Ναυτικός Όμιλος Άνδρου 1957-2011
(Επιμέλεια αφιερώματος – κείμενα: Διαμαντής Μπασαντής)
Το κτίριο και οι εγκαταστάσεις
Η ιστορία του Ναυτικού Ομίλου Άνδρου θα μπορούσε να ήταν η αφήγηση μιας ευτυχισμένης παρέας σε μια άλλη εποχή. Μιας παρέας που έτυχε να αγαπά τη θάλασσα και την Άνδρο. Εξελίχθηκε, όμως, σε κάτι περισσότερο και κατόρθωσε μέσα στο χρόνο να αποτελέσει σημαντικό μέρος του αθλητισμού και των κοινωνικών δρώμενων του νησιού.
Η ιστορία του Ναυτικού Ομίλου πηγαίνει πίσω 54 ολόκληρα χρόνια. Πάνω από μισό αιώνα ο ναυταθλητισμός έγινε με τον ΝΟΑ μέρος της ζωής των παιδιών της Άνδρου. Από εκείνες τις πρώτες μέρες μιας άλλης εποχής ο Όμιλος άπλωσε τα πανιά του και έφερε κοντά του πολλά παιδιά που αγάπησαν τη θάλασσα.
Όλα ξεκίνησαν το 1955. Μια παρέα νέων, που προερχόταν από εύπορες οικογένειες ζήτησε από τον τότε δήμαρχο Άνδρου Μιχαήλ Σ. Πολέμη να συνδράμει στην ίδρυση ενός Ναυτικού Ομίλου. Ο δήμαρχος ανταποκρίθηκε. Και ο Δήμος Άνδρου παραχώρησε το 1956 έναν κατεστραμμένο πέτρινο μικρό προβλήτα στον Νειμποριό.
Την ίδια χρονιά ένας εκ των σημαντικότερων ελλήνων αρχιτεκτόνων, ο Αντώνης Δ. Κριεζής, μέλος αυτής της παρέας, προσέφερε ένα εξαιρετικό σχέδιο για το κτίριο του Ομίλου. Το κτίριο ψηλά θύμιζε γέφυρα πλοίου. Οι σκάλες που οδηγούσαν προς τα κάτω με κλιμακωτά επίπεδα εξακολουθούσαν να θυμίζουν διάταξη πλοίου. Και τέλος ο μεγάλος προβλήτας που άπλωνε στη θάλασσα αντέγραφε κάτι από κατάστρωμα καραβιού.
Για την κατασκευή αυτού του μοναδικού κτιρίου συνεισέφεραν αρκετοί εύποροι Ανδριώτες. Επικεφαλής ήταν η οικογένεια Γουλανδρή. Έτσι όταν το 1957 ιδρύθηκε και επισήμως ο Ναυτικός Όμιλος Άνδρου στεγάστηκε εξ αρχής στο πρωτοποριακό και μοντέρνο κτίριο στο οποίο βρίσκεται μέχρι σήμερα.
Πρώτος πρόεδρος εκλέχθηκε ο Σπύρος Ε. Πορφυράτος. Το 1959 ο Δήμος Άνδρου παραχώρησε στον ΝΟΑ κάτι παλιές κατεστραμμένες αποθήκες δίπλα στον Άγιο Νικόλαο, που μετατράπηκαν σε νεώσοικους για αθλητική χρήση.
Το κτίριο και οι νεώσοικοι ανακαινίστηκαν το 2005, επί προεδρίας Μιχάλη Κοκκίνη, με γενναιόδωρη συμβολή αρκετών χορηγών. Έτσι, ο ΝΟΑ μπήκε «καινούριος» στη νέα εποχή…
Οι τέσσερις σταθμοί του ΝΟΑ
Η κωπηλασία – δεκαετία 1960: Η αθλητική ιστορία του Ομίλου ξεκινά το 1959. Τότε ο Σταύρος Βραχνός, πρόεδρος του ΝΑΣ, παραχώρησε τρεις κωπηλατικές βάρκες στον ΝΟΑ. Με αυτές τι τρεις κωπηλατικές βάρκες οι νεαροί κωπηλάτες εκείνης της εποχής άρχισαν την αθλητική τους δραστηριότητα συμμετέχοντας σε πανελλήνιους αγώνες από το 1961 και μετά.
