Μια ματιά στο παρελθόν με την ευκαιρία των εγκαινίων της έκθεσης του μεγάλου καλλιτέχνη Ισάμου Νογκούτσι στο Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή
Του Γιώργου Δάμπαση
Η πρώτη φορά που ήρθε ο Ισάμου Νογκούτσι στην Ελλάδα ήταν το 1949. Είναι η χρονιά της μεγάλης έξαρσης του εμφυλίου πολέμου και η καθημαγμένη Ελλαδίτσα πολύ λίγο ενδιαφέρεται για μοντέρνα τέχνη, πόσο μάλλον μάλιστα, που η τέχνη αυτή είναι ένα αμερικανο-γιαπωνέζικο κράμα εισαγόμενο από την πέραν του Ατλαντικού δημοκρατία.
Θα περάσουν δέκα περίπου χρόνια από την αδελφοκτόνο εκείνη εποχή για να ξανάρθει στον τόπο μας ο Νογκούτσι. Τα πράγματα τώρα έχουν αλλάξει ριζικά. Στην κυβέρνηση βρίσκεται ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και Υπουργός Εξωτερικών είναι ο Ευάγγελος Αβέρωφ. Στην Αντιπολίτευση ο Γιώργος Παπανδρέου στηλιτεύει την ΕΡΕ για τους άστοχους χειρισμούς της στο Κυπριακό. Οι κοσμικοί Αθηναίοι ξενυχτούν στην «Παλιά Αθήνα» με τις μελωδίες του Τόνυ Μαρούδα και της Καίτης Μπελίντα που ερμηνεύουν γνωστά σουξεδάκια κάτω από την μπαγκέτα του μαέστρου Λυκούργου Μαρκέα. Οι λαϊκές μάζες τρέχουν τα βράδια στους σινεμάδες για να χαρούν τον Αυλωνίτη και τον Ρίζο στο «Εισπρακτοράκι», τη Ρόμι Σνάιντερ στη «Μικρή Βασίλισσα» και τον Κλαρκ Γκέιμπλ στο «Σάρκα και Μαστίγιο». Στη διεθνή σκηνή, στην Αίγυπτο η επανάσταση του Νάσερ καλά κρατεί και ο Αϊζενχάουερ ζητά νέες πιστώσεις για εξωτερική βοήθεια στην Τουρκία ύψους 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Μέσα στο κλίμα αυτό ένας διοπτροφόρος εκκολαπτόμενος δημοσιογράφος ονόματι Φρέντι Γερμανός έχει μεταπηδήσει από τη στήλη των φαρμακείων στο καλλιτεχνικό ρεπορτάζ της εφημερίδας «Ελευθερία» του εκδότη Πάνου Κόκκα.
Στην τρίτη σελίδα της εφημερίδας με ημερομηνία 20/2ου/1958 ο Φρέντυ Γερμανός δημοσιεύει μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη με τον Ισάμου Νογκούτσι, την οποία πήρε στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία. Ιδού, πώς περιγράφει τον Ιαπωνο – Αμερικανό γλύπτη: «Μετρίου αναστήματος, με ζωηρά σπινθηροβόλα μάτια και λεπτά νευρώδη δάκτυλα, ευκίνητος και γεμάτος ζωτικότητα παρά τα 53 του χρόνια. Ο Ισάμου Νογκούτσι ομολογεί: «Η Ελλάδα είναι ο έρωτάς μου, νιώθω πως εδώ γεννήθηκα. Πιστεύω πως κάθε καλλιτέχνης που ανακαλύπτει την Ελλάδα πρέπει να αισθάνεται το ίδιο. Η μητέρα μου με μύησε, όταν ήμουν μικρό παιδί στις ιστορίες της ελληνικής μυθολογίας». Η κουβέντα του Φρέντυ Γερμανού με τον Ισάμου Νογκούτσι στρέφεται, όπως είναι φυσικό, γύρω από τη μοντέρνα τέχνη.
Ο Νογκούτσι επισημαίνει: «Η τέχνη της αρχαίας Ελλάδας ήταν για την εποχή της μια καταπληκτική μοντέρνα τέχνη. Ήταν έναw άθλος, ένα τίναγμα προς τα εμπρός. Σήμερα η ίδια τέχνη είναι ακαδημαϊκή. Εκείνο που χτες ήταν μοντέρνο, σήμερα είναι σίγουρο, καθιερωμένο, άρα έγινε ακαδημαϊκό». Μετά τα καλλιτεχνικά η συνέντευξη στράφηκε και προς την πολιτική και συγκεκριμένα στην Αμερικανο – Τουρκική φιλία. « Η Αμερική, σχολιάζει ο Νογκούτσι, έχει μια μοναδική ικανότητα να διαλέγει για συμμάχους της αντιπαθείς χώρες και αντιπαθείς κυβερνήτες. Η Φορμόζα είναι το πιο αντιπαθές τμήμα της Άπω Ανατολής και όμως οι Αμερικανοί την προβάλλουν σαν μια εκλεκτή σύμμαχο. Το ίδιο φαντάζομαι συμβαίνει και με την Τουρκία, τον Σαούντ της Σαουδαραβίας, τον Χουσεϊν της Ιορδανίας και τις δικτατορικές κυβερνήσεις των χωρών της Λατινικής Αμερικής».
