Του Δημήτριου Λ. Ασλάνογλου
Eletson Corporation Training Manager
«Στήνει παγίδια, με στραβόξυλα πολλά στεριώνοντας τα,
Και με μακριές σανίδες πάτωσε στο τέλος την κουβέρτα»
Ομήρου Οδύσσεια, μεταφρασμένοι στίχοι της Ε΄ ραψωδίας.
Ποιός είναι αυτός που εκπαίδευσε τον Οδυσσέα και τον έχρισε ικανό να κατασκευάσει πλοίο έτσι ώστε να μπορέσει να αποπλεύσει από το Νησί της Καλυψώς. Είναι σίγουρα η έντονη επιθυμία του να επιστρέψει στην Ιθάκη αλλά και η επιθυμία του να αποδείξει στον Ποσειδώνα ότι η θάλασσα για κείνον είναι ένα εμπόδιο που μπορεί να ξεπεράσει με τις γνώσεις του και τις εμπειρίες του. Ο Έλληνας και η θάλασσα είναι δύο έννοιες πολύ σφικτά δεμένες μεταξύ τους στην ιστορία αυτού του τόπου. Ότι κι αν πέρασε αυτός ο τόπος και ο λαός του, ήταν πάντα συνδεδεμένος με την θάλασσα. Η θάλασσα είναι αυτή που σήμερα βρέχει 16.000 χλμ ελληνικής ακτογραμμής, και αυτή η θάλασσα είναι η διέξοδος για επίλυση κάθε λογής προβλήματος που αντιμετώπισε αυτός ο τόπος που λέγεται Ελλάδα.
Δεν είναι τυχαία τα στοιχεία, που μας φέρνουν πάντα, σε σχέση με το πληθυσμό μας, σαν πρώτη ναυτική δύναμη παγκοσμίως σε όλα τα περάσματα της παγκόσμιας ναυτικής ιστορίας. Δεν είναι τυχαίο που στις σύγχρονες δεκαετίες ο ελληνόκτητος στόλος είναι πάντα στις πρώτες θέσεις τις παγκόσμιας κατάταξης. Είναι ένα στοιχείο που πρέπει να επεξεργάζονται και να επενδύουν σε αυτό όλες οι γενιές των ελλήνων με κάθε μέσο και τρόπο. Οι ρυθμοί ανάπτυξης του ελληνόκτητου στόλου είναι συνεχώς ανοδικοί, συμβαίνει άραγε το ίδιο και με το ελληνικό έμψυχο δυναμικό που κατά καιρούς τον επάνδρωνε;
Τα στοιχεία ανάπτυξης του ελληνικού έμψυχου δυναμικού θαλάσσης, είναι σε αντίθετη πορεία από αυτή του ελληνόκτητου στόλου. Συνεχώς μειώνεται ο αριθμός των Ελλήνων ναυτικών και φτάνει σε αριθμούς που ίσως να μην γεμίζουν ένα κλειστό γήπεδο του μπάσκετ, όταν πριν από δεκαετίες οι έλληνες ναυτικοί δεν χωρούσαν ούτε σε δύο Ολυμπιακά στάδια . Αυτά τα στοιχεία ίσως να κάνουν πολλούς να νοιώθουν ότι μπορέσαμε, σαν λαός, να εξασφαλίσουμε τρόπους ζωής κοιτώντας την θάλασσα από την στεριά, κι όχι δουλεύοντας μέσα σ’ αυτή. Το πόσο λάθος είναι αυτή η αντίληψη, μας το δείχνουν καθημερινά οι καταστάσεις που βιώνει η χώρα μας.