Η ιστιοπλοΐα – δεκαετία 1970: Η δεκαετία του 1970 σχετίστηκε με την ιστιοπλοΐα. Το 1970 ο Όμιλος απόκτησε τρία Optimist με ξύλινα άλμπουρα και δίχρωμα πανιά. Με αυτά τα τρία Optimist μπαίνει στο «τρίγωνο» ο ΝΟΑ και με αυτά αρχίζουν αθλητική δράση οι νεαροί αθλητές της εποχής. Εκείνη τη χρονιά και με σκοπό να μάθουν τα μεγαλύτερα παιδιά ιστιοπλοΐα παραχώρησε και ο Αυγουστής Πολέμης ένα ιστιοπλοϊκό σκάφος. Αυτό ήταν η αφετηρία να ασχοληθούν και οι πρώτοι αθλητές με την ιστιοπλοΐα ανοικτής θάλασσας.
Το 1972 ο ναυταθλητισμός της Άνδρου ανέβηκε ένα ακόμα σκαλοπάτι. Ο τότε πρόεδρος του Ομίλου Ιωάννης Β. Γουλανδρής προσέφερε τρία αγωνιστικά σκάφη τύπου «420». Με δύο από αυτά συμμετείχαν οι νεαροί ανδριώτες ιστιοπλόοι για πρώτη φορά σε πανελλήνιους αγώνες ιστιοπλοΐας το 1973.
Η οργάνωση – δεκαετία 1980: Επόμενος σημαντικός αθλητικός σταθμός για τον Όμιλο είναι η χρονιά του 1984. Εκείνη τη χρονιά εκείνη ο Πέτρος Ν. Γουλανδρής, σε συνεννόηση και με τον τότε πρόεδρο του ΝΟΑ Σπύρο Πολέμη, φέρνει στο νησί τον γνωστό προπονητή ιστιοπλοΐας Φώτη Λυγεράκη. Από εκείνη τη στιγμή ο Όμιλος οργανώνεται σε νέα αθλητική βάση, ενώ κάνει άνοιγμα στα σχολεία επιχειρώντας να προσελκύσει στην ιστιοπλοΐα παιδιά από τη Χώρα και τα γύρω χωριά. Από τα 40 παιδιά που συμμετέχουν στα πρώτα μαθήματα ιστιοπλοΐας του 1984 τα 4 θα συμμετάσχουν και στο πανελλήνιο πρωτάθλημα Optimist εκείνης της χρονιάς.
Έκτοτε ο Ναυτικός Όμιλος Άνδρου συμμετέχει σε διασυλλογικά και σε πανελλήνια πρωταθλήματα. Συγχρόνως, ο Πέτρος Ν. Γουλανδρής, ο Ιωάννης Β. Γουλανδρής και ο Σπύρος Μ. Πολέμης αγοράζουν νέα σκάφη Oprimist για τον Όμιλο. Ήδη η ιστιοπλοΐα αναπτύσσεται οργανωμένα στο νησί και στην πορεία αναδεικνύεται από την οργανωμένη προπόνηση μια πλειάδα νέων και ικανών αθλητών μερικοί εκ των οποίων αργότερα θα διακριθούν σε εθνικό ή και σε διεθνές επίπεδο.
Η επέκταση – δεκαετία 2000: Στην εξέλιξη του ΝΟΑ σημαντικό ήταν το άνοιγμα του, η διεύρυνση του προς την ανδριώτικη κοινωνία το 2007. Το καλοκαίρι του 2007, η υπό τον Μιχάλη Κοκκίνη διοίκηση δημιούργησε μεγάλο καλοκαιρινό τμήμα αρχαρίων με επιβλέποντες δύο νέους αθλητές του Ομίλου: τον Βασίλη Σταμούλη και τον Δημήτρη Κοτρωνάκη. Από τον μεγάλο αριθμό των παιδιών που παρακολούθησαν εκείνο το καλοκαιρινό σεμινάριο 12 εντάχθηκαν στο αθλητικό δυναμικό του Ομίλου. Το καλοκαίρι του 2009 ο Όμιλος έκανε νέο άνοιγμα φτάνοντας να έχει πλέον τρεις προπονητές: τον Γιώργο Στυλιανό, τον Μάριο Βαλμά και τον Δημήτρη Σταθόπουλο. Όλοι τους είχαν υπάρξει διακεκριμένοι αθλητές του.
