Μετά τη ναυτιλία, επόμενο βήμα στον επαγγελματικό προσανατολισμό της Άνδρου έγινε με τον τουρισμό. Πολλά τουριστικά καταλύματα μάλιστα έχουν κτισθεί με χρήματα της θάλασσας και των ναυτικών και τη σκέψη «τα παιδιά να μην χρειαστεί να ξενιτεύονται για τα προς το ζην». Στην αρχή δειλά και τα τελευταία χρόνια όλο και πιο έντονα ο «τουρισμός» μπήκε πλέον σε πιο «επαγγελματική βάση με ιδιώτες και τοπική αυτοδιοίκηση να εντείνουν τις προσπάθειές τους για αρτιότερο και προσοδοφόρο αποτέλεσμα. Ανοίγοντας λοιπόν τον φάκελο «Τουρισμός» μιλήσαμε με τον αρμόδιο Αντιδήμαρχο Άνδρου και Πρόεδρο της Επιτροπής Τουρισμού του Δήμου κ. Νίκο Μουστάκα σε μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης.
Για την ιστορία είναι σημαντικό να αναφερθούμε στην αποτίμηση του τουριστικού προϊόντος του νησιού όπως γνωστοποιήθηκε από την Επιτροπή Τουρισμού του Δ. Α.
Συγκεκριμένα «Σε σύγκριση με το 2020, αυξήθηκε σημαντικά το ποσοστό διαμονής στο νησί για την ηλικιακή κατηγορία 50-60 και 61+ χωρίς να υποτιμάται η σημασία των ηλικιών 39-49 αλλά και νεαρότερων ταξιδιωτών. Σύμφωνα με το δείγμα, το εύρος 4 -6 διανυκτερεύσεων ανέβηκε σημαντικά και πρωταγωνίστησε, σε σχέση με το 2020 που οι 2-3 διανυκτερεύσεις είχαν τα μεγαλύτερα ποσοστά. Επίσης αυξήσεις σημείωσαν τα διαστήματα 7-10 και 10+ διανυκτερεύσεις. Για το 2021 φαίνεται πως οι οικογένειες πήραν τα πρωτεία και αυξήθηκαν σημαντικά σε σχέση με τα ζευγάρια ή τις παρέες που εμφάνιζαν στο δείγμα, μεγαλύτερα μερίδια κατά το 2020.
Στα θετικά μηνύματα που συνεκτιμήθηκαν ήταν πως για το διάστημα Ιούνιος έως Σεπτέμβριος 2021 ο προορισμός έφτασε στο 81,4% των αφίξεων σε σχέση με το 2019 και παρά τις δυσμενείς συνθήκες που επικράτησαν για ακόμη μία χρονιά λόγω πανδημίας».
Μετά τον «πανικό» του 2019 δώστε μας την εικόνα του νησιού το 2020 και 2021:
Η πανδημία έμελλε να ανατρέψει τα δεδομένα του τουρισμού και αυτό μεταφράζεται σε στατιστικά μεγέθη, σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο ο προορισμός επέδειξε αξιοσημείωτες αντοχές. Το 2020 κρατήσαμε ως θετικό μήνυμα για την επίδοση του προορισμού πως η Άνδρος κατόρθωσε να διατηρήσει το 63,2% των αφίξεων στην περίοδο Ιούνιος – Σεπτέμβριος 2020 (116.213) σε σύγκριση με το 2019 και παρά τις αντίξοες συνθήκες και τα αποθαρρυντικά ποσοστά που σημειώθηκαν σε πανελλήνια κλίμακα. Για το 2021, η κατάσταση εμφανίστηκε σαφώς πιο βελτιωμένη με τις ακτοπλοϊκές αφίξεις (149.625) να «αγγίζουν» το 81,4% του 2019 στο διάστημα Ιούνιος – Σεπτέμβριος 2021, σύμφωνα με τα στοιχεία του λιμεναρχείου Άνδρου.
Αναλάβατε την τουριστική επιτροπή στην πιο δύσκολη περίοδο. Είδαμε την κίνηση σας στο διαδίκτυο να δρέπει καρπούς.
