύξησης του πληθυσμού, της αλλαγής του τρόπου ζωής, των κλιματικών αλλαγών, των διατροφικών συνηθειών και της αύξησης της παραγωγής των βιοκαυσίμων.
Επιπλέον, ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται ότι θα ανέλθει στα 9,1 δισ. έως το 2050, από 6,5 δισ. που είναι σήμερα. Αντιθέτως, τα υδατικά αποθέματα θα λιγοστεύουν, καθώς η ζήτηση του νερού θα αυξάνεται κατά 64 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως.
Μάλλον αγνοώντας όλα αυτά τα στοιχεία, ο Σύνδεσμος Δήμων Άνδρου (που αποτελείται από τους τρεις δήμους του Νησιού, Άνδρου, Κορθίου και Υδρούσας) αποφάσισε να φτιάξει Χ.Υ.Τ.Υ. ακριβώς πάνω στον σημαντικότερο υδροφόρο ορίζοντα του Νησιού, μεταξύ των περιοχών Κολύμπου, Προφήτη Ηλία, Μαυρίλων.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
Η περιοχή Κολύμπου, Προφήτη Ηλία, Μαυρίλων, στην οποία αβασάνιστα η μελετήτρια εταιρία ΕΝΒΙΚ ΕΠΕ, αποφάσισε την χωροθέτηση ΧΥΤΥ, βρίσκεται περίπου στο κέντρο του κύριου άξονα του νησιού και προς την ανατολική πλευρά του, με υψόμετρο περίπου 600μ-650μ.
Είναι πλούσια σε υπόγεια και επιφανειακά ύδατα γεγονός που το μαρτυρεί και η πλούσια βλάστηση της περιοχής όλο τον χρόνο που αποτελείται από υδρόφιλα φυτά κυρίως από βρούλα και φτέρες, φυτά τα οποία έχουν μικρού βάθους ρίζομα, πράγμα που αποδεικνύει το μικρός βάθος των υπόγειων υδάτων. Επίσης υπάρχουν, πλέον των δέκα, κύριες πηγές και πολλά άλλα σημεία απ’ όπου αναβλύζει νερό σε σχετικά μικρή έκταση. Εξ αυτών, οι κυριότερη πηγή, η Φλέα, (απ’ όπου αναβλύζει περίπου 4 ίντσες νερό κατά τη διάρκεια ολοκλήρου του έτους) με μέρος του νερού της, υδροδοτεί τους οικισμούς, Πιτροφού, Μελίδας Κολύμπου και Παλαιούπολης με πόσιμο νερό, ενώ το υπόλοιπο ανήκει στους γεωργούς της περιοχής.
Με μια πρώτη πρόχειρη ματιά κάποιου που δεν γνωρίζει την περιοχή (είτε από αεροφωτογραφία, είτε από δορυφόρο μέσω του Google earth) δεν μπορεί να διακρίνει την έντονη υδατική της δραστηριότητα. Μια επιτόπια εξέταση όμως, ακόμη και του πιο αδαούς, είναι αρκετή για να πείσει και τον πλέον δύσπιστο για τον υδατικό πλούτο της περιοχής, μοναδικό ίσως και σε ολόκληρες τις Κυκλάδες.
Σε μια σχετικά μικρή έκταση υπάρχουν, πλέων των δέκα, κύριες πηγές, απ’ όπου ρέει μεγάλη ποσότητα νερού καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ σε πολλά άλλα διάσπαρτα σημεία αναβλύζει, γεγονός που έχει κάνει πολλούς να αναρωτηθούν για την προέλευση τόσο μεγάλης ποσότητας νερού σε τόσο μεγάλο ύψος, για τα δεδομένα του Νησιού, καθώς και φήμες που θέλουν το νερό να μεταφέρεται με υπόγεια φυσικά κανάλια από την Εύβοια.