Η νέα διοίκηση που ανέλαβε στη συνέχεια, υπό την Αντίκλεια Τρικόγλου (2009-2011), αύξησε ακόμα περισσότερο την αθλητική δραστηριότητα του Ομίλου με τη δημιουργία τακτικού τμήματος αρχαρίων προσελκύοντας περισσότερα παιδιά στον αθλητισμό. Συγχρόνως, με την άνοδο των παλαιότερων παιδιών στελεχώθηκαν πλέον περισσότερες κατηγορίες σκαφών, ενώ αυξήθηκε και η συμμετοχή του Ομίλου σε πολύ περισσότερους αγώνες. Σήμερα ο ΝΟΑ συμμετέχει με αθλητές του σε πανελλήνια πρωταθλήματα, τοπικά πρωταθλήματα και διασυλλογικούς αγώνες διαφόρων τύπων σκαφών (Laser, Europe, Optimist).
Η ανοικτή θάλασσα
Στην πλούσια δραστηριότητα του Ναυτικού Ομίλου Άνδρου μεγάλο μερίδιο έχει εδώ και 44 χρόνια ο ετήσιος αγώνας της ανοικτής θάλασσας: το Ράλλυ Άνδρου. Όλα ξεκίνησαν το 1967. Τότε με πρωτοβουλία του Ιωάννη Β. Γου-λαδρή ξεκίνησε ο ετήσιος Διεθνής Ιστιοπλοϊκός Αγώνας Άνδρου. Τα πρώτα χρόνια στο Ράλλυ ήταν αγώνας και γιορτή ενώ αρκετές προσωπικότητες της εποχής συμμετείχαν στα δρώμενα.
Είναι μια εποχή που τα κοσμικά γεγονότα παίρνουν διαστάσεις. Είναι μια εποχή κατά την οποία η Άνδρος και η Ελλάδα ακολουθούσαν τους ήπιους ρυθμούς εξέλιξης της μεταπολεμικής κοινωνίας. Μιας κοινωνίας, στην οποία τα σπορ κάλυπταν ένα σχετικά περιορισμένο μέρος της ζωής. Έτσι ήταν φυσικό και στο Ράλλυ να κυριαρχεί ως ένα βαθμό η γιορτή…
Όμως, στο τέλος του 20ου αιώνα η κοινωνία άλλαξε. Τα σπορ αποκτήσαν μεγαλύτερο χώρο στη ζωή των ανθρώπων. Η οικονομία των σπορ μεγεθύνθηκε και οι αγώνες της θάλασσας αναζήτησαν νέες, αθλητικές, οικονομικές και επικοινωνιακές δυνατότητες. Ήταν η εποχή όπου κυριάρχησε το αθλητικό γεγονός και η προβολή του…
Κάπου εκεί το Ράλλυ Άνδρου γνώρισε μια κάμψη. Οι παλιές μέθοδοι διοργάνωσης δεν αρκούσαν. Οι διοργανωτές κλήθηκαν να αλλάξουν για να συναντήσουν την εποχή και τις ανάγκες της. Μια εποχή με νέους και ε-πιταχυνόμενους ρυθμούς. Μια εποχή στην όπου κυριαρχεί η οικονομία. Τα σπορ έχουν πάρει την πρωτοκαθεδρία και η επικοινωνία κατέχει βασική θέση σε αυτά…
Από το 2006 και μετά ο ΝΟ Α προσαρμόζει πλέον την παρουσία του στα νέα δεδομένα. Και το Ράλλυ Άνδρου αρχίζει να επανακάμπτει στο ιστιοπλοϊκό προσκήνιο της Ελλάδος. Αυτό καταγράφεται αγωνιστικά, αλλά και επικοινωνιακά.
