sel-9-strofilas-1

Στρόφιλας, η ανασκαφή εμπρός (βόρεια) της πύλης του τείχους με τον κυκλικό τοίχο.

Τα Νέα Ευρήματα

Της Δρος ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ Α. ΤΕΛΕΒΑΝΤΟΥ, Δ/τριας Ανασκαφής Στρόφιλα Άνδρου

Η  ανασκαφή στον νεολιθικό οικισμό του Στρόφιλα στην Άνδρο συνεχίσθηκε το 2014,  χάρις στην  συμβολή  του INSTAP (Institute of Prehistoric Aegean), το οποίο συνδράμει τα τελευταία χρόνια την έρευνά μας και στο οποίο εκφράζουμε και δημόσια τις ευχαριστίες μας.

Ειδικότερα, ανασκάφτηκε  τμήμα του χώρου αμέσως έξω από το τείχος  (βόρεια) στην περιοχή της πύλης (είσοδος οικισμού) και του   Προμαχώνα  Γ, σε συνέχεια του ήδη ανασκαμμένου χώρου όπου είχαν αποκαλυφθεί τα προηγούμενα έτη σε μεγάλη πυκνότητα σημαντικές βραχογραφίες, μοναδικές στην αιγαιακή  προϊστορία και τέχνη, όπως  πολυάριθμα πλοία, σκηνές με κυνήγι ελαφιών από αιλουροειδή, αιγοειδή, τσακάλια, καθώς και θέματα συμβολικά  -π.χ. δακτυλιόσχημο, φαλλόσχημο-  ή/και γραμμικά –π.χ. σπείρα, μαίανδρος-.

Εμπρός από την πύλη (βόρεια), μετά την απομάκρυνση του στρώματος καταστροφής, που αποτελείτο κυρίως από το οικοδομικό υλικό του τείχους, αποκαλύφθηκε παχύ σκληρό στρώμα με πληθώρα κεραμικής, το οποίο φαίνεται ότι τοποθετήθηκε προκειμένου να διευθετηθούν τα μπάζα μιας καταστροφής και να γίνει λειτουργική εκ νέου η εξαιρετικά επικλινής πρόσβαση. Για την συγκράτηση του στρώματος αυτού, το οποίο είναι επικλινές και πιθανότατα καλυπτόταν από πλακοειδείς λίθους στην περιοχή της πύλης,  κατασκευάστηκε κυκλοτερής τοίχος με κατεύθυνση Α→Δ, μέγ. σωζ. μήκους  ≈ 6,30μ. / μεγ. πάχους 0,70μ. (εικ. 1).  Πιθανότατα αυτό αποτελούσε την τελευταία πρόσβαση, ενώ η προγενέστερη θα ήταν χαμηλότερα στο επίπεδο των βράχων. Σημειώνεται ότι το στρώμα αυτό («αποθέτης») έχει εντοπιστεί  εξωτερικά κατά μήκος του τείχους, κυρίως στο δυτικό μισό τμήμα περίπου  και εσωτερικά (νότια του κεντρικού προμαχώνα Α), όπου μάλιστα αποτέλεσε το υπόβαθρο για την ανέγερση αψιδωτού κτηρίου. Υποδηλώνει ότι ο οικισμός υπέστη μεγάλη καταστροφή πριν το τέλος της Τελικής  Νεολιθικής  περιόδου (4500-3200 π.Χ.) και οι κάτοικοι προκειμένου να επαναφέρουν γρήγορα την εύρυθμη λειτουργία του διευθέτησαν,  εντός και εκτός του οικισμού, μεγάλο όγκο μπαζών.

Ιδιαίτερης σημασίας είναι η εύρεση για πρώτη φορά ανθρώπινων μορφών (επτά), των παλαιότερων ως τώρα στις αιγαιακές βραχογραφίες  (εικ. 2, 3, 4).

sel-9-strofilas-2sel-9-strofilas-3sel-9-strofilas-4

ΕΙΚ. 2. Κυνηγός κρατώντας είδος ροπάλου κυνηγά άγριο ζώο (τσακάλι;). Διακρίνονται ζώο με δύο ύβους (;) δακτυλιόσχημα θέματα, μικρές κοιλότητες και πλοία.

ΕΙΚ. 3. Bραχογραφία βόρεια του τείχους, με παράσταση δύο ανθρώπων σε σκηνή κυνηγιού.

ΕΙΚ.4. Λεπτομέρεια της εικ. 2. Οι κυνηγοί  κρατούν είδος ρόπαλου και ένας φαίνεται να έχει σκοτώσει ταύρο (;).