Τον τρόπο που θα μας βοηθήσει να σταματήσουμε να βλέπουμε την θάλασσα από την στεριά πρέπει να τον αναζητήσουμε όλοι μαζί, όλοι εμείς που ψάχνουμε να βελτιώσουμε την εικόνα αυτής της χώρας και κατ’ επέκταση της ζωής μας. Είναι ανάγκη των καιρών μας να θέσουμε σε εφαρμογή σχεδιασμούς, που αρχικά θα βοηθήσουν τις νέες γενιές να απλώσουν τα ενδιαφέροντά τους σε τομείς που μέχρι σήμερα θεωρούνταν χαμηλής βιωσιμότητας και ευτελούς ενδιαφέροντος. Κι αυτό γιατί όσοι διαχειρίστηκαν την Ναυτιλία σαν ανάπτυξη ανθρωπίνων πόρων, ξένοι με το αντικείμενο θάλασσα, θεώρησαν ότι δύσκολα σπέρνεις στη θάλασσα, γιατί το αλάτι τα καίει όλα. Αυτό είναι το λάθος στη σκέψη όλων όσων ασχολήθηκαν με την ναυτιλία, κανείς δεν αγωνίστηκε να κάνει το αλάτι ζάχαρη και την θάλασσα από άρμη να την κάνει σιρόπι.
Από έρευνες μπορούμε να διακρίνουμε ότι: Το διαδίκτυο επιλέγουν οι μαθητές απόφοιτοι Λυκείων σε ποσοστό 44,8% σαν πρώτη πηγή πληροφόρησης για να πάρουν την τελική τους απόφαση για την επιλογή της μετέπειτα επαγγελματικής τους εξέλιξης. Δεύτερη πηγή πληροφόρησης σε ποσοστό 39,4% είναι οι φίλοι και οι γνωστοί, η αγορά εργασίας 27,3%, τα φυλλάδια Πανεπιστημίων 14,3%, οι εφημερίδες 7,8% το ραδιόφωνο και η τηλεόραση 5,5%. Ενώ ένα ποσοστό 14,3% δεν επιλέγει καμία από τις παραπάνω πηγές.
Στοιχεία που επίσης είναι γνωστά σε όλους μας, λένε ότι την περίοδο 1999-2009, εισήλθαν στις ναυτικές σχολές «φυτώρια της ναυτιλίας μας», 6.791 πλοίαρχοι και 4.201 μηχανικοί. Από αυτούς αποφοίτησαν 3.893 πλοίαρχοι και 2.509 μηχανικοί, άγνωστο ποιοί από αυτούς είναι μέχρι και σήμερα στα πλοία και συνεχίζουν καριέρα. Ποιός ασχολήθηκε να εξηγήσει την ύπαρξη αυτής της διαρροής, μιας διαρροής της τάξης του 42% περίπου για κάθε ειδικότητα. Είμαι σίγουρος πως κανείς. Ας εκμεταλλευτούμε κάθε διαθέσιμο στοιχείο, που μπορεί να βοηθήσει στην σωστή προώθηση του ναυτικού επαγγέλματος με σοβαρά και αποτελεσματικά μέσα χωρίς να κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας.
Οι σωστές Ναυτιλιακές εταιρείες που επιμένουν στην ανάδειξη του ταλέντου των νέων Ελλήνων στο ναυτικό επάγγελμα, προσπαθούν με κάθε τρόπο να αφομοιώνουν και να αναπτύσσουν τις δυνατότητές τους. Αφουγκράζονται τους προβληματισμούς αυτών των νέων, όσο τους έχουν κοντά τους επάνω στα πλοία τους, και προσπαθούν να βελτιώνουν αρκετές φορές, σημεία που οι ίδιοι οι νέοι ζητούν να βελτιωθούν όπως είναι οι μέθοδοι προσαρμογής τους στο ναυτικό επάγγελμα και η επιπλέον εκπαίδευση τους, έτσι ώστε να μπορούν να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες της σύγχρονης ναυτικής τέχνης. Συγχρόνως προσπαθούν όσο αυτό είναι εφικτό να ικανοποιούν μεμονωμένες ανάγκες των ναυτικών σχολών, με σκοπό να καλύπτουν τις ελλείψεις των σχολών σε τεχνολογικό εξοπλισμό κ.α.
Όμως δεν φτάνει αυτό, πρέπει σίγουρα ο συντονισμός στην αναζήτηση των αναγκών του επαγγέλματος να γίνει πιο συλλογικός και πιο αποτελεσματικός. Η βούληση όσων εμπλέκονται στον κύκλο της ναυτιλίας πρέπει να είναι κατευθυνόμενη να σχεδιάσει και να εφαρμόσει μέτρα προσέλκυσης στο επάγγελμα, άλλα από αυτά που αποδείχτηκαν ήδη ανεπαρκή. Πρέπει να αναπτυχθεί μεγάλος μηχανισμός στήριξης της προσέλκυσης νέων στο ναυτικό επάγγελμα.
