Η ΜΑΝΙΩ ΜΑΝΕΣΗ είναι κατηγορηματική «για να προχωρήσουμε στο μέλλον, οφείλουμε να γνωρίζουμε πολύ καλά το παρελθόν μας».
Πολύπλευρη, δυναμική, ταλαντούχα, παθιασμένη και διακριτική παράλληλα. Το βέβαιο είναι ένα: Δεν φτάνει μια σελίδα, δεν αρκεί μια αναφορά για να περιγράψει κανείς την Μανιώ Μάνεση. Σκληρή -λόγω επαγγέλματος- τρυφερή μανούλα, αποφασιστική γυναίκα, «καλή κόρη» με την παλιά εκείνη έννοια που χαρακτήριζε ανέκαθεν τα παιδιά «από σπίτι». Γιατί αυτό το σπίτι των παιδικών μας χρόνων είναι τελικά εκείνο που «βγαίνει» μπροστά στο άνοιγμα της ζωής κι αποτελεί ακόλουθο και παρακαταθήκη στην επόμενη γενιά.
Η Μάνια Μάνεση είναι άνθρωπος από σπίτι. Τα υπόλοιπα ίσως καταφέρουμε να μας τα πει εκείνη σε μια εκ βαθέων κουβέντα…
Μανιώ ή Μάνια τελικά;
Μανιώ… το όνομα στην ταυτότητα, στη δημοσιογραφική υπογραφή. Μάνια… Ταυτισμένο με τη γλυκύτητα των παιδικών μου χρόνων, το όνομά μου για την οικογένεια, τους παιδικούς και παλιούς φίλους. Το όνομα που αντιπροσωπεύει την εκσυγχρονιστική τάση της κοινωνίας της δεκαετίας του ’60… Και Μανιώ και Μάνια λοιπόν.
Μαθηματικός ή Δημοσιογράφος;
Δημοσιογράφος. Μετά από τριάντα τρία χρόνια σε εφημερίδες, περιοδικά, στην τηλεόραση, είναι προφανές ότι η επιλογή ήταν συνειδητή. Η δημοσιογραφία με είχε εξ αρχής μαγέψει. Δημοσιογραφία όμως με μαθηματική σκέψη και μαθηματική λογική. Σπουδάζοντας τη Μαθηματική επιστήμη αποκτάς τελικά ένα συγκεκριμένο τρόπο σκέψης, ένα συγκεκριμένο τρόπο αντιμετώπισης της ζωής, που δεν διαφέρει πολύ από τη διαδικασία επίλυσης ενός μαθηματικού προβλήματος. Η κατανόηση του κόσμου άλλωστε θα ήταν αδύνατη χωρίς την κατανόηση των μαθηματικών.
Δημοσιογράφος ή Ερευνήτρια;
Η ερευνητική δημοσιογραφία είναι κατά την άποψή μου το παραγωγικότερο κομμάτι αυτής της ούτως ή άλλως ενδιαφέρουσας δουλειάς. Από τις δεκαετίες που έχω στο πολιτικό ρεπορτάζ και μάλιστα στην τηλεόραση, όπου ο τηλεοπτικός χρόνος μετριέται σε δευτερόλεπτα και η διάρκεια ζωής του ρεπορτάζ σε δύο το πολύ τρία δελτία, γιατί μετά έχει ‘’μπαγιατέψει’’, γνωρίζω πολύ καλά ότι η είδηση έχει ημερομηνία, αν όχι ώρα λήξης. Η ερευνητική δουλειά, φέρνει στο φως το άφθαρτο κομμάτι μιας είδησης, αυτό που δεν έχει ώρα λήξης. Την ουσία της είδησης. Αναδεικνύει νέα στοιχεία ακόμη και μέσα από ξεχασμένα κείμενα. Γι’ αυτό και θεωρώ την ερευνητική δημοσιογραφία, συναρπαστική.
Ερευνήτρια ή μελετητής;
Με συναρπάζει η αναζήτηση, η έρευνα, ο εντοπισμός, η καταγραφή συγκεκριμένων στοιχείων ή θεμάτων. Δεν θεωρώ τον εαυτό μου μελετητή. Απαιτείται πολύ πιο σύνθετη εργασία και κυρίως εξειδικευμένη επιστημονική γνώση.
Ο άνθρωπος που με το μαγνητοφωνάκι του καταγράφει συνομιλίες, διηγήσεις και μαρτυρίες συγγράφει κείμενα με μεγάλη εικονοπλαστική ευκρίνεια. Πως ξεκινήσατε να γράφετε;
Πάντα θυμάμαι τον εαυτό μου να ακούει με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αφηγήσεις με βιωματικό χαρακτήρα. Αφηγήσεις γλαφυρές που συχνά δίνουν την αφορμή να ψάξεις περισσότερο, σε αρχειακές πηγές –ειδικά στον τοπικό Τύπο, ο οποίος αποτελεί μία ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών για κάθε εποχή. Το υλικό που συγκεντρώνεται είναι συχνά μία πρόκληση ειδικά για ένα δημοσιογράφο, ο οποίος πάντοτε σκέφτεται τη δημοσίευση του ‘’ρεπορτάζ’’ του. Έτσι, όταν ανακάλυψα κάποιες ναυτικές περιπέτειες που θεωρώ ότι αγγίζουν τα όρια του θρύλου, σκέφτηκα ότι θα έπρεπε να γίνουν γνωστές, ειδικά για τις επόμενες γενιές. Θα τις δημοσίευα στο site μου, andrionxronoi.gr. Η ιδέα όμως του Πέτρου Μπέη, του βασικού αφηγητή, ‘’να τις μαζέψεις όλες τις ιστορίες σ’ ένα βιβλίο’’, ιδέα ιδιαίτερα ελκυστική για ένα δημοσιογράφο ήταν και η αρχή για το πρώτο βιβλίο, ‘’Γεμιτζήδες. Ιστορίες που έγιναν θρύλοι’’. Με το ίδιο σκεπτικό, γράφτηκε το βιβλίο ‘’Λεμονεώνες στο διάβα του χρόνου’’ καθώς μέσα από αρχειακές πηγές ανακάλυπτα τον ξεχασμένο πλούτο της ανδριακής γης. Και στη συνέχεια ‘’Μια βαποριά δρόμος’’. Ένα λαογραφικό ντοκουμέντο για τη ζωή των Ανδρίων τον περασμένο αιώνα, τα όνειρα, τις δυσκολίες της καθημερινότητας, τη μετανάστευση, τη ναυτιλία. Πιστεύω ότι για να προχωρήσουμε στο μέλλον, οφείλουμε να γνωρίζουμε πολύ καλά το παρελθόν μας.
Τι σας εμπνέει;
Η διατήρηση, η μεταφορά των αξιών, των αρχών, από γενιά σε γενιά. Ο αγώνας για την επίτευξη ενός στόχου. Είναι συγκλονιστικό να ακούς ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας να ξεδιπλώνουν μέσα από τις αναμνήσεις τους τα όνειρα, τις αξίες, τις αγωνίες τους δεκαετίες πριν. Θαρρείς και βρίσκεσαι σε μια μηχανή του χρόνου. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον παππού μου, Γιώργο Σάλαρη, να αφηγείται δεκαετίες μετά τον πόλεμο του ’40 τη στιγμή που προτίμησε να σπάσει το όπλο του πάνω σ’ ένα γκρέμνο παρά να το παραδώσει όπως τους είχαν διατάξει. Αισθανόμουνα το «θρήνο της παράδοσης» όπως ο ίδιος τον είχε χαρακτηρίσει, βιώνοντάς τον. Περνάμε μία πολύ δύσκολη εποχή. Πρέπει να στρέψουμε το βλέμμα μας, στις ρίζες μας. Να αντλήσουμε την απαιτούμενη δύναμη και έμπνευση ώστε να εξασφαλίσουμε τη συνέχεια της γραμμής που θα μας οδηγήσει στην υγιή εξέλιξη.
Βασικά είστε ένας δημιουργικός άνθρωπος με καλλιτεχνικές τάσεις κι αναζητήσεις. Κοσμήματα, λικεράκια, διακοσμητικά. Πως συνδέονται;
Θα μπορούσα να πω ότι και εδώ είναι τα μαθηματικά που αποτελούν το συνδετικό κρίκο. Ένας αλγόριθμος που οδηγεί μέσα από πειραματισμούς, προβληματισμούς και καλλιτεχνικές αναζητήσεις όπως λέτε, σε μία σειρά ‘’δημιουργημάτων’’. Το αποτέλεσμα συχνά εντυπωσιάζει και μένα, ειδικά σε ό,τι αφορά τα λικεράκια!
Η ζωή σας έχει 3 Μ. Τι ρόλο έπαιξαν και παίζουν μέχρι τώρα στην πορεία σας;
Η μητέρα μου και η κόρη μου, η μεγάλη και η μικρή Μαρουλιώ… Καθοριστικό ρόλο. Το Μαρουλιώ μου είναι ό,τι καλύτερο μου έχει συμβεί στη ζωή μου. Ένα υπέροχο παιδί, με στόχους, όνειρα και αξίες. Η νέα μαθηματικός της οικογένειας! Με παρακινεί να κάνω πράγματα, με συγκινεί με τη συμπεριφορά της, μου δίνει τη δύναμη που απαιτείται για να κάνουμε το ένα βήμα περισσότερο. Στη μαμά μου οφείλω πάρα πολλά. Στάθηκε δίπλα μου καθοδηγητής αρχικά, συμπαραστάτης στην πορεία, συχνά ένας αυστηρός κριτής που την ίδια ώρα σε ενθαρρύνει να κάνεις εκείνο το αντισυμβατικό αλλά καθοριστικό για τη ζωή σου βήμα. Από 15 χρονών που έχασα τον μπαμπά μου, η μαμά μου στάθηκε με δύναμη και στους δύο ρόλους. Και το Μαρουλιώ μου, εκείνη ουσιαστικά το μεγάλωσε γιατί λόγω δουλειάς ήμουν υποχρεωμένη να λείπω αρκετές ώρες από το σπίτι. Ένα μεγάλο ευχαριστώ λοιπόν και στις δύο, αν και καμιά φορά η υπερβολική τους αγάπη απειλεί να με συνθλίψει!!
Η Μανιώ Μάνεση γεννήθηκε στις Στενιές Άνδρου όπου έζησε τα προσχολικά χρόνια. Απόφοιτη του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος (Pierce College), είναι πτυχιούχος του Μαθηματικού Τμήματος του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην πληροφορική. Επαγγελματικά ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, αν και ξεκίνησε από το χώρο της εκπαίδευσης διδάσκοντας πληροφορική στα ΤΕΙ. Δούλεψε ως πολιτικός και διπλωματικός συντάκτης σε εφημερίδες, περιοδικά και στην ΕΡΤ όπου εργάζεται από το 1996 εκτός από τη διετία 2013-2015. Σήμερα είναι αρχισυντάκτρια στο πολιτικό ρεπορτάζ. Επιστρέφει στα πανεπιστημιακά θρανία αρκετά χρόνια μετά την αποφοίτησή της από το Μαθηματικό και είναι υποψήφια διδάκτωρ στο Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Έχει δημιουργήσει τις διαδικτυακές σελίδες Ανδρίων χρόνοι και Αρκάδων Χρόνοι. Το 2017 κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Γεμιτζήδες. Ιστορίες που έγιναν θρύλοι» και το 2018 το βιβλίο της «Λεμονεώνες στο διάβα του χρόνου». Η κόρη της Μαρουλιώ «ό,τι σημαντικότερο υπάρχει στη ζωή μου» όπως λέει η ίδια, γεννήθηκε το 2003.
ΜΦΜ
Η Συνέντευξη δημοσιεύθηκε στην έντυπη “ΑΝΔΡΙΑΚΗ” φύλλο Ιουλίου- Αυγούστου 2021.