Αφιέρωμα στον γιατρό Πέτρο Καΐρη

Αφιέρωμα στον γιατρό Πέτρο Καΐρη
Πέτρος Καΐρης. Ο γιατρός που αποτέλεσε για την Άνδρο κεφάλαιο, υπόδειγμα Επιστήμονος και Ανθρώπου έφυγε από τη ζωή τον Σεπτέμβριο 2009. Θεωρώντας «ιστορική» τη μορφή του η έντυπη «Α» δημοσίευσε τον Μάρτιο 2010 αφιέρωμα στη ζωή του βασισμένο κυρίως στην κόρη του Ελένη Καΐρη – Bartels για να θυμούνται οι παλαιότεροι και να γνωρίσουν οι νεώτεροι.

Μέσα από την διήγηση που ακολουθεί σκιαγραφείται η εποχή την Αθωότητας και της Ανθρωπιάς ενός νησιού που ήκμασε από τους ανθρώπους του.

«Πέτρος Καΐρης, ένας βαθιά φιλοσοφημένος άνθρωπος που έφυγε από αυτήν την ζωή συνειδητά και με πλήρη διαύγεια πνεύματος, γνωρίζοντας ότι η αποστολή του, σε αυτόν τον κόσμο, είχε λήξει και ότι αναμένετε η γέννηση του στην άλλη διάσταση. Γι’ αυτό, και η κόρη του Ελένη Καΐρη Bartels θέλησε να αφιερώσει στην ψυχή του, η οποία τώρα κατοικεί στην χώρα των αγγέλων, το βαθυστόχαστο ποίημα τού μεγάλου Γεωργίου Δροσίνη, στο οποίο ο ποιητής πραγματεύεται, με υπέρκομψα λιτό ύφος και περίσσεια σοφία, το μυστήριο τής ζωής και τού θανάτου»

Τι Λοιπόν;
Τι λοιπόν, τής ζωής μας το σύνορο
θα το δείχνη ένα ορθό κυπαρίσσι; 
Και απ’ ό,τι είδαμε, ακούσαμε, αγγίξαμε
τάφος γης θα μάς έχη χωρίσει;
Ό,τι ακούμε, αγγίζομε, βλέπομε
μόνο τούτο ζωή μας θα λέμε
κι’ αυτό τρέμουμε μήπως το χάσουμε
και χαμένο στους τάφους θα κλαίμε;
Η ψυχή, ταξιδεύτρα μες τ’ άπειρο,
σταλαμίδα νερού μήπως μοιάζει
που ανεβαίνει στα νέφη απ’ τα πέλαγα
κι’ απ’ τα νέφη στούς τάφους σταλάζει
Μήπως ό,τι θαρρούμε βασίλεμα
γλυκοχάραμα αυγής είναι πέρα
και αντί νάρθη μία νύχτα ατελείωτη
ξημερώνει μία αβράδιαστη μέρα;
Μήπως είναι η αλήθεια στον θάνατο
και η ζωή μήπως κρύβει την πλάνη;
Ό,τι λέμε πως ζει μήπως πέθανε
κι’ είναι αθάνατο ό,τι έχει πεθάνει!
Γεώργιος Δροσίνης

«Στην κηδεία τού πατέρα μας -θα πουν τα παιδιά του- υπήρχε διάχυτη η ατμόσφαιρα τής εγκαρδιότητος, στον κατάμεστο χώρο. Όλοι ήταν βαθιά συγκινημένοι και ήρθαν και μας αγκάλιαζαν και μας φιλούσαν λέγοντάς μας τα καλύτερα λόγια, για τον γιατρό τους, τον άνθρωπο, όπως χαρακτηριστικά έλεγαν «είχαν σαν πατέρα τους». Έκλαιγαν γυναίκες και άνδρες, και εμείς μαζί τους κλάψαμε από την συγκίνηση. Τους ευχαριστούμε όλους, από τα βάθη τής καρδιάς μας για την αγάπη τους, τα συγκινητικά τους λόγια και για το πόσο ετίμησαν τον πατέρα μας.

Τα πρώτα χρόνια, σπουδές, η πριγκίπισσα Αλίκη

Ο Πέτρος Καΐρης τελείωσε με άριστα την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αμέσως μετά το πέρας των σπουδών του, υποδιευθυντής στην Α΄Παθολογικήν Κλινική Αθηνών υπό τον, τότε, γνωστόν καθηγητή Λιβιεράτο. Ήταν πολύ νεαρός, και όπως είπε ο ίδιος στην κόρη του Ελένη, είχε ετοιμάσει τα χαρτιά του για να γίνει βοηθός καθηγητού στο Πανεπιστήμιον Αθηνών. Αυτό δεν έγινε διότι, κατά παράκλησιν των γονέων του, οι οποίοι επέστρεψαν στην Άνδρο, μετά μακράν απουσία στον Πειραιά, όπου ο Καΐρης μεγάλωσε, ήρθε στην Άνδρον για να είναι μαζί τους. Αργότερα ο νεαρός γιατρός μετεκπαιδεύτηκε στην καρδιολογία στο περίφημο King’s College Hospital τού Λονδίνου.