Αυτός ο μηχανισμός πρέπει να διακατέχεται από στοιχεία όπως: Κοινωνική καταξίωση του ναυτικού επαγγέλματος με τρόπους που θα επικεντρώνονται άμεσα στην αναβάθμιση της ναυτικής εκπαίδευσης σε πανεπιστημιακό επίπεδο, με παράλληλη αναβάθμιση των ήδη υπαρχόντων οικονομικών κινήτρων σε θεσμικά που μπορούν να αναδείξουν την ιδιαιτερότητα του επαγγέλματος και τα οφέλη του στην σύγχρονη ελληνική οικονομία.
Θεσμοί όπως οι φοροαπαλλαγές και τα κατά καιρούς διάφορα προνόμια που είχαν οι ναυτικοί, καταργήθηκαν, χωρίς βέβαια να υπάρξουν αντισταθμιστικά οφέλη, μιας και η κατάργησή τους δεν άλλαξε προς το καλύτερο το «status quo» της ελληνικής οικονομίας. Η επαγγελματική προοπτική, που θα δώσει μία αναβάθμιση της ναυτικής εκπαίδευσης με σύγχρονες βάσεις, πρέπει να είναι παράλληλη με τον εκσυγχρονισμό και τα κίνητρα της πολιτείας στους τομείς προσέλκυσης πλοίων στην Ελληνική σημαία, μια σημαία που μέχρι και σήμερα αρκετοί πλοιοκτήτες φέρουν στα πλοία τους με αρκετές δυσκολίες. Η παράλληλη αυτή αναβάθμιση στις σχέσεις της πολιτείας με τους πλοιοκτήτες θα στοχεύει στην διατήρηση ασφαλούς περιβάλλοντος εργασίας και συγχρόνως στην διατήρηση θέσεων για τους εκκολαπτόμενους νεοσσούς της ναυτεργασίας. Αν αυτοί οι νεοσσοί βρουν το σωστό περιβάλλον, με την σωστή εκπαίδευση που θα έχουν, είναι σίγουρο ότι μπορούν να είναι οι υποκινητές ενός ελληνικού παγκόσμιου θαύματος, που θα αναπτύξει το τόπο μας και θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής όλων μας.
Είναι μονόδρομος για την μικρή μας χώρα η ανάπτυξη της Ναυτιλίας, αλλά πρέπει να είναι μονόδρομος και ο εκσυγχρονισμός όλου του φάσματος που την περιβάλλει, «Εκπαίδευση», «Εκμετάλλευση πλοίων» και «εκσυγχρονισμός ελεγκτικών μηχανισμών», που θα πρέπει να υπάγονται σε πολιτειακές βάσεις εφάμιλλες και ισόβαθμες με αυτές που αφορούν την Εθνική μας ασφάλεια. Κι αυτό γιατί η ύπαρξη της Ελληνικής Εμπορικής Ναυτιλίας είναι θέμα εθνικό και είναι το μόνο όπλο που μπορεί να μας στηρίξει για να σταθούμε σαν ίσοι μεταξύ ίσων στην αρένα της σύγχρονης παγκοσμιοποίησης. Οι νέοι μας, δεν πρέπει όταν ωριμάσουν κάτω από συνθήκες που δεν επέλεξαν, να ανακαλύψουν δηλαδή κάποια στιγμή, ότι εμείς δεν διαχειριστήκαμε σωστά μια τεράστια περιουσία εμπορικού στόλου, που μπορούσαμε να τους προσφέρουμε σαν διέξοδο ανάπτυξης για κείνους και τα παιδιά τους. Η θάλασσα αφρίζει και σε καταπίνει όταν την κτυπάς και δεν την υπολογίζεις. Αν την αγκαλιάσεις και την σεβαστείς θα σε φροντίσει και θα σε σώσει από πολλά.
