Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, ο άγιος Ερμόλαος ήταν ιερέας στην Νικομήδεια της Μικράς Ασίας. Γνώριζε επίσης και ασκούσε την ιατρική τέχνη. Με αυτή τη διπλή του ιδιότητα δίδαξε την ιατρική και κατήχησε στη χριστιανική πίστη έναν νεαρό συμπολίτη του, που αργότερα έγινε ονομαστός γιατρός αλλά και μεγαλομάρτυρας, τον Άγιο Παντελεήμονα.
Ο άγιος Ερμόλαος υπέστη μαρτυρικό θάνατο, επειδή ακριβώς υπήρξε δάσκαλος του Παντελεήμονος. Η εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του κάθε χρόνο στις 26 Ιουλίου, ακριβώς την ίδια μέρα με την αγία Παρασκευή. Όμως το αντικείμενο αυτού του κειμένου δεν είναι η βιογραφία του αγίου -για την οποία, άλλωστε, γνωρίζουμε ελάχιστα…
Η ιστορία που ακολουθεί είναι φανταστική. Ας υποθέσουμε ότι κάπου στο Αιγαίο υπάρχει ένα νησί. Ας υποθέσουμε ότι η πρωτεύουσα του -η Χώρα, όπως τη λεν οι ντόπιοι- είναι χτισμένη πάνω σε μια μικρή χερσόνησο που κόβει στα δύο έναν κόλπο που ορίζεται από ψηλούς βράχους. Η χερσόνησος χωρίζει τον κύριο κόλπο σε δύο μικρότερους. Ας δώσουμε στο νοτιότερο απ’ αυτούς ένα φανταστικό όνομα, π.χ. Παραπόρτι.
Σύμφωνα με την ιστορία μας, πριν από ποιος ξέρει πόσα χρόνια κάποιοι άγνωστοί μας άνθρωποι, που -ποιος ξέρει για ποιο λόγο;- ευλαβούνταν τον άγιο Ερμόλαο, πήγαν κι έχτισαν ένα εκκλησάκι στο όνομα του. Το παράξενο είναι πως για το σκοπό αυτό δεν διάλεξαν κάποιο βολικό και εύκολα προσβάσιμο μέρος, αλλά αποφάσισαν να το χτίσουν στην πλαγιά του νότιου βράχου που οριοθετεί τον κόλπο της Χώρας, μακριά από κάθε άλλο ανθρώπινο κατασκεύασμα. Το πώς κουβάλησαν τα υλικά, το πώς δούλεψαν σ’ αυτό τον ανεμόδαρτο τόπο και πόσον καιρό τους πήρε, δεν θα σας το πω γιατί δεν το ξέρω. Πάντως, το εκκλησάκι χτίστηκε και από τότε μένει εκεί δεσπόζοντας μες στη μοναξιά του πάνω στο βράχο και είναι ορατό απ’ όλες τις μεριές της Χώρας, ενώ καλωσορίζει και τους ναυτικούς που έρχονται στο λιμάνι της ή απλώς περνούν από μακριά απ’ το νησί.
Ας υποθέσουμε τώρα -συνεχίζοντας την, όπως είπα και πριν, φανταστική αυτή ιστορία- ότι μια χρονιά δυο χριστιανοί, που μένουν μόνιμα στην Αθήνα αλλά έτυχε να βρίσκονται εκείνο τον καιρό στο νησί, βλέπανε από μακριά το εκκλησάκι και θυμόντουσαν ότι κάποτε στα νιάτα τους το είχαν επισκεφθεί και προσκύνησαν τον άγιο. Αποφάσισαν, λοιπόν, να πάνε το απόγευμα της παραμονής της γιορτής του, 25 Ιουλίου, να παρακολουθήσουν την ακολουθία του Εσπερινού.
Όταν ανακοίνωσαν την πρόθεση τους σε κάποιους ντόπιους συγγενείς, εκείνοι τους αποθάρρυναν λέγοντας «πώς θα πάτε εκεί, θα σκοτωθείτε, δεν υπάρχει δρόμος παρά ένα πολύ στενό μονοπάτι και από κάτω γκρεμός». Είτε επειδή ήταν πολύ ευλαβείς είτε επειδή ήταν ξεροκέφαλοι ή απλώς ανόητοι, δεν τους άκουσαν και ξεκίνησαν. Έφτασαν με το αυτοκίνητο τους στο Παραπόρτι και αφού περπάτησαν για λίγο μέσα στην άμμο, είδαν δυο παλικάρια. Τα ρώτησαν αν ξέρουν πως πάνε στον άγιο Ερμόλαο. Τα παλικάρια τους απάντησαν ότι προς τα εκεί που πάνε δεν υπάρχει κανένας άγιος Ερμόλαος, αλλά ένα beach-bar. Συνέχισαν το δρόμο τους οι ξεροκέφαλοι και πραγματικά σε λίγο συνάντησαν στο τέλος της παραλίας το beach-bar. Στη ρίζα του βράχου, απέναντί τους διέκριναν μπηγμένη μια μικρή ελληνική σημαία. Το σημάδι αυτό το εξέλαβαν ως ένδειξη ότι από εκεί ξεκινούσε το μονοπάτι για το εορτάζον ξωκλήσι. Περνώντας ένα μικρό υδάτινο διάδρομο άρχισαν να ανεβαίνουν το βράχο. Εκεί συνάντησαν δυο άλλα παλικάρια με μαγιό. Εκείνα γνώριζαν το εκκλησάκι και τους διαβεβαίωσαν ότι αυτό είναι το μονοπάτι που οδηγεί εκεί. Τους προειδοποίησαν, όμως, ότι το μονοπάτι είναι στενό, ο γκρεμός βρίσκεται από κάτω και θα ήταν αρκετά επικίνδυνο να επιχειρήσουν να το περάσουν. Εκείνοι προχώρησαν λίγο ακόμα, αλλά διαπίστωσαν ότι πράγματι το εγχείρημα ήταν δύσκολο. Είχαν βέβαια την επιθυμία να προσκυνήσουν τον άγιο, αλλά η πίστη τους δεν ήταν τόσο δυνατή σαν εκείνου, ώστε να διακινδυνεύσουν και τη ζωή τους. Έτσι αποφάσισαν να γυρίσουν πίσω. Δεν εγκατέλειψαν, όμως, το εγχείρημα.
Κάποιος τους είχε πει ότι υπάρχει και δεύτερη πρόσβαση στο ξωκλήσι, από την κορυφή του βράχου, όπου στο φανταστικό αυτό νησί είχε κατασκευαστεί από χρόνια ένα ελικοδρόμιο. Μπήκαν στο αυτοκίνητο τους και αφού διέσχισαν μερικά χιλιόμετρα έφθασαν στο ελικοδρόμιο. Έξω από αυτό, είδαν παρκαρισμένα τρία-τέσσερα αυτοκίνητα. Ένα από αυτά είχε στο παρμπρίζ του ένα ιερατικό βιβλίο. Συνεπέραναν ότι είχαν έρθει εκεί ο ιερέας και κάποιοι χριστιανοί για να πάνε στο ξωκλήσι. Αποφάσισαν να ακολουθήσουν τα βήματά τους, αν και δεν ήταν σίγουροι πού ακριβώς υπήρχε μονοπάτι. Τυχαία βρέθηκε να περνά από κοντά τους ένας μεσήλικας με εργαλεία ψαρέματος. Τους υπέδειξε ένα δυσδιάκριτο μονοπάτι, αλλά έσπευσε να τους προειδοποιήσει ότι θα ήταν πολύ ριψοκίνδυνο να επιχειρήσουν να το κατεβούν, μια που ο γκρεμός θα ήταν εκεί και θα τους περίμενε -και μάλιστα από πολύ μεγαλύτερο ύψος. Είπαν να κάνουν μια προσπάθεια, αλλά πολύ σύντομα η κατωφέρεια του μονοπατιού και το ασαφές της πορείας του τους απέτρεψαν. Έτσι γύρισαν στο σπίτι τους απογοητευμένοι αλλά σώοι.
Όπως διευκρίνισα από την αρχή, η ιστορία που σας διηγήθηκα είναι φανταστική. Δεν υπάρχει πουθενά στο Αιγαίο ένα τέτοιο νησί ούτε κανένας κολπίσκος με το παράξενο όνομα Παραπόρτι. Φυσικά δεν υπάρχει και ξωκλήσι του αγίου Ερμολάου, αφού δε θα μπορούσαν να υπάρξουν ποτέ και τέτοιοι αλλόκοτοι άνθρωποι που θα πήγαιναν να χτίσουν ένα εκκλησάκι στην άκρη ενός δύσβατου βράχου. Ούτε, βέβαια, υπήρξαν ποτέ αυτοί οι ξεροκέφαλοι, αλλά και κατά βάθος δειλοί, επίδοξοι επισκέπτες του.
Φανταστείτε όμως να υπήρχε στ’ αλήθεια αυτό το ξωκλήσι και η μέριμνα κάποιου, δήμου, τοπικού φορέα ή ενός εύπορου του νησιού να φρόντιζε να φτιάξει ένα στοιχειώδες, ασφαλές μονοπάτι με κάποια σκαλιά, όπως τα τόσα του νησιού, που να έδινε την ευκαιρία και σε όσους ευλαβείς χριστιανούς δεν έχουν προϋπηρεσία ως ορειβάτες να το επισκέπτονται χωρίς κίνδυνο, αλλά και στον οποιονδήποτε πεζοπόρο να κάνει έναν ωραίο περίπατο με τη θαλασσινή αύρα να τον χαϊδεύει ή τον άγριο βοριά να τον μαστιγώνει. Και φθάνοντας στο πλάτωμα που βρίσκεται το εκκλησάκι, οι μεν ευλαβείς θα έκαναν το σταυρό τους δοξολογώντας το Θεό και επικαλούμενοι τη βοήθεια του αγίου, ενώ ο οδοιπόρος θα απολάμβανε τη μοναδική θέα του απέραντου Αιγαίου απ’ το πιο ακραίο σημείο που θα μπορούσε να το προσεγγίσει απ’ τη στεριά.
Ωραία δεν θα ήταν; Αλλά αυτά γίνονται μόνο στη φαντασία μας…