Ο Πέτρος Καΐρης διετέλεσε διευθυντής τού Εμπειρικίου Νοσοκομείου Άνδρου καθώς και διευθυντής στο ΠΙΚΠΑ, στο ΝΑΤ και στην ΔΕΗ για πολλά χρόνια. Χαρακτηριστική είναι η φωτογραφία με την πριγκίπισσα Αλίκη στο νοσοκομείο τής Άνδρου το 1947 ή 1948. Η πριγκίπισσα, ήδη μοναχή, επισκέφθηκε στο σπίτι τους τον γιατρό και την αγαπημένη του σύζυγο Αννεζιώ οι οποίοι την είχαν καλέσει για τσάι. Ήταν πολύ προσηνής και συμπαθέστατη – όπως είπε αργότερα ο γιατρός.

Κοινωνική δράση, αλληλεγγύη 

Η επιστημονική κατάρτιση του Πέτρου Καΐρη εκφράστηκε με πάμπολλες διαλέξεις, με θέμα την ιατρική, στο Δημοτικό Θέατρο και στην Λέσχη Ανδρίων. Εκεί, μάλιστα, έπαιζε συχνά πιάνο, καθώς είχε μεγάλη μουσική παιδεία. Ήταν, επίσης, μέλος τής πασίγνωστης χορωδίας τού Ενιάν, στον Πειραιά, όπου έμενε με την οικογένειά του. Η κοινωνική του δραστηριότητα, τόσον στον τομέα τής ιατρικής όσον και στον τομέα τής ψυχαγωγίας είναι πασίγνωστη.

Βοηθούσε παντού και πάντα, δεν αρνήθηκε ποτέ να πάει και στα πιο απομακρυσμένα χωριά, με το μουλάρι, ό,τι ώρα κι΄ αν ήταν, όσο κουρασμένος κι΄ αν ήταν, υπό οιεσδήποτε καιρικές συνθήκες, ακόμη και με βροχή και με χαλάζι. Σε πιο κοντινά μέρη πήγαινε και με τα πόδια. Πήγαινε, ακόμα κι΄ όταν ήξερε ότι ήταν η πιο απλή περίπτωση και δεν συνέτρεχε άμεση ανάγκη.

«Εγώ, προσωπικά, -θα πει η κόρη του Ελένη- το έχω βιώσει αυτό. Θυμάμαι, μία φορά, είχε έρθει από τα Συνετί, όπου είχε πάει με το μουλάρι, διότι δεν υπήρχε αυτοκινητόδρομος, στις 3 το πρωί και τον ξύπνησαν στις 5 για να πάει σε ένα σπίτι στην Χώρα για μία απλή γρίπη. Αυτό ήταν μία από τις πάμπολλες περιπτώσεις. Ήταν ακούραστος και αεικίνητος και όταν, από την πολλήν εργασίαν, κάποτε κουραζόταν, αυτό το ξεχνούσε μπροστά στην προσφορά του προς τούς συνανθρώπους του.

Μία φορά, μού είπε, -συνεχίζει η Ελένη Καΐρη- ότι πηγαίνοντας σε ένα χωριό, έφυγε το πόδι του από τον αναβατήρα και έπεσε στο ποτάμι, με το άλλο πόδι του εγκλωβισμένο στον άλλον αναβατήρα. Ήταν μέσα στο ποτάμι και το μουλάρι δεν σταμάτησε να τρέχει, σύροντας τον! Τα κατάφερε κάποια στιγμή να κρατήσει τα γκέμια και να σταματήσει το μουλάρι και έτσι σώθηκε! Ήταν πολύ ψύχραιμος και θαρραλέος».

Στους λιγοστούς φτωχούς τής τότε Άνδρου, προσέφερε τις υπηρεσίες του δωρεάν και, επί πλέον, τούς έδινε φάρμακα και χρήματα, χωρίς να το γνωρίζει κανείς αυτό, καμιά φορά, ούτε η ίδια του η οικογένεια.

Άριστος χορευτής και γλεντζές

Στον τομέα τής ψυχαγωγίας έχει αφήσει εποχή. Άριστος χορευτής και τραγουδιστής, με μεγάλες ικανότητες υποκριτικής, διοργάνωνε γλέντια και ήταν ο πρώτος που πήγαινε, πανταχού παρών σε αυτά. Μεγάλος γλεντζές και φαρσέρ, έκανε τον κόσμο να λύνεται στα γέλια με τα αστεία του. Ο Μανώλης Ψυχάλης αναφέρει με μεγάλη νοσταλγία, πώς ο Πέτρος Καΐρης οργάνωνε μοναδικές εκδηλώσεις και γλέντια.