Σύμφωνα με μελέτη της Νομαρχία Κυκλάδων, στο υπέδαφος της περιοχής υπάρχει μεγάλη υπόγεια υδατική λεκάνη, και ο υδροφόρος ορίζοντας της περιοχής απλώνεται σε πολύ μεγάλη έκταση, ενδεχομένως επηρεάζοντας και νερά άλλων περιοχών και πηγών όπως Μαινήτων, Λαμύρων κ.α.
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΧΥΤΑ
Το 1997 ο Σύνδεσμος Δήμων Άνδρου χρηματοδότησε μελέτη η οποία πρότεινε τέσσερα σημεία ως πιθανά για χωροθέτηση ΧΥΤΑ στην Άνδρο, μεταξύ Βουρκωτής και Άρνης, μεταξύ Κοχύλου και Βουνίου, στην περιοχή του Αγ. Πέτρου και στην περιοχή του Στενού Δήμου Κορθίου. Η μελέτη αυτή τέθηκε στο αρχείο χωρίς να γνωρίζουμε τους λόγους.
Η ΜΕΛΕΤΗ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ
Πρόκειται για μελέτη 365 σελίδων, που εκπόνησε η μελετήτρια εταιρεία ΕΝΒΙΚ ΕΠΕ, ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ Την μελέτη υπογράφει η περιβαντολόγος Μαργαρίτα Δημητροπούλου. Η μελέτη περιγράφει την προτεινόμενη θέση στον Πιτροφό και την προτείνει έναντι των άλλων δύο του Μακροταντάλου καθώς επίσης περιγράφει το οικόπεδο και τις εγκαταστάσεις που θα υποστηρίξουν τη λειτουργία του ΧΥΤΥ.
Από τα στοιχεία που παραθέτουμε από την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στο εξής ΜΠΕ γίνεται εμφανές ότι πρόκειται για μια μελέτη πρόχειρη, η οποία σκόπιμα ή μη αποκρύπτει σημαντικές πληροφορίες για την εν λόγω περιοχή.
Και πιο συγκεκριμένα στη μελέτη αναφέρεται:
α) Για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση πιθανής ρύπανσης των υπογείων υδάτων της περιοχής θα λάβουν χώρα γεωτρήσεις ανάντη και κατάντη του χώρου. Στην περίπτωση διάγνωσης ρύπανσης των υπογείων υδάτων, θα εντοπιστεί η εστία ρύπανσης, θα επισκευαστεί και παράλληλα θα καθαριστούν τα ρυπασμένα ύδατα (σελίδα 29 της μελέτης).
Σχόλιο: Δεν είναι δυνατόν η χωροθέτηση ΧΥΤΥ δίπλα σε υδροφόρο ορίζοντα να εγκυμονεί κινδύνους μόλυνσης του υδροφόρου ορίζοντα. Αναρωτιόμαστε πώς θα καθαριστούν τα ρυπασμένα ύδατα και πώς θα εντοπιστεί και επισκευαστεί η βλάβη.
β) Η πρόσβαση στο χώρο γίνεται ως εξής: κινούμενοι από το Μπατσί προς την Σταυροπέδα και πριν τη διασταύρωση για Χώρα στρίβουμε αριστερά στο χωμάτινο δρόμο προς το χωριό Μελίδα. (σελ. 33, 65 και 92 της μελέτης).
Σχόλιο: Η μελέτη περιγράφει λάθος τον τρόπο πρόσβασης στο σημείο ενός τόσο σημαντικού έργου. Ο χωμάτινος δρόμος που αναφέρεται βρίσκεται τουλάχιστον 300μ μετά τη διασταύρωση της Σταυροπέδας.
γ) Στα κατάντι της θέσης και σε απόσταση 1400 μέτρων υπάρχει η πηγή ύδρευσης του χωριού Πιτροφός (σελ 44 της μελέτης)
Σχόλιο: Το πλησιέστερο σημείο του γηπέδου εγκατάστασης του ΧΥΤΥ από την πηγή Φλέα, η οποία υδρεύει το χωριό του Πιτροφού αλλά και της Παλαιούπολης, του Κολύμπου και της Μελίδας, απέχει μόλις 330 μέτρα.
δ) Χρήση νερούΤο κριτήριο αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για το Νομό Κυκλάδων όπου η διαχείριση του νερού έχει στρατηγική σημασία.Καμία χρήση 10Αρδευτική χρήση 8Βιομηχανική χρήση 7Κτηνοτροφική χρήση 5Πόσιμο νερό 1 (σελ 108 της μελέτης)
Σχόλιο: Η έκθεση αυτή βαθμολογεί τη χρήση του Νερού της προτεινόμενης περιοχής με 10. Δηλαδή καμία χρήση. Η μελετήτρια εταιρία ΕΝΒΙΚ θεωρεί ότι το νερό της περιοχής δεν χρησιμοποιείται. Όμως αποδεδειγμένα το νερό της περιοχής υδρεύει και αρδεύει της περιοχές Πιτροφού, Μελίδας, Κολύμπου και Παλαιούπολης πλέον των 30 ετών.
ε) Βάθος στάθμης υδροφόρου ορίζονταΣημαντικό ρόλο σε αυτά τα κριτήρια παίζει η σπουδαιότητα του υδροφόρου ορίζοντα σε τοπικό ή ευρύτερο πεδίο. Επιπλέον σημαντική παράμετρος θεωρείται το βάθος της στάθμης του υδροφόρου ορίζοντα και η θέση του σε σχέση με περιοχές όπου η ζήτηση του υπογείου νερού είναι μεγάλη. Βαθμολογεί:Πολύ μεγάλο 10, Μεγάλο 7, Μέτριο 3, Μικρό 1. (σελ. 107 της μελέτης)
Σχόλιο: Από μια απλή επίσκεψη στο χώρο γίνετε αμέσως αντιληπτό ότι το βάθος στάθμης υδροφορέα είναι πολύ μικρό σε αντίθεση με την μελετήτρια εταιρία που το βαθμολογεί ως πολύ μεγάλο.
στ) Εξετάζοντας το τοπογραφικό που έβγαλε η μελετήτρια εταιρία για το οικόπεδο, στην περιοχή Προφήτη Ηλία, όπου πρόκειται να εγκατασταθεί ο ΧΥΤΥ, επί τόπου, διαπιστώσαμε ότι τα σημεία και οι συντεταγμένες τους, που αναφέρονται στο υπόμνημα του τοπογραφικού, δεν συμπίπτουν με τα σημεία του σχεδιαγράμματος, που οριοθετούν το οικόπεδο.
Στη σελίδα 138 της μελέτης υπάρχει η τελική βαθμολογία μεταξύ των θέσεων Προφήτη Ηλία, Μακροταντάλου 1 και Μακροταντάλου 3. Οι βαθμολογίες είναι οι εξής:
Προφήτης Ηλίας: 5,86
Μακροτάνταλο 1: 5,50
Μακροτάνταλο 3: 5,40
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Είναι εύκολο στον καθένα να καταλάβει ότι εάν βαθμολογηθούν σωστά τα κριτήρια αξιολόγησης των θέσεων, η θέση του Προφήτη Ηλία θα ήταν τελευταία και με διαφορά στην κατάταξη. Άλλωστε από τα ανωτέρω γίνεται σαφές ότι η προτεινόμενη από την μελέτη θέση δεν θα έπρεπε εξ αρχής να είχε συμπεριληφθεί στον πίνακα προτεινόμενων θέσεων χωροθέτησης ΧΥΤΥ.
Η μελέτη που παρέδωσε η εταιρία που επιλέχτηκε από τον Σύνδεσμο Δήμων Άνδρου θα μπορούσε να χαρακτηριστεί επιεικώς μάλλον άσχετη. Θυμίζουμε πως το συνολικό κόστος του έργου ανέρχεται στο ποσό των 5.500.000€. Είναι δυνατόν να επωφελείται κανείς από μια τέτοια προτεινόμενη καταστροφική για ολόκληρο το νησί λύση;