Την τελευταία περίοδο το Ράλλυ Άνδρου υιοθέτησε συστηματικά τις χορηγίες. Η παρουσία των χορηγών εκτός από οικονομική βοήθεια προσφέρει και προβολή στα ΜΜΕ. Έτσι, αναβαθμίστηκε ο αγώνας της Άνδρου και προσέλκυσε περισσότερη προσοχή. Αυτή η θετική εξέλιξη συνέβη σε μια αρκετά δύσκολη εποχή. Σε μια εποχή όπου λίγοι είναι οι Ναυτικοί Όμιλοι ανά την Ελλάδα οι οποίοι καταφέρνουν να διοργανώνουν με επιτυχία αγώνες ανοικτής θάλασσας.
Το νησί των ναυτικών και η ιστιοπλοΐα
«Όταν έφτασα πριν χρόνια στο νησί ως νέος προπονητή του Ναυτικού Ομίλου Άνδρου ήμουν ενθουσιασμένος. Σκεφτόμουν πως στο νησί της ναυτοσύνης θα έκανα θαύματα. Με έκπληξη διαπίστωσα πως οι Ανδριώτες ήταν συνηθισμένοι στη θάλασσα, αλλά από το ύψος των 10 ή 15 μέτρων. Δηλαδή, να την αντιμετωπίζουν από την γέφυρα ή το κατάστρωμα…»! Έτσι συνόψισε τη σχέση των Ανδριωτών με το υγρό στοιχείο ο παλιός προπονητής του ΝΟΑ. Κι είχε δίκιο. Το υγρό στοιχείο πολύ λίγο απασχόλησε αθλητικά το νησί. Η ναυτιλία υπήρξε για τους Ανδριώτες βιοποριστική ανάγκη και μέσο πλουτισμού.
Τα παραπάνω λέγαμε καθώς παρακολουθούμε τα μικρά σκάφη να γλιστρούν στη θάλασσα. Οι μικροί ιστιοπλόοι μαζί με τα σκάφη τους ακολουθούσαν τον άνεμο. Η τεχνική, η ταχύτητα, η δύναμη, το βάρος, η κίνηση, αποτύπωναν στοιχεία του χαρακτήρα, της ευφυΐας, της θέλησης, της επιμονής τους. Η καλή πορεία και η ασφαλής διαδρομή δεν είναι εύκολο πράγμα. Η θάλασσα ακόμα και όταν μοιάζει φιλική θέλει ικανότητες και δεν ανέχεται παιχνίδια.
Η ιστιοπλοΐα είναι ταλέντο, αλλά και σκληρή προπόνηση. «Το να κουμαντάρεις το σκάφος είναι κυρίως πείρα. Πρέπει να γράψεις εκατοντάδες …ώρες πτήσης» συμπλήρωσε ο έμπειρος προπονητής, ενώ τα Optimist έκαναν μανούβρες πηγαίνοντας πρίμα και όρτσα, με φόντο τον επιβλητικό φάρο και την πανέμορφη Χώρα.
Την ιστιοπλοΐα ή θα την αγαπήσεις ή θα σε αφήσει αδιάφορο σκέφτηκα. Ή θα ερωτευτείς το φούσκωμα του πανιού και το γλίστρημα του σκάφους στο απέραντο γαλάζιο. Ή θα προσπεράσεις στρέφοντας την πλάτη στη θάλασσα. Δυστυχώς η ιστιοπλοΐα στην χώρα του Οδυσσέα και της Οδύσσειας, στη χώρα του καλοκαιριού και της θάλασσας είναι σχετικά παραμελημένη. Όπως θα ήταν παραμελημένη και στην Άνδρο, στο νησί των ναυτικών και των ανέμων εάν δεν υπήρχε ο ΝΟΑ με την αδιάλειπτη επί 54 χρόνια παρουσία του να διατηρεί κάτι από την μακρά παράδοση της σχέσης του νησιού με τη θάλασσα.