Ενάντια στην αλόγιστη χρήση φαρμάκων

«Όσον αφορά τα φάρμακα, επισημαίνει η Ελένη Καΐρη- ήταν φειδωλός στην χρήση τους. Δεν έδινε παρά μόνον τα απαραίτητα, όταν υπήρχε ανάγκη. Κάποτε μού είπε ότι είχε πάει στο Συνετί και διεπίστωσε βρογχίτιδα, εκεί όπου τον είχαν καλέσει. Σκέφθηκε, επειδή ίσως περίμεναν να δώσει φάρμακα: “θα δώσω φάρμακα για μίαν απλήν βρογχίτιδα;΄Οχι! Θα κάνει τον κύκλο της και θα περάσει!” ‘Οπως μού έχει πει η μητέρα μου, έκανε καλά τον κόσμο μόνο με τα λόγια. Ήταν εναντίον των φαρμάκων, όταν δεν παρίστατο ανάγκη και ιδίως κατά των αντιβιοτικών για ίωση (γρίπη). Με είχε διδάξει για το θέμα αυτό, όπως και για τις επιβλαβείς επιπτώσεις τής κορτιζόνης, η οποία, σε καμμίαν περίπτωση, δεν πρέπει να χορηγείται για στομαχικές οχλήσεις, διότι, αν υπάρχει έλκος, το οποίον δεν έχει διαγνωσθεί μπορεί να προκληθεί διάτρησης στομάχου, η οποία καταλήγει σε θάνατον. Το έλκος, ο πατέρας μου το ψηλάφιζε χωρίς να έχει ανάγκη να δει ακτινογραφία. Μπορεί να ψηλάφιζε το στομάχι ενός ασθενούς μισήν ώρα, αν υποπτευόταν έλκος, μέχρι να το πιάσει. Μού είχε, μάλιστα, πει ότι υπάρχει έλκος το οποίον είναι κρυμμένο και πολύ μικρό και τότε ίσως να χρειάζεται ακτινογραφία. Σπανίως συνιστούσε ακτινογραφία, διότι μπορούσε, τα περισσότερα, να τα διαγνώσει με την εξέταση.

Σωστές διαγνώσεις και μαρτυρίες

Μία φορά, ένας ακτινολόγος στην Αθήνα, στον οποίον είχε πάει ένας ασθενής τού πατέρα μου, έμεινε άφωνος όταν τού είπε τι είχε πιστοποιήσει ο ιατρός Καϊρης με την εξέτασιν και μόνον. “Είναι δυνατόν”, είπε, “πώς έκανε αυτήν την διάγνωση χωρίς ακτινογραφία;” Μερικές άλλες, χαρακτηριστικές περιπτώσεις, από τις αναρίθμητες στην ιατρική του ιστορία, είναι οι εξής:

Ο αείμνηστος Γεώργιος Φαλαγγάς, όποτε συναντούσε εμένα ή τον σύζυγό μου Dieter Bartels, μάς έλεγε ξανά και ξανά την ίδια ιστορία, διότι είχε υπάρξει καταλυτική για την ζωή του: “Ο πατέρας σου ήταν ο σωτήρας μου. –έλεγε ο Φαλαγγάς- χωρίς εκείνον, εγώ θα ήμουνα ορφανός. Είχε βγει η κοίλη τού πατέρα μου και, αν δεν είχε έρθει ο δικός σου ο πατέρας, θα είχε πεθάνει. Είχαμε φωνάξει άλλους γιατρούς, αλλά δεν είχαν μπορέσει να κάνουν τίποτα. Ο πατέρας σου δεν ήταν ακόμα γνωστός στις Στενιές, διότι δεν ήταν πολύς καιρός που είχε έρθει, ήταν παλικαράκι, είχε έρθει με το αμπέχονο από την Αλβανία, τον είχε, όμως, ακουστά η οικογένειά μου. Ήταν απελπισμένοι για την κατάσταση τού πατέρα μου και είπαν: “Δεν φωνάζουμε τον Καϊρη που λένε ότι είναι καλός;” Όταν ήρθε ο πατέρας σου, οι γυναίκες έκλαιγαν και εκείνος με αυστηρό ύφος τούς είπε: “Δεν θέλω κλάματα, δεν θέλω κλάματα. Ελάτε να δείτε πώς θα βάλω μέσα την κοίλη με τρείς κινήσεις.” Και για να τις διασκεδάσει και να τις εμψυχώσει τους είπε στα αγγλικά: “Κοιτάξτε, one, two, three, και έβαλε την κοίλη μέσα.” Την ιστορία αυτή –προσθέτει η Ελένη Καΐρη -την γνωρίζω και από τον πατέρα μου, οπότε την περιέγραψα και με τα δικά του λόγια, τα οποία ταυτίζονται με εκείνα τού Γεωργίου Φαλαγγά, ο οποίος την αναφέρει σε ένα από βιβλία του, που εδώρισε στον πατέρα μου.

☛ Η φωτογραφία του Πέτρου Καΐρη είναι από το λεύκωμα: Η Άνδρος του Ανδρέα Εμπειρίκου Ανδρέας Εμπειρίκος / Έκδοση: Καΐρειος Βιβλιοθήκη, Αγρα www.kaireios.gr/index