Εις Μνημόσυνον…
Συμπληρώθηκαν ήδη 3 χρόνια από τότε που έφυγε ο ευεργέτης του χωριού μας, Kαπτα-Γιάννης Καρασταμάτης. Υπήρξε ένας πραγματικός Άρχοντας! Διέπρεψε, με την εργατικότητα, που τον διέκρινε και μεγαλούργησε με τη δημιουργικότητά του επαγγελματικά. Όμως, κατάφερε, οι προσωπικές του επιτυχίες να μην αλλοιώσουν το χαρακτήρα του. Παρέμεινε απλός, προσηνής, κοινωνικός, ευγενής και καταδεκτικός, έτοιμος να συνδράμει όπου υπήρχε ανάγκη. Ήταν γι’ αυτό σεβαστός και αγαπητός από όλους.
Μεγάλη του αγάπη η Άνδρος και τ’ Αποίκια, όπου, τηρώντας τις παραδόσεις, συμμετείχε με ενθουσιασμό στις τοπικές συγκεντρώσεις και εκδηλώσεις. Στην όποια επικοινωνία του ήταν πάντα διακριτικός, ενώ επεδίωκε ο συνομιλητής του να νιώθει φίλος και πάντα κερδισμένος μαζί του. Ποτέ δεν θέλησε να τον υποτιμήσει. Ήταν ο σημαντικός εκείνος παράγοντας, που με την υποδειγματική του στάση ενέπνεε την επιβαλλόμενη συνοχή και τις απαραίτητες ισορροπίες στην τοπική κοινωνία. Δεν θα ξεχάσουμε τις περιπτώσεις, κατά τις οποίες δάκρυζε από συγκίνηση, όταν ευρισκόμενος με συγχωριανούς μιλούσε για τα περασμένα, τις παραδόσεις, τις εκκλησίες, τους ιερείς και τους δασκάλους μας, τους μεγαλύτερους που έφυγαν… Παράλληλα καμάρωνε με τις επιτυχίες των άλλων, που μάλιστα φρόντιζε να αναδεικνύει σ’ έναν ευρύτερο κύκλο. Ήθελε πάντα να έρχεται αρωγός και να ενισχύει τις προσπάθειές τους.
Είναι σύνηθες, ιδιαίτερα στις μέρες της κρίσης που ζούμε, η οικονομική ισχύς να αλλοιώνει τους χαρακτήρες των ανθρώπων. Με το χρήμα μπορείς αρκετά εύκολα να επιτυγχάνεις αυτό που θέλεις. Αισθάνεσαι έτσι πιο σπουδαίος, ενώ συχνά γίνεσαι εγωκεντρικός και αυτάρεσκος, υποτιμώντας τους άλλους. Χάνεις την πνευματική διαύγεια να κατανοείς τη σημασία των δικών τους επιτυχιών, μικρότερων ή μεγαλύτερων και πολύ περισσότερο να συμμετέχεις σ’ αυτές. Κάποιες φορές, μάλιστα, καταλαμβάνεσαι από κακεντρέχεια, επιδιώκοντας να απορρίψεις ό,τι καλό οι άλλοι επιτυγχάνουν. Δύσκολα μπορείς να τους ανεχθείς και δεν έχεις τη δύναμη να τους κατανοήσεις.
Όμως, αντίθετα με τα παραπάνω, ο Καπτα-Γιάννης διέθετε υψηλό βαθμό αυτογνωσίας και φρόντιζε, ώστε οι επαγγελματικές του επιτυχίες να μην επηρεάζουν την αντικειμενικότητα της συμπεριφοράς του. Ήθελε να μιλάει περισσότερο για τις επιτυχίες των άλλων. Ήταν άτομο υποδειγματικά ισορροπημένο, μακριά από τάσεις κομπασμού.
Το ενδιαφέρον του για το χωριό μας και την πρόοδό του ήταν αμείωτο. Συμβαίνει να έχουμε γι’ αυτό προσωπική εμπειρία από τη συμπεριφορά του προς τον τοπικό μας σύλλογο, που έτυχε να φέρουμε την ευθύνη για πάρα πολλά χρόνια. Υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής των προσπαθειών του και αρωγός σε κάθε μας έργο μέσα στο χωριό και σε κάθε εξωστρεφή πρωτοβουλία, που σκοπό είχε ένα και μοναδικό: Να αναδείξει τ’ Αποίκια, την Άνδρο και την ιστορία μας. Ήταν έτσι παρών στις εκδηλώσεις προσέγγισης με τις ανδριακές αποικίες Βορείου Ελλάδος, ενώ συμμετείχε με θέρμη, και μάλιστα ως εισηγητής, στα συνέδρια που οργανώσαμε, σε συνεργασία με πανεπιστημιακές σχολές για τη ναυτιλία μας και τις σχετικές εκδόσεις. Παράλληλα, με το κύρος και τον κοινωνικό κύκλο που διέθετε, πρόβαλλε τις όποιες σημαντικές πρωτοβουλίες του συλλόγου σε χώρους ευρύτερους, ναυτιλιακούς και άλλους, την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών κλπ.
Αξέχαστη θα μας μείνει, αναφορικά με την ποιότητα της συμπεριφοράς του, μια περίπτωση κατά την οποία ο σύλλογος του απηύθυνε εγγράφως συγχαρητήριες ευχές, όταν πριν από κάποια χρόνια είχε μια σημαντική επαγγελματική επιτυχία στις ΗΠΑ. Ήταν ένα γεγονός που έτυχε να πληροφορηθούμε από τον τύπο και θελήσαμε να το αναδείξουμε. Η συγκίνησή του ήταν τέτοια, όπως ομολόγησε στη συνέχεια, ώστε θέλησε να μοιραστεί τα συναισθήματά του και το περιεχόμενο της επιστολής μας με στενό του φίλο, πολύ γνωστό παιδαγωγό- εκπαιδευτικό και ιδιοκτήτη μεγάλου συγκροτήματος πρότυπων εκπαιδευτηρίων στην Αθήνα, τον Ελευθέριο Γείτονα. Ο τελευταίος, εντυπωσιασμένος από την περίσσεια των αισθημάτων, που αντικατοπτρίζουν την θετική εικόνα του χωριού μας και της Άνδρου, ένιωσε ενδόμυχα την ανάγκη να προσφέρει υποτροφία σε μαθητή νηπιαγωγείου από τ’ Αποίκια, προκειμένου να ολοκληρώσει τη στοιχειώδη και μέση εκπαίδευση στα εκπαιδευτήριά του, ενώ παράλληλα καθιέρωσε κατ’ έτος μαθητικές εκδρομές στο νησί μας, συμβάλλοντας έτσι στην ανάδειξη του τόπου μας. Πρόκειται για σκέψεις ευγενούς και ποιοτικής ανταπόκρισης, που τελικά υλοποιήθηκαν επιτυχώς. Ο σύλλογος, όπως ήταν επόμενο, τίμησε μετά από αυτά σε ειδική εκδήλωση τον χορηγό παιδαγωγό, ο οποίος στον χαιρετισμό του αναφέρθηκε με συγκίνηση στο γεγονός και στο σκεπτικό της προσφοράς του, εξαίροντας με κολακευτικά λόγια τον σύλλογο, τ’ Αποίκια και την Άνδρο.
Αλλά και μέσα στο χωριό μας η σφραγίδα του Καπτα-Γιάννη υπάρχει σήμερα σε πάρα πολλά έργα, όπως πλατείες, στο αθλοθέατρο, σε σχολεία, στο Κοιμητήριο και σε πολλά άλλα σημεία, μέσω του συλλόγου κατά κύριο λόγο. Η γενικότερη συμβολή του στη σημερινή, ιδιαίτερα βελτιωμένη εικόνα, κάτι που επισημαίνεται με έμφαση από συμπατριώτες μας, είναι μεγάλη. Εξάλλου, το γεγονός ότι ο σύλλογος και τ’ Αποίκια έγιναν γνωστά και συνεργάστηκαν με πανεπιστήμια, στο Αιγαίο και το Ιόνιο, στη Β. Ελλάδα, μέχρι τις παραδουνάβιες περιοχές και τη γενέτειρα του Ανδρέα Εμπειρίκου…, οφείλεται σε σημαντικό βαθμό και στη γενικότερη συμπαράσταση του Καπτα-Γιάννη.
Η επικοινωνία του με τον σύλλογο ήταν τακτική, στα γραφεία του ή στ’ Αποίκια, ακόμα και τηλεφωνικά. Πάντα ήθελε να ακούσει, να συγχαρεί, να συνδράμει, να συμβουλέψει με διακριτικότητα και ευγένεια. Ήταν σημαντικός παράγοντας σταθερότητας και συμβολής στην αναγκαία για τον τόπο μας σύμπνοια και κοινωνική συνοχή.
Για τους λόγους αυτούς, για τα αισθήματά του, την αγάπη του για το χωριό και την όλη προσφορά του, ο σύλλογος τον τίμησε πολλαπλώς. Η μεγαλύτερη όμως τιμή προέρχονταν από τους ίδιους τους συγχωριανούς, οι οποίοι, ανταποκρινόμενοι στα χαρίσματά του και την ποιότητα του χαρακτήρα του, του απέδιδαν αυθόρμητα την επωνυμία: «Καπτα-Γιάννης ο Άρχοντας»!
Δεν θα ξεχάσουμε ακόμα την αγωνία του, όταν, λίγο πριν εγκαταλείψει τα εγκόσμια, αρχές του 2012, δεν κατάφερε ο ίδιος, λόγω προβλημάτων υγείας, να παρευρεθεί, όπως πάντα ανελλιπώς, στην πρωτοχρονιάτικη εκδήλωση του συλλόγου. Έντονο ήταν στη συνέχεια το ενδιαφέρον του να μάθει την κάθε λεπτομέρεια, αποστέλλοντας με συγκίνηση ευχές προς όλους…
Είναι μετά από αυτά επόμενο να έχει δημιουργηθεί ένα μεγάλο κενό από την απουσία του Καπτα-Γιάννη στην κοινωνία μας. Ένα κενό ιδιαίτερα αισθητό και δυσαναπλήρωτο.
Είθε, το παράδειγμα της αρχοντιάς του να γίνει φάρος για τους νεότερους και η Μνήμη του Αιωνία!
Αυγουστής Μπάλκας