Τί δυσκολίες αντιμετωπίσατε;
Χαίρομαι που επισημαίνετε τις ειδικές συνθήκες μέσα στις οποίες κληθήκαμε να δράσουμε. Οφείλαμε και οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε μία κρίση χωρίς προηγούμενο στη σύγχρονη ιστορία του παγκόσμιου τουρισμού. «Αχαρτογράφητα» δεδομένα, συνεχείς ανατροπές, και κρίσεις σε τέσσερα διαφορετικά επίπεδα, οικονομίας, υγείας, μεταφορών και ψυχολογίας – προσδοκιών των τουριστών, δημιούργησαν ένα άκρως δυσεπίλυτο «σταυρόλεξο» με όσα βιώνουμε τα δύο τελευταία έτη. Απέναντι σε αυτές τις συνθήκες, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης εκ των πραγμάτων δεν διαθέτουν τα απαραίτητα εργαλεία για να ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες, καθώς ακόμη και υπό κανονικές συνθήκες η κατάσταση είναι οριακή με τεράστιες γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και εξαιρετικά περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες.
Ποια ήταν η πρόκληση;
Μέσα στις συνθήκες χάους που διαμόρφωσε η πανδημία, ο Δήμος και η Επιτροπή Τουρισμού είχαν ως στόχο να στηρίξουν στο βαθμό που τους επιτράπηκε θεσμικά, οικονομικά και πρακτικά, τις τουριστικές επιχειρήσεις του νησιού. Σταθήκαμε δίπλα στους επαγγελματίες, μοιραστήκαμε τις έγνοιες τους, προσπαθήσαμε να βοηθήσουμε και να διευκολύνουμε στην εύρεση πρακτικών απαντήσεων σε καίρια ζητήματα όπως τα πρωτόκολλα υγείας και εν τέλει να συμβάλλουμε στην εύρυθμη λειτουργία και την προβολή του προορισμού σύμφωνα με τα νέα δεδομένα. Από την αρχή, συμφωνήσαμε όλοι ως ομάδα πως δεν θα «κρυφτούμε» πίσω από δικαιολογίες περί αδιεξόδων που δημιουργεί ο κορωνοϊός και για τον λόγο αυτό άλλωστε, δεν τηρήσαμε μία «αποστειρωμένη» στάση απέναντι στις πραγματικές ανάγκες της τοπικής τουριστικής κοινότητας.
Πώς κινηθήκατε;
Μέρα με τη μέρα φροντίσαμε να παρακολουθούμε και να ερμηνεύουμε τις εξελίξεις και να εστιάζουμε σε ένα πράγμα. Την υλοποίηση ουσιαστικών δράσεων με το ελάχιστο δυνατό κόστος. Ο προορισμός αλλά και οι επαγγελματίες είχαν την πρακτική αλλά και ψυχολογική ανάγκη να περιβάλλονται από φορείς που θα δήλωναν «παρών» σε αυτή την άνευ προηγουμένου και τρομερά δυσάρεστη συγκυρία. Χωρίς αμφιβολία, μέλημα μας ήταν η Ελληνική αγορά αλλά παράλληλα δώσαμε το στίγμα μας και σε αγορές ενδιαφέροντος του εξωτερικού. Μέσα από μία συνεχή ενημερωτική καμπάνια στην Ελλάδα με εύρος θεματολογίας όπως οι διεθνείς διακρίσεις, δημιουργήσαμε τις προϋποθέσεις για εντυπωσιακή προβολή, «γεννώντας» – μόνο μέσα στο 2021 – πάνω από 250 δημοσιεύματα, ρεπορτάζ και αναφορές στα σημαντικότερα ΜΜΕ πανελλήνιας εμβέλειας! Συμπληρωματικά, διενεργήσαμε πρωτότυπη διαφημιστική καμπάνια για 14 ημέρες σε 17 σταθμούς του Μετρό Αττικής και παράλληλα «τρέξαμε» διαφήμιση με εικόνες μεγάλων διαστάσεων στις «πλάτες» λεωφορείων που κάλυπταν για ένα μήνα δύο νευραλγικές ζώνες της Αττικής συμπεριλαμβάνοντας περιοχές όπως Σύνταγμα, Ακαδημία και Πολύγωνο μέχρι Γλυφάδα, Κηφισιά, Παλαιό Φάληρο, Ελληνικό και Πειραιά. Επιπλέον, ξεκινώντας από τις αρχές του χρόνου και προσαρμοζόμενοι στους περιορισμούς της πανδημίας εντοπίσαμε και αξιοποιήσαμε έγκαιρα την ευκαιρία για δωρεάν συμμετοχή εξ’αποστάσεως σε εικονικές διεθνείς εκθέσεις τουρισμού και ψηφιακά τουριστικά workshop, ώστε να έρθουμε σε επαφή με το κοινό σε πλήθος αγορών όπως Γερμανία, Αυστρία, Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία, Ρουμανία, Ισραήλ ακόμη και Κίνα. Στη διάρκεια της τουριστικής σεζόν, οργανώσαμε δημοσιογραφικά ταξίδια και προσκαλέσαμε δύο διεθνείς ταξιδιωτικές τηλεοπτικές παραγωγές που μεταδίδουν το ποιοτικό τους πρόγραμμα σε πάνω από 100 εκατομμύρια τηλεθεατές σε Ευρώπη, Αμερική, Αυστραλία, Μέση Ανατολή και Ασία. Στο τέλος της σεζόν ήρθαμε σε επαφή με τον δημοφιλή παρουσιαστή Ευτύχη Μπλέτσα που πραγματοποίησε γυρίσματα στην Άνδρο για ένα επεισόδιο της επιτυχημένης εκπομπής «Happy Traveller» που θα μεταδώσει ο τηλεοπτικός σταθμός ΣΚΑΙ. Παράλληλα τα αφιερώματα από τα δημοσιογραφικά ταξίδια που υλοποιήσαμε ήδη έχουν αρχίσει να δημοσιεύονται ενισχύοντας την εξωστρέφεια του προορισμού για τη νέα σεζόν. Η ανάδειξη της ασφάλειας και της ποιότητας του προορισμού στο δημοφιλέστερο Ισραηλινό διαδικτυακό τόπο «Ynet.co.il» και η προβολή του ποδηλατικού τουρισμού με ηλεκτροκίνηση στο καθιερωμένο εξειδικευμένο Γερμανικό Μέσο «eBike» αποτελούν αντιπροσωπευτικά παραδείγματα, που μάλιστα αποτέλεσαν αφορμή για προβολή εκ νέου και στην Ελληνική αγορά. Σε αυτά έρχονται να προστεθούν και διακρίσεις του προορισμού σε λίστες κορυφαίων διεθνών ΜΜΕ όπως Vagabond, Evening Standard και Conde Nast Traveller που επιτύχαμε, μέσα από συνέργειες με φορείς και δημοσιογράφους του εξωτερικού. Όπως καταλαβαίνετε η λίστα των ενεργειών που υλοποιήθηκαν είναι εκτενής και ίσως να μην μπορούμε να αναφερθούμε λεπτομερώς σε όλα. Το πνεύμα όμως και ο τρόπος σκέψης που μας διέπουν θεωρούμε πως γίνεται αντιληπτός και αφορά την προσπάθεια να συντηρούμε και να ενισχύουμε διαρκώς την εικόνα του προορισμού. Στην προσπάθεια αυτή ειδική αναφορά θέλω να κάνω στην εταιρία τουριστικού μάρκετινγκ Remake με την οποία διατηρούμε διαρκή συνεργασία και καθημερινή επαφή τα τελευταία δύο χρόνια, με σκοπό να μας στηρίζει επί της ουσίας στην υλοποίηση ενός πολύπλευρου προγράμματος προβολής με πολύ χαμηλά κόστη.
Με τα σημερινά δεδομένα τί στόχους βάζετε;
Κάθε μέρα γίνεται όλο και πιο αντιληπτό πως η πανδημία κάθε άλλο παρά μία τελειωμένη υπόθεση πρέπει να θεωρείται. Η νέα μετάλλαξη που έκανε την εμφάνιση της και προκάλεσε «τριγμούς» στο παγκόσμιο στερέωμα αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Υπό αυτές τις συνθήκες και χωρίς τη δυνατότητα προβλέψεων της πορείας του τουρισμού για το νέο έτος, ασφαλώς προτεραιότητα μας είναι να βοηθήσουμε ώστε το νησί να έχει σημαντική πληρότητα στη διάρκεια της νέας σεζόν, ώστε επαγγελματίες εργαζόμενοι να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα τους. Στο πλαίσιο αυτό θα ληφθούν υπόψη παράμετροι όπως η επιμήκυνση της τουριστικής σεζόν.
Με ποιους συνεργάζεστε όσον αφορά στους ιδιώτες επιχειρηματίες;
Προσπαθούμε να είμαστε σε διαρκή επαφή με όλους τους τοπικούς φορείς και τις τουριστικές επιχειρήσεις για πολλαπλούς λόγους. Αφενός, μας ενδιαφέρει η άποψη όλων για τον εντοπισμό των πραγματικών αναγκών του τόπου και τη διαμόρφωση ενός πληρέστερου προγράμματος προβολής και αφετέρου τους έχουμε όλους ανάγκη για την υλοποίηση στοχευμένων τουριστικών δράσεων. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω το δίκτυο επιχειρήσεων CTN Andros, το Σωματείο Ενοικιαζομένων Δωματίων και διαμερισμάτων «Άγιος Φίλιππος», τον Σύλλογο Ενοικιαζομένων Δωματίων & Διαμερισμάτων Άνδρου «Η Αγία Θαλασσινή», την ακτοπλοϊκή εταιρεία «Fast Ferries Andros», αλλά και όλους τους επαγγελματίες που πρόσφεραν ανιδιοτελώς τις παροχές τους για τη φιλοξενία δημοσιογράφων και bloggers σε μία εποχή μάλιστα που τα οικονομικά όλων έχουν περιοριστεί κατά πολύ.
Πώς «βλέπετε» τους επαγγελματίες της χρόνιας μίσθωσης σε σχέση με το τουριστικό προϊόν και την εικόνα που προβάλλετε;
Αναγνωρίζω και σέβομαι όλους τους επαγγελματίες του τουρισμού που επιτελούν ορθά το έργο τους σύμφωνα με το νόμο και το θεσμικό πλαίσιο που έχει θεσπιστεί και που επιδεικνύουν τον απαραίτητο σεβασμό στο νησί, το φυσικό, πολιτιστικό, τουριστικό περιβάλλον του και την ιστορική συνέχεια της Άνδρου. Με αυτές τις προϋποθέσεις, δεν κάνω διαχωρισμούς αλλά προάγω την ενότητα και τη συνεργασία όλων μεταξύ μας.
Εσωτερικός ή εξωτερικός τουρισμός;
Η απάντηση είναι εσωτερικός και εξωτερικός τουρισμός. Όπως ενδεχομένως έγινε ήδη κατανοητό, το μέχρι στιγμής έργο της τουριστικής προβολής αντανακλά την προσπάθεια μας να συντηρήσουμε και να ενισχύσουμε την αναγνωρισιμότητα της Άνδρου στην εγχώρια αγορά και παράλληλα να αξιοποιήσουμε ευκαιρίες για την εξωστρέφεια του προορισμού. Παράλληλα, το νησί μας διαθέτει τις «πρώτες ύλες» για να εξελιχθεί σε μεγαλύτερο βαθμό σε έναν διεθνή προορισμό με αξιώσεις. Για παράδειγμα, οι σπουδαίες διακρίσεις σε Sunday Times, New York Times και Guardian αποδεικνύουν τη δυναμική του τόπου και των επαγγελματιών που στάθηκαν ικανοί παράγοντες για να αναδείξουν το νησί μας στην κορυφή της Ευρώπης και του κόσμου, σύμφωνα με τον διεθνή Τύπο τα τελευταία αυτά χρόνια.
Ποιο είναι το στοίχημα που πρέπει να κερδίσει η Άνδρος;
Συνομιλώντας με επαναλαμβανόμενους επισκέπτες του νησιού και μελετώντας συστηματικά τις θετικές κριτικές ταξιδιωτών και τα αφιερώματα διεθνών ΜΜΕ, διαπιστώνει κανείς εύλογα πως αφετηρία και κατάληξη όλων στην Άνδρο είναι η αυθεντικότητα. Αυθεντικότητα, τοπίου, φύσης, φιλοξενίας και τρόπου ζωής. Στο πέρασμα των ετών και κατά την εξέλιξη του τουρισμού, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να χαθεί αυτό που μας ορίζει και μας ξεχωρίζει. Είναι ατομική, επιχειρηματική και συλλογική μας ευθύνη να μην αλλοιώσουμε την αυθεντικότητα και χάσουμε τη γνησιότητα μας. Αυτή είναι η δύναμή μας, ως επαγγελματίες του τουρισμού και ως κάτοικοι της Άνδρου και εν τέλει αυτός είναι ο συνεκτικός δεσμός μας με το ταξιδιωτικό κοινό!
ΜΦΜ