Οδοιπορικό στην Αρχοντική Στράτα

Με αφορμή το πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Γιώργου Γλυνού και του Σπύρου Τσαούση (androsfilm.gr) και της είδησης ότι – ενόψει της προετοιμασίας της διοργάνωσης του ANDRUS BEER TRAIL RACE FESTIVAL – κάτι καλό ετοιμάζεται στη περιοχή του Κορθίου, και ο πεζοπορικός χάρτης εκεί αλλάζει, αποφασίσαμε την Τρίτη 13 Φεβρουαρίου να εξερευνήσουμε τη λεγόμενη Αρχοντική Στράτα ή δρόμο του Μάκρωνα που ένωνε κάποτε τα Αηδόνια με τη Μεσαριά και τον κάμπο του Κορθίου με τον κάμπο της Μεσαριάς.

Των: Άννας Καλατζή,  Βιολάντης Βρατσάνου.

Μαζί με το φίλο Γιάννη Τριδήμα, έμπειρο στη διάνοιξη μονοπατιών και στο σχεδιασμό πεζοπορικού δικτύου και πολύ δραστήριο εθελοντή στο Βόρειο τμήμα του νησιού, ξεκινήσαμε στις 10:30 από την πλατεία των Αηδονίων, όπου βρίσκεται ο παλιός ενοριακός ναός των Αγ. Σαράντα. Κατεβήκαμε στο Κόρθι, περνώντας από το «Λοξό Γεφύρι».

Προχωρώντας συναντήσαμε τους Πύργους των Καμπάνηδων και τον βυζαντινό ναό του Αγ. Νικολάου. Βγαίνοντας από το Κόρθι και έχοντας δεξιά μας τους αμμόλοφους, διασχίσαμε κάθετα τους κάμπους και το ποτάμι και αρχίσαμε να ανηφορίζουμε στην περιοχή του Μάκρωνα. Ο παραδοσιακός δρόμος στο σημείο αυτό είναι αρκετά φαρδύς με πλατιά σκαλοπάτια είτε κτιστά είτε σκαλισμένα στο βράχο που σου φέρνουν στο μυαλό την εικόνα των έφιππων αρχόντων εκείνης της μακρινής λατινοκρατίας και των φορτωμένων με τα προϊόντα των κάμπων υποζυγίων να περιδιαβαίνουν την τότε κεντρική αυτή οδό.

Ανηφορίσαμε προς τις Κάτω Χώνες. Από το σημείο αυτό η Αρχοντική Στράτα καθίσταται αδιάβατη μέχρι περίπου το ύψος της Παναγίας στο Παλαιόκαστρο. Μέχρι ενός σημείου προχωρούσαμε με δυσκολία πριονίζοντας αγριαχλαδιές, βάτα, πουρνάρια, αλλά ύστερα από μια ώρα επίπονης εργασίας αναγκαστήκαμε να βαδίσουμε παράλληλα με την Αρχοντική Στράτα πάνω από φρύγανα, θάμνους και βράχους.

Στο ύψος του Παλαιοκάστρου, κοντά στον Προφήτη Ηλία Πισκοπειού, συναντήσαμε από αριστερά να έρχεται το μονοπάτι από την Αλαμανιά, το οποίο έχει προσφάτως διανοιχτεί για τις ανάγκες του Andrus Beer Trail Race Festival, του μεγάλου αθλητικού γεγονότος που θα διεξαχθεί στις 14-16 Ιουνίου 2024.

Από εκεί και πέρα η ανάβαση στο καθαρισμένο τμήμα της Αρχοντικής Στράτας ήταν παιχνιδάκι. Πορευθήκαμε προς το Πισκοπειό, περάσαμε αριστερότερα από το «γεφύρι της Αγάπης» κι από εκεί συνεχίσαμε την ανηφόρα προς την Παλκά. Εκεί καταλήγει η στράτα που έρχεται από το Μεγάλο Χωριό της Καππαριάς, η οποία επίσης διανοίχτηκε για τις ανάγκες του Andrus Beer Trail Race Festival. Συνεχίσαμε να ανηφορίζουμε στο πλάι του Λευκόποδα με κατεύθυνση προς το Βουνί. Σε κάποια σημεία η Στράτα είχε φάρδος και 7 μέτρα (πραγματικά Αρχοντική !!!) θυμίζοντας ότι αποτελεί κομμάτι και συνέχεια της διαδρομής #1 που ξεκινάει από το μοναστήρι της Παναχράντου και φτάνει στη Χώρα. Φτάσαμε στον χωματόδρομο, περάσαμε αριστερά από το Μέσα Βουνί, θαυμάσαμε για άλλη μία φορά τη μεγαλειώδη θέα του Γερακώνα με τις γύρω κορφές και από εκεί, αφήνοντας πίσω μας την καταπληκτική θέα προς τον Όρμο Κορθίου και τον κάμπο του, κατηφορίσαμε τον αυτοκινητόδρομο μέχρι το Μοναστήρι της Παναχράντου.

Από τη Μονή Παναχράντου ακολουθήσαμε τη σηματοδοτημένη διαδρομή #1, τη φυσική συνέχεια της Αρχοντικής Στράτας, για να γυρίσουμε στη Μεσαριά, διαγράφοντας ένα πεζοπορικό μέσα στο χρόνο, όπως το φανταστήκαμε διαβάζοντας το άρθρο των Γ. Γλυνού – Σ. Τσαούση.

Μετά από αυτό το πεζοπορικό ήταν φυσικό να αρχίσουν οι σκέψεις που τροφοδοτούνται από τη δίψα για διαρκή βελτίωση του δικτύου των μονοπατιών μας. Άλλωστε η εξέλιξη και η βελτίωση είναι νομοτελειακά η μηχανή της προόδου.

Τα μονοπάτια του υπάρχοντος σηματοδοτημένου δικτύου στο Νότο είναι οι διαδρομές #3 (Χώρα – Συνετί – Διποταμάτα – Κοχύλου, Κόρθι), #4 (Αηδόνια, Πίσω Μεριά, Μονή Τρομαρχίων), #5 (Όρμος Κορθίου, Λαρδιά , Γιαννισαίο , Μέσα και Έξω Βουνί, Βραχνού), κυκλική Τρομαρχίων , κυκλική Καππαριάς και #19 (Νιόνας, προφήτης Ηλίας, παραλία Σταυρού). Εκτός από τα μονοπάτια #4, #19 και την κυκλική Τρομαρχίων που έχουν μια συνδεσιμότητα μεταξύ τους, τα υπόλοιπα αποκλίνουν μεταξύ τους και δεν διαθέτουν δυνατότητες διασύνδεσης. Αυτό δημιουργεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη του πεζοπορικού τουρισμού στη περιοχή του Κορθίου, αφού χρειάζεται ιδιαίτερη μέριμνα και οργάνωση η πεζοπορία στο εκεί υπάρχον πεζοπορικό δίκτυο από άποψη μεταφορικού μέσου.

Κάποιες διαδρομές πρέπει να τις κάνει κανείς μπροστά- πίσω για να μπορέσει να επιστρέψει στη βάση του (#19) ή να έχει μεριμνήσει για ταξί ή διπλά αυτοκίνητα σε αφετηρία και λήξη(#3, #4, #5). Το πρόβλημα όμως δεν είναι μόνο αυτό: η μη συνδεσιμότητα των διαδρομών αυτών δεν δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας κυκλικών διαδρομών με συνδυασμό τμημάτων άλλων διαδρομών, ώστε κάποιοι απαιτητικοί κυρίως πεζοπόροι να μεταβαίνουν στο νότο από το κέντρο και τανάπαλι. Τα δε μονοπάτια #19, #4 και η κυκλική Τρομαρχίων και Καππαριάς δεν έχουν τρόπο σύνδεσης ούτε με τον Όρμο Κορθίου, όπου υπάρχουν παροχές σε φαγητό, διαμονή ή κάποιο μεταφορικό μέσο.

Είναι σαφές ότι η διάνοιξη και η ανάδειξη ενός μεγάλου τμήματος της Αρχοντικής Στράτας και η σύνδεσή της με την κυκλική της Καππαριάς αλλά και η σύνδεση της τελευταίας με τα χωριά Αλαμανιά, Αϊπάτια, Πίσω Μεριά, Αμονακλειού, Μουσιώνα και Αηδόνια και κατ΄επέκταση με το μονοπάτι #4, που έγινε με τον πρόσφατο καθαρισμό και διάνοιξη παλιών στενών για τις ανάγκες του αγώνα, σημαίνει τη διασύνδεση του υφιστάμενου σηματοδοτημένου δικτύου, εκεί (#4, #19 κυκλικη Τρομαρχίων και κυκλική Καππαριας) με το μονοπάτι #1 και με το πλούσιο πεζοπορικό δίκτυο της κεντρικής Άνδρου. Εξάλλου, η επίσης πρόσφατα διανοιχθείσα στενή που οδηγεί από το Βραχνού στο Συνετί, ουσιαστικά δημιουργεί τη σύνδεση του μονοπατιού #5 με αυτό του #3 και κατ΄ επέκταση δημιουργεί τη δυνατότητα κυκλικών διαδρομών που επιλύουν τα προβλήματα μεταφοράς σε όσους επιθυμούν να κάνουν μία πεζοπορική εξερεύνηση του Νότου.

Για μας – που η πεζοπορία στα μονοπάτια της Άνδρου είναι το οξυγόνο της ψυχής μας, που η πεζοπορική κουλτούρα είναι γραμμένη στο DNA της γενιάς μας από πάππου προς πάππου, που κλείνουμε τα μάτια αγναντεύοντας ολούθε και ονειρευόμαστε όλες τις στενές ξανά ανοικτές και το κέντημα των ξερολιθιών να αναβιώσει από τις καταστροφές του καιρού, της εγκατάλειψης και των καταπατήσεων – η διάνοιξη κυρίως της Αρχοντικής Στράτας αλλά και των άλλων στενών, που δημιουργούν την παραπάνω συνδεσιμότητα των μονοπατιών του υπάρχοντος πεζοπορικού δικτύου και δίνουν άλλον αέρα και προοπτική στο δίκτυο αυτό, λειτούργησε ως βάλσαμο και ελπίδα στη σκέψη μας για την αναβίωση όλο και περισσότερων κομματιών αυτού του πέτρινου παζλ της ανδριακής γης.

Νιώσαμε την ανάγκη να ευχαριστήσουμε δημοσίως και από καρδιάς πρώτα απ’ όλα τον Χρήστο Γλυνό και την Επιτροπή Αγώνα του ANDRUS BEER TRAIL RACE FESTIVAL για τις τόσο ωραίες διαδρομές που ξαναέφεραν στο φως και οι οποίες θα καταστήσουν τον Όρμο Κορθίου κόμβο πολλαπλών νέων κυκλικών διαδρομών και τα γύρω χωριά του με τον πλούτο των βυζαντινών κτισμάτων που διαθέτουν, επιτέλους επισκέψιμα. Και φυσικά ένα μεγάλο ευχαριστώ ανήκει στον Γιώργο Γλυνό και τον Σπύρο Τσαούση για την επί ετών εξαιρετική ερευνητική τους δράση στο πεζοπορικό Νότο της Άνδρου αλλά και στον ακούραστο Route Angel Στέλιο Βαρθολομαίο, γιατί όλοι μαζί με ενθουσιασμό και ρομαντισμό εργάζονται ο καθένας με το τρόπο του στο να αναστηθεί ξανά αυτό το απίστευτο παλαιό πεζοπορικό δίκτυο της περιοχής του Κορθίου.

Ελπίζουμε δε στην ευαισθητοποίηση θεσμών, οργανώσεων, φορέων και ιδιωτών ώστε όλη αυτή η προσπάθεια να μην εξαντληθεί στη διεξαγωγή του αθλητικού event, αλλά να βρει συνέχεια και μετά, ώστε τα μονοπάτια αυτά να τύχουν φροντίδας και μέριμνας και να αποτελέσουν την απαρχή ενός πεζοπορικού δικτύου για την περιοχή του Κορθίου.

Άνδρος, 01.03.2024

Ά. Κ. – Β. Β.

Υφιστάμενο πεζοπορικό δίκτυο με γαλάζιο χρώμα και νέες προσθήκες στο πλαίσιο του Andrus Beer Trail Race με πορτοκαλί χρώμα. Με κίτρινο χρώμα χωμάτινο ή δευτερεύον οδικό δίκτυο.

(Χάρτης Γ. Γλυνού και Σπύρου Τσαούση)

Με μπλε το φραγμένο τμήμα της Αρχοντικής στράτας. Με πράσινο παράκαμψη μέσω Χώνων και Αγίας Μαρίνας που απαιτεί λίγο καθαρισμό. Με γαλάζιο το υφιστάμενο πεζοπορικό δίκτυο και με πορτοκαλί νέες προσθήκες στο πλαίσιο του Andrus Beer Trail Race.

(Χάρτης Γ. Γλυνού)