Το ύψος τους κυμαίνεται από 16-20 cm. Οι πέντε μορφές συμμετέχουν σε σκηνές κυνηγιού άγριων ζώων, μάλλον τσακαλιών (εικ. 5)), κρατώντας  ρόπαλο. Απεικονίζεται ζώο με δύο ύβους, το οποίο είτε αποδίδει αιλουροειδές σε στάση εφόρμησης  ή σε μια ενδεχομένως παρακινδυνευμένη και υπό διερεύνηση υπόθεση είδος καμήλας (εικ. 6).

sel-9-strofilas-6

ΕΙΚ. 6. Λεπτομέρεια της εικ. 2. Το ζώο με δύο ύβους (;).

Ένας κυνηγός φαίνεται ότι έχει σκοτώσει  ταύρο ή αγελάδα, όπως δείχνουν τα κέρατα και απεικονίζεται πάνω από αυτό, μάλλον σε «ιππευτική» προοπτική  (εικ. 3-4). Η ίδια προοπτική φαίνεται ότι χρησιμοποιείται σε σύμπλεγμα  δύο χορευτών(;).   Επίσης  βρέθηκαν βραχογραφίες με τα γνωστά  δακτυλιόσχημα θέματα (6), πλοία (3) μήκους 0,08, 0,11 και 0, 33μ. αντίστοιχα, κυκλικές βαθύνσεις σε σπειροειδή διάταξη (εικ. 7) και ζεύγη ανθρώπινων πελμάτων.

sel-9-strofilas-7

ΕΙΚ. 7. Στρόφιλας, βραχογραφία βόρεια του τείχους με παράσταση πλοίων και μικρών κοιλοτήτων, σε σπειροειδή διάταξη.

Σημαντικότατο είναι ότι  διαπιστώθηκε με βεβαιότητα ότι υπάρχουν παλαιότερες  βραχογραφίες από τις οποίες ορισμένες είχαν φθαρεί πολύ πριν γίνουν οι τελευταίες, στοιχείο που δείχνει την μεγάλη διάρκεια χρήσης του χώρου (εικ. 2). Με τις νέες παραστάσεις κυνηγιού, σε συνδυασμό με τις άλλες, επιβεβαιώνεται ότι στον ιδιαίτερο αυτό χώρο της κοινότητας (έκταση ±1200τ.μ.)  αποτυπώθηκε   η κοσμοθεωρία των κατοίκων του Στρόφιλα με συμβολικά ή παραστατικά στοιχεία για τη θρησκεία –π.χ. «θεότητα», δακτυλιόσχημα, φαλλόσχημα και  τριγωνικά θέματα-, το περιβάλλον-πανίδα: π.χ. τσακάλια, ελάφια- και τις δραστηριότητες τους –π.χ. θαλάσσιο εμπόριο/κυνήγι-.

Εν κατακλείδι η ανασκαφή στο Στρόφιλα συνεχώς φέρνει στο φως νέα στοιχεία που καταδεικνύουν ότι πρόκειται για ένα μεγάλο οχυρωμένο πρωτοαστικό οικισμό με ισχυρό ναυτικό χαρακτήρα, ο οποίος θα είχε σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση του προϊστορικού πολιτισμού στο Αιγαίο, στο τέλος της Νεολιθικής εποχής.

Συμμετείχαν η αρχαιολόγος Μαργαρίτα Βλάμη, ο συντηρητής αχρ/των-μουσειολόγος Γιάννης Σταϊκόπουλος, η τοπογράφος μηχανικός Μαρία Μπία, η αρχιτέκτων-μηχανικός Πάολα Καλλονιάτη, η συντηρήτρια  αρχαιοτήτων  Ελισάβετ Κόκκαλη, καθώς και η σχεδιάστρια Λία Τσακναρίδου, ενώ πολύτιμη ήταν η βοήθεια του φύλακα αρχ/των Παναγιώτη Κουλούρη.

ΑΦΗΣΤΕ ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ

Η andriakipress.gr δημοσιεύει κάθε σχόλιο το οποίο είναι σχετικό με το θέμα. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετεί τις απόψεις αυτές. Διατηρεί το δικαίωμα να μην δημοσιεύει συκοφαντικά, υβριστικά, ρατσιστικά ή άλλα σχόλια που προτρέπουν σε άσκηση βίας. Επίσης, σχόλια σε greeklish και κεφαλαία δεν θα δημοσιεύονται, ενώ η andriakipress.gr, όταν και όπου κρίνει, θα συμμετέχει στον διάλογο.

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.