Ο Γιώργος Δάμπασης στα πλαίσια των εορτασμών των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821 σκηνοθετεί τον “Νικήρατο” της Ευανθίας Καΐρη που θα παρουσιαστεί το καλοκαίρι στο Ανοιχτό Θέατρο Άνδρου.
Ο “Νικήρατος” της Ευανθίας Καΐρη
Η Ευανθία Καΐρη (1799-1866) η “Ευανθία η εξ Άνδρου” όπως υπέγραφε, υπήρξε, “μία από τας διαπρεπεστέρας γυναικείας μορφάς της αναγεννηθείσης Ελλάδος” γεννήθηκε το 1799, ήταν η μικρότερη αδελφή του Θεόφιλου Καΐρη από τον οποίο διδάχθηκε αρχαία ελληνικά, γαλλικά, ιταλικά, μαθηματικά και φιλοσοφία, ο αδελφός της επίσης μερίμνησε να σπουδάσει στις Κυδωνιές, υπήρξε δηλαδή μια από τις πιο μορφωμένες Ελληνίδες του καιρού της!
Στα χρόνια της επανάστασης η Ευανθία επιστρέφει στην Άνδρο, από το 1824 έως το 1839 μένει μαζί τον αδελφό της Δημήτρη στην Ερμούπολη. Στη Σύρο το 1826, τρείς μήνες μετά την ηρωική Έξοδο του Μεσολογγίου, συγκλονισμένη γράφει το θεατρικό έργο Νικήρατος.
Ο Νικήρατος “δράμα εις τρεις πράξεις, υπό ελληνίδος τινός συντεθέν” τυπώθηκε στο Ναύπλιο την ίδια χρονιά και ήταν το πρώτο τυπωμένο θεατρικό έργο αφιερωμένο στην Ελληνική Επανάσταση. Το έργο περιγράφει το δίλημμα, την ακροβασία, των Ελλήνων να ζουν μεταξύ δύσης και Ανατολής και πως ο Νικήρατος επιλέγει το θάνατο από τη σκλαβιά.
Τα πρόσωπα του έργου της Ευανθίας Καΐρη “Νικήρατος”
Ο Νικήρατος, παραπέμπει στο κορυφαίο πρόσωπο του ολοκαυτώματος στον πρόκριτο Χρήστο Καψάλη.
Η Κλεονίκη: θυγατέρα του Νικήρατου
Ο Λυσίμαχος: ο επτανήσιος στρατιωτικός ηγέτης της εξόδου, έμπιστος, «φίλος
και αξιωματικός του Νικηράτου».
Ο «Ευρωπαίος απεσταλμένος και αξιωματικός του Ιμπραήμη»: Ο χαρακτήρας του Γάλλου βοηθά το δράμα να αποκτήσει τις εντάσεις του και τις συγκρούσεις του.
Ο «Χορός γυναικών και παιδιών»: Οι γυναίκες με την χάρη τους χαρίζουν στο δράμα λυρικό τόνο και ημερεύουν την απελπισία.
Ο «Ιμπραήμης»: μεγαλοπρεπής και σοβαρός εμφανίζεται σε έναν συντομότατο ρόλο.
Οι «στρατιώτες του Μεσολογγίου και οι φύλακες του Ιμπραήμ» αν και εμφανίζονται
περισσότερο για να πλαισιώνουν τους αρχηγούς τους, δεν είναι εντελώς βωβά πρόσωπα
Ο ανήλικος Χαριγένης η αθωότητα του προσθέτει χάρη και γαλήνη.
Τα αρχαϊκά ονόματα των ηρώων “κρύβουν” ένα ξεκάθαρο συμβολισμό: Νική-ρατος (ο αίρων την νίκη) Κλεο-νίκη (η ένδοξη νίκη), ο Λυσίμαχος (ο καταλύων την μάχη), Χαριγένης (γένος χάριτος)
Αυτό το γεμάτο συμβολισμούς, το βαθιά παθιασμένο πατριωτικό έργο της σπουδαίας Ελληνίδας θα ανεβάσει ο Γιώργος Δάμπασης σαν μια “Ανδριώτικη συμβολή” στον εορτασμό των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821. Στο κείμενο της Ευανθίας Καΐρη, ο Γιώργος Δάμπασης για δραματουργικούς σκοπούς πρόσθεσε τρείς ωδές του Ανδρέα Κάλβου, αποσπάσματα από την αλληλογραφία της Ευανθίας Καΐρη με τον Αδαμάντιο Κοραή και τραγούδια Γάλλων συνθετών εμπνευσμένα από τη γαλλική επανάσταση. Ο “Νικήρατος” θα ανέβει στο Ανοιχτό Θέατρο Άνδρου την Παρασκευή 9 Αυγούστου 2021. Ιδέα εξαιρετική που έχει μπολιάσει με μεγάλο ενθουσιασμό όσους συμμετέχουν στις πρόβες!
Εκτός από το θεατρικό “Νικήρατος” ο Γιώργος Δάμπασης έχει τελειώσει τα γυρίσματα και βρίσκεται στο μοντάζ του ντοκυμαντέρ “Η ζωή και το έργο του Θεόφιλου Καΐρη”, για τη μορφή αυτή του μεγάλου Νεοέλληνα διαφωτιστή, φιλοσόφου, διδάσκαλου και πολιτικού που κύρηξε την επανάσταση στην Άνδρο την 10η Μαϊου 1821. Η ταινία θα προβληθεί την Τρίτη 6 Αυγούστου 2021 στο Ανοιχτό Θέατρο Άνδρου.
🇬🇷🇬🇷 🇬🇷 “Νικήρατος” και “Η ζωή και το έργο του Θεόφιλου Καΐρη” έχουν ενταχθεί στις εορταστικές εκδηλώσεις για την επαίτειο 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση 1821 – “Ελλάδα 2021”.
Πηγές:
https://el.wikipedia.org
—Ευανθία Στιβανάκη: Ο πατριωτικός “Νικήρατος”
—Δημήτριος Σιμός Μπαλάνος: Ημερολόγιον της Μεγάλης Ελλάδος- «Ευανθία Καΐρη»
—«Ευανθία Καΐρη. Διακόσια χρόνια από τη γέννησή της. 1799-1999». Πρακτικά Συμποσίου. Ανδρος, 4 Σεπτ. 1999. Ανδριακά Χρονικά, τ.31, Καΐρειος Βιβλιοθήκη, 2000 kaireios.gr/andriaka-xronika-31