Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Οικονομικών και Δημόσιας Πολιτικής
Έχουν ήδη περάσει πάνω από 6 εβδομάδες που είμαι κλεισμένη μέσα στο σπίτι. Όσο κι αν στην αρχή απολάμβανα το ότι ήμουν πίσω στην πατρίδα με ότι αυτό συνεπάγεται – όπως το να είσαι κοντά στους δικούς σου και να βρίσκεις κάθε μέρα φρεσκομαγειρεμένο φαγητό χωρίς να χρειάζεται να ξοδέψεις καθόλου χρόνο, να μπορείς να ξυπνάς 5 λεπτά πριν από τις διαλέξεις του Πανεπιστημίου και με τις πυτζάμες και έναν καφέ να κάθεσαι μπροστά στον υπολογιστή για το υπόλοιπο της ημέρας- τώρα, μετά από τόσο καιρό και με την πίεση της εξεταστικής σε πλήρη εξέλιξη τα πράγματα φυσικά έχουν ζορίσει.
Κάπως έτσι σκέφτηκα να μοιραστώ κάποιες σκέψεις μου μαζί σας.
Ο εγκλεισμός προφανώς με έχει κουράσει. Ωστόσο δεν θα μπορούσα να είμαι πιο χαρούμενη για την απόφαση μου να επιστρέψω στην Ελλάδα και για τη αυστηρή στάση που έχει κρατήσει η Ελληνική κυβέρνηση και την υπευθυνότητα που έχουν δείξει οι Έλληνες πολίτες στο θέμα της πανδημίας.
Είμαι μεταπτυχιακή φοιτήτρια Οικονομικών και Δημόσιας Πολιτικής με ειδίκευση στα ζητήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ελλάδα αποτελούσε και συνεχίζει να αποτελεί συχνά το αντικείμενο μελέτης μας στο πανεπιστήμιο: Η σχεδόν δεκαετής οικονομική κρίση και οι συνέπειές της, ο λαϊκισμός , τα επί πολλά έτη υψηλά επίπεδα διαφθοράς, οι συχνές προσφυγές σε πρόωρες κάλπες (παρά την ύπαρξη της ενισχυμένης αναλογικής), η προβληματική και βεβιασμένη είσοδος στην ΕΕ ( ενώ για παράδειγμα το ύψος του Δημόσιου χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ ξεπερνούσε κατά πολύ τα όρια που είχε θέσει η Ευρώπη) απασχόλησαν για να μην πω μονοπώλησαν πολλές φορές τις συζητήσεις μας στις Πανεπιστημιακές αίθουσες. Το πρόσημο για την Ελλάδα συνήθως αρνητικό, παράδειγμα μάλλον προς αποφυγή, μια απόδειξη των αδυναμιών του συστήματος.
Τυχαίνει να είμαι η μόνη Ελληνίδα στο πτυχίο μου. Είχε γίνει λοιπόν κατά κάποιο τρόπο το αστείο στην παρέα μου το πόσα αρνητικά μπορούν να αποδώσουν στη χώρα μου. Τις τελευταίες εβδομάδες ωστόσο έκπληκτοι συμφοιτητές μου μού προωθούν άρθρα για την κατάσταση στην Ελλάδα που δείχνουν να ανατρέπουν αυτή την εικόνα. Γαλλικά, Aγγλικά, Αμερικανικά, Iνδικά, Mαροκινά , και φυσικά διεθνή μέσα (όπως ο Guardian που έγραψε ότι « to manage the Covid-19 crisis look to Greece» ή «για να διαχειριστείτε την κρίση του κορωνοϊού κοιτάξτε την Ελλάδα), όλοι αναφέρονται στην χώρα μας ως παράδειγμα προς μίμηση επισημαίνοντας ειδικά το γεγονός ότι τα καταφέραμε παρά την δεκαετή οικονομική κρίση και το αποδυναμωμένο λόγω αυτής σύστημα υγείας. Μέχρι και από άποψη οικονομικής διαχείρισης τα πάτε καλά μου λέει μια συμφοιτήτρια μου στέλνοντας μου το σύνδεσμο για ένα άρθρο του Βloomberg που μεταξύ άλλων εκθείαζε το Δήμο Αθηναίων για την εκμετάλλευση της μειωμένης κυκλοφορίας για τη διόρθωση διάφορων υποδομών.
Δεν ξέρω πως και γιατί το διαχειριστήκαμε τόσο καλά τόσο σε επίπεδο κράτους όσο και σε ατομικό επίπεδο, με φίλους και γνωστούς να κλείνονται στα σπίτια πριν ακόμη την νομοθετική απαγόρευση της κυκλοφορίας. Κυριότερα όμως δεν καταλαβαίνω γιατί οι Γάλλοι το είδαν τόσο διαφορετικά. Μέχρι και τέσσερεις μέρες πριν το διάγγελμα του Μακρόν και την ανακοίνωση στις 12 Μαΐου για το κλείσιμο σχολείων και πανεπιστημίων, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί αυτό που θα ακολουθούσε.
Αλλά ας πάρω τα πράγματα από την αρχή. Στις 26 Ιανουαρίου λάβαμε το πρώτο ηλεκτρονικό μήνυμα από το πανεπιστήμιο με το οποίο μας ενημέρωναν για την εμφάνιση του κορωνοϊού. Στις 30 Ιανουαρίου λάβαμε το δεύτερο μήνυμα με το οποίο ζητούσαν όσοι φοιτητές και καθηγητές είχαν πρόσφατα ταξιδέψει στην Uhan και την ευρύτερη περιοχή της επαρχίας Hubei να μπουν σε οικειοθελή 14ήμερη καραντίνα. Αυτό ήταν στην αρχή τουλάχιστον το μήνυμα. Ότι υπήρχε κάποιο πρόβλημα μόνο για όσους είχαν ταξιδέψει στην Κίνα. Αποτέλεσμα ήταν σε εκείνο το διάστημα να μην υπάρχει φοβία για τον ιό αυτό καθαυτό αλλά για οποιονδήποτε ερχόταν από την Κίνα και οτιδήποτε γενικά σχετιζόταν με εκεί. Θυμάμαι χαρακτηριστικά στο μετρό μέσα στο βαγόνι να πιάνει Κινέζος έναν στύλο για να στηριχθεί και να απομακρύνονται απότομα όλοι όσοι ακουμπούσαν στον ίδιο στύλο.
Και τον Φεβρουάριο συνεχίστηκε η ίδια κατάσταση. Ενώ υπάρχουν πλέον πολλά κρούσματα, ο κορωνοϊός παραμένει για τους πολλούς κάτι απόμακρο που αφορά μόνο τους Κινέζους ή την Κίνα και οτιδήποτε σχετίζεται με αυτήν. Η κίνηση στους δρόμους του Παρισιού αμείωτη. Εστιατόρια, μπαρ και καφέ ασφυκτικά γεμάτα. Εν τω μεταξύ τα μαθήματα διακόπτονται για μια εβδομάδα λόγω των ανοιξιάτικων διακοπών. Επιστρέφοντας στις 23/2 βρίσκουμε ένα ακόμη μήνυμα από το πανεπιστήμιο. Αυτή τη φορά μας ενημερώνουν για την διασπορά του ιού σε άλλες χώρες και κυρίως στην Ιταλία. Ζητείται από τους φοιτητές που επέστρεψαν από τις διακοπές τους στην Λομβαρδία και την περιοχή του Βενετία να μπουν σε 14ημερη καραντίνα. Οι περισσότεροι το τήρησαν. Υπήρχαν όμως και αυτοί που συνέχισαν να έρχονται με τη συνήθη δικαιολογία ότι «δεν έχω συμπτώματα, δε θα γίνει κάτι»
Μαθαίνουμε με ανησυχία για την εκθετική αύξηση των κρουσμάτων στην Ιταλία αλλά στο Παρίσι ακόμη δεν λαμβάνονται πρόσθετα μέτρα. Μάλιστα στο μάθημα των συμπεριφορικών οικονομικών (behavioral economics) μπαίνει θέμα για ανάπτυξη η δημιουργία κινήτρων για τους φοιτητές από την Ιταλία στο σύνολό τους, προκειμένου να μείνουν σε καραντίνα. Μέχρι και τις αρχές Μαρτίου όμως όλα βαίνουν «καλά» . Η αίσθηση που έχουμε είναι ότι όλη αυτή η ιστορία πλέον εκτός από του Κινέζους αφορά και τους Ιταλούς αλλά όχι τους Γάλλους και σίγουρα όχι το Παρίσι.
Την 1η Μαρτίου λαμβάνουμε το τέταρτο μήνυμα με το οποίο μας ενημερώνουν για την διασπορά του ιού και στην Γαλλία. Οι φοιτητές που είχαν ταξιδέψει στην Ιταλία καλούνται να επιστρέψουν πρόωρα στα μαθήματά τους εφόσον δεν έχουν συμπτώματα. Η εγχώρια διασπορά ήταν ούτως ή άλλως ήδη αρκετά υψηλή. Μια εβδομάδα αργότερα, μια Κινέζα συμφοιτήτριά μας ξεκίνησε την δημιουργία ενός ψηφίσματος για να καταργηθεί η υποχρεωτική παρουσία στις διαλέξεις φοβούμενη ότι πολλά παιδιά συνέχιζαν να έρχονται στο μάθημα παρά την εκδήλωση συμπτωμάτων. Βλέπετε το πανεπιστήμιο στην Γαλλία απαγορεύει να έχουμε πάνω από δύο απουσίες σε κάθε μάθημα δίχως βεβαίωση ιατρού. Μια μειοψηφία μόνο των φοιτητών υποστήριξε το ψήφισμα αυτό, όχι τόσο νομίζω γιατί οι υπόλοιποι αντιτάσσονταν αλλά γιατί δεν έβλεπαν το λόγο να παρθεί ένα τέτοιο μέτρο. Βασικά δε θεωρούσαν ότι κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να συμβεί. Εν τω μεταξύ τα μηνύματα που παίρνω από Ελλάδα είναι ανησυχητικά. Εκεί λαμβάνονται ήδη αυστηρά μέτρα και στις 10 Μαρτίου κλείνουν πανεπιστήμια και σχολεία. Οι γονείς μου ανησυχούν. Επιμένουν να γυρίσω άμεσα στην Ελλάδα δεδομένου ότι έρχονται τα πρώτα μηνύματα για κλείσιμο των συνόρων. Εξακολουθώ να τους λέω ότι στην Γαλλία τα μαθήματα συνεχίζονται κανονικά και δεν μπορώ να λείψω δεδομένου ότι παίρνουν παρουσίες και έχω και προγραμματισμένες παρουσιάσεις. Στη Γαλλία μαθαίνουμε για κάποια κρούσματα στην Σορβόννη, κλείνει κάποιο κτίριο, αλλά τα μαθήματα συνεχίζονται κανονικά.
Μια μέρα πριν το διάγγελμα του Μακρόν, το πανεπιστήμιο δέχθηκε να καταργήσει τις υποχρεωτικές παρουσίες και ανακοίνωσε ότι θα επιδίωκε την έναρξη της βιντεοσκόπησης των διαλέξεων. Άρχισε να υπάρχει ανησυχία ότι θα κλείσουμε. Οι αντιδράσεις από μερίδα Γάλλων φοιτητών ήταν έντονες κυρίως για τον φόβο να μεταφερθεί η εξεταστική για τον Ιούλιο. Εγώ τους είπα ότι στην Ελλάδα έχουν ήδη κλείσει τα σχολεία. Αφού έχετε τόσα λίγα κρούσματα μου λέει ένας γιατί παίρνετε τέτοια μέτρα; Μέχρι τότε οι Γάλλοι δεν είχαν συνειδητοποιήσει την κρισιμότητα και τη ρευστότητα της κατάστασης.
Τα κρούσματα στο μεταξύ είχαν φτάσει τις 3000 και έχει αρχίσει πλέον να υπάρχει ανησυχία. Παρόλα αυτά οι τάξεις παρέμειναν γεμάτες μέχρι και τις 13 Μαρτίου , μια ημέρα μετά την ανακοίνωση των μέτρων. Οι φοιτητές συνέχιζαν να αγκαλιάζονται αλλά άρχισαν να χρησιμοποιούν αντισηπτικό χεριών σαν αυτό να ήταν αρκετό. Στο μετρό άρχισαν οι εκκλήσεις για προσοχή στην υγιεινή λόγω του ιού. Αλλά η κυκλοφορία ήταν αμείωτη. Οι άνθρωποι κυκλοφορούσαν όπως συνήθως. Έβγαιναν χωρίς να παίρνουν προφυλάξεις, χωρίς μάσκες, χωρίς αποστάσεις.
Την Πέμπτη 12 Μαρτίου τα δεδομένα ανατρέπονται δραματικά. Ο Πρόεδρος Μακρόν στο πρώτο διάγγελμά του μιλάει για την χειρότερη κρίση υγείας τα τελευταία 100 χρόνια και ανακοινώνει κλείσιμο σχολείων και πανεπιστημίων από την επόμενη Δευτέρα. Λίγα λεπτά μετά το τέλος του διαγγέλματος ξεκινά ο πανικός. Άδεια ράφια σε super markets και κάβες. Αποφασίζω να επιστρέψω στην Ελλάδα. Ταξιδεύω το Σάββατο 14 Μαρτίου. Μέχρι και εκείνη την ημέρα επικρατούσε συνωστισμός στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Οι δρόμοι ήταν γεμάτοι με νέους που ξέροντας ότι δε θα είχαν πανεπιστήμιο/σχολείο την επόμενη εβδομάδα απολάμβαναν τον σχετικά καλό καιρό. Το Σάββατο εκείνο υπήρξε και πάρτυ στην φοιτητική εστία που διέμενα και ενώ είχε ήδη επιβεβαιωθεί το πρώτο κρούσμα. Στο αεροπλάνο οι περισσότεροι δεν φορούν μάσκα ή γάντια. Μολονότι δεν είναι ακόμη υποχρεωτική η καραντίνα για όσους ταξιδεύουν από Γαλλία, επιλέγω να μπω σε 14ήμερη καραντίνα από στοιχειώδες αίσθημα ευθύνης απέναντι στους γονείς μου και στους συμπολίτες μου. Επιβιβάζομαι σε ταξί από το αεροδρόμιο για το σπίτι και κάθομαι στο πίσω κάθισμα φορώντας μάσκα και γάντια. Ο οδηγός ευγενέστατος με κοιτάζει με εύλογη ανησυχία και με ρωτάει από πού έρχομαι. Του απαντώ και ξεκινάμε συζήτηση για την κατάσταση εκεί. Με εύλογο πανικό μου λέει « Δεν καταλαβαίνω γιατί δεν έχουν ακόμη κλείσει τα σύνορα». Συνειδητοποιώ για πρώτη φορά αυτό που δεν είχα προλάβει να αισθανθώ στην Γαλλία. Υπάρχει διάχυτος φόβος.
Αυτός ο ιός θα αλλάξει τα πάντα , σπουδές , δουλειές , οικονομίες και κοινωνικές σχέσεις .
Οι ημέρες της καραντίνας μου περνούν με φόβο ιδιαίτερα γιατί λαμβάνω συνεχώς μηνύματα για φίλους και συμφοιτητές που νοσούν.
Όλες αυτές τις ημέρες παρακολουθώ με ανησυχία την εκθετική αύξηση κρουσμάτων και θυμάτων στην Γαλλία και ταυτόχρονα αισθάνομαι ικανοποίηση από τον συγκριτικά πολύ χαμηλό αριθμό κρουσμάτων στην Ελλάδα, αποτέλεσμα της αυστηρής πολιτικής του κράτους και της πειθαρχίας που έδειξαν οι Έλληνες πολίτες στην μεγάλη πλειονότητά τους και κατανοώ τα διεθνή θετικά σχόλια για τη χώρα μου.
Συνειδητοποιώ ότι αυτή η πανδημία θα αφήσει πίσω της πολλές πληγές. Πολλές ανθρώπινες απώλειες και μεγάλη θλίψη για τις οικογένειες των θυμάτων , παγκόσμια ύφεση , ανεργία και συνακόλουθα αγωνία για το αύριο σε όλα τα νοικοκυριά. Ταυτόχρονα όμως θα αφήσει και κάποιες θετικές παρακαταθήκες για το μέλλον . Ο σεβασμός στη γνώμη των ειδικών επιστημόνων και η πειθαρχία σε δύσκολα αλλά αιτιολογημένα μέτρα, το ότι η απόσταση δεν πρέπει να σημαίνει και αποξένωση , η ανάγκη πλήρους ψηφιοποίησης των σχέσεων κράτους – πολίτη είναι μερικές από αυτές. Ας τις κρατήσουμε και αφού φύγει πίσω μας η πανδημία .
Κάπου εδώ όμως πρέπει να σας αφήσω γιατί πρέπει να ετοιμάσω την αυριανή παρουσίαση για το Πανεπιστήμιο. Παρά τα μέτρα τα μαθήματα στην Γαλλία συνεχίζονται κανονικά χωρίς απώλειες, όπως και οι εξετάσεις, ψηφιακά. Θα τελειώσουμε στην ώρα μας. Ακούω με πολλή χαρά ότι και στα περισσότερα Ελληνικά Πανεπιστήμια έχουν αρχίσει την ψηφιακή εκπαίδευση. Μια ακόμη θετική παρακαταθήκη!
Υγεία και καλή δύναμη σε όλους
Μαρία Τατάκη
Υ.Γ. Τα μέτρα στην Ελλάδα χαλαρώνουν. Είναι πράγματι ανάγκη να αρχίσουμε την επιστροφή σε κάποιας μορφής κανονικότητας. Είναι ανάγκη να πάρει μπροστά η οικονομία. Πρέπει όμως και τώρα να δείξουμε την ίδια υπευθυνότητα στην τήρηση των μέτρων. Ανησυχώ ότι θα το πάρουμε χαλαρά. Ο κίνδυνος είναι όμως μεγαλύτερος τώρα. Δεν έχουμε ανοσία στον ιό. Πρέπει να μείνουμε ασφαλείς .
