Κάπως «φευγαλέα» έφτασε το βιβλίο αυτό στα χέρια, χωρίς να το καταλάβω. Ο τίτλος του με πήγε κατευθείαν στον Παντοπόρο του αγαπημένου μου Δασκάλου, αλλά η πάντοτε χαμογελαστή συγγραφέας του μου το ξεκαθάρισε αμέσως: είναι όνομα πλοίου ο Ποντοπόρος κι η ιστορία του είναι αληθινή.
Η ιστορία του ξεχωριστού αυτού βιβλίου εκτυλίσσεται στην Άνδρο, την καραβοκύρισσα. Κι είναι μια ιστορία από αυτές που έμειναν στο περιθώριο της Ιστορίας, όπου κυριαρχούν τα μεγάλα ονόματα, αλλά οι πράξεις αντίστασης στο σκοτάδι έχουν την ίδια αξία είτε διαπράχτηκαν από τους μεγαλόσχημους είτε από τους αφανείς-είναι τα πρόσωπα και των δύο αυτών ομάδων πραγματικά αξιοθαύμαστα και δυνατά παραδείγματα για όλους μας!
Η συγγραφέας του βιβλίου είναι μια άξια Ανδριώτισσα. Περήφανη για τον τόπο της, δε μένει μόνον εκεί, αλλά ψάχνει-θαύμασα την πλούσια βιβλιογραφία της-την Ιστορία του και μας τη συστήνει , να τη γνωρίσουμε κι εμείς. Κι αν οι περισσότεροι σημερινοί άνθρωποι αγαπούν τα νησιά μας από τις παραλίες τους και την κοσμοπολίτικη ζωή τους, υπάρχουν κι οι άλλοι, οι πιο βαθιοί, που αγαπούν τους τόπους που επισκέπτονται από την Ιστορία τους. Ας είναι οι λιγότεροι αυτοί, δεν πειράζει, πάντοτε οι λίγοι είναι η μαγιά και κάνουν τη διαφορά.
Λέμε, πολύ σωστά, πως τα βιβλία μάς παίρνουν στα φτερά τους και μας ταξιδεύουν σε μέρη που δεν μπορούμε ή δεν προλαβαίνουμε να επισκεφτούμε. Προσωπικά, ο «Ποντοπόρος» της Αντωνίας Βιταλιώτου-Σέττα με ξαναταξίδεψε στην Άνδρο, την οποία έτυχε να επισκεφτώ δύο φορές μες σ’ έναν χρόνο, εξαιτίας της κόρης μου που δίδαξε σε σχολείο της. Ναι, η Άνδρος μου άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις. Αρχοντονήσι, με τη δική του ξεχωριστή ομορφιά, δίχως βουητό κι ανακάτεμα από τα στίφη των τουριστών που συναντάμε σε άλλα νησιά πολυσύχναστα, όπου το πιο φυσικό είναι να χάνεις τον εσωτερικό προσανατολισμό σου και να χάνεσαι τελικά, με επιλεγμένους, θαρρείς, τουρίστες να την περπατούν με σεβασμό και αγάπη. Χάρη στα όσα είναι γραμμένα μες στο ωραίο αυτό βιβλίο ξαναβρέθηκα στα όμορφα μέρη του νησιού, ακόμη και σ’ αυτά που δεν αναφέρονται μες στο βιβλίο. Βρέθηκα για τρίτη φορά στην αