Δε μ’ απολείπουν οι καρποί.
Ως τα βαθιά μου γηρατειά,
Δεν βρίσκω στην δουλειά ντροπή.
Μ’ έχει ο θεός ευλογημένη,
Και είμαι γεμάτη προκοπή.
Είμ’ η ελιά η τιμημένη.
(Κωστή Παλαμά)
Από τον Κωστή Παλαμά έως τον Γιώργο Σεφέρη αλλά και στους στίχους του «δικού» μας Ανδρέα Εμπειρίκου η ελιά ως δέντρο και ως σύμβολο δεν αφήνει ασυγκίνητο κανέναν…
και το θάνατο
έφυγα και ξαναγύρισα στη θάλασσα.
Τη νύχτα πάνω στην κουβέρτα
του Άη Νικόλα ονειρεύτηκα
μια παμπάλαια ελιά να δακρύζει….»
(Γιώργος Σεφέρης)
Οι ποιητές εμπνέονται, οι απλοί άνθρωποι συλλέγουν τον πολύτιμο καρπό της κάθε δυο χρόνια περίπου, από ανάγκη, από μεράκι, από καθήκον, από νοσταλγία, ακόμη και από μόδα.
Κρατά στα δόντια της ένα δαχτυλίδι
Τα δάχτυλά της έχουν ευγλωττία
Το μήνυμά της έρχεται από μακριά…»
(Ανδρέας Εμπειρίκος)
Από τις «βίδες», τους βιδάτορες και τα παραδοσιακά λιοτρίβια όπως του Δ. Χέλμη στον Πιτροφό που σήμερα λειτουργεί ως Μουσείο Ελιάς μέχρι τα σύγχρονα ελαιοτριβεία, το δέντρο με το λαδί, ασημένιο φύλλωμα, γοητεύει ως αξία και «υπογράφει» ως Ελλάδα…
Το πολύτιμο πράσινο υγρό από τις κακοτράχαλες πλαγιές της πατρίδας μας κοσμεί πλέον τις αγορές του κόσμου, σε όλα τα μήκη και πλάτη της οικουμένης, θωπεύοντας τους πιο απαιτητικούς ουρανίσκους και διακρίνεται σε ποιότητες ανάλογα με τον τόπο προέλευσης, την ποικιλία, το χρώμα την οξύτητα κ.λπ.
«Ξεφόρτωσέ την, την ελιά να σε φορτώσει λάδι», λέει μια παροιμία και βέβαια για τους Ανδριώτες το καλύτερο λάδι είναι το ανδριώτικο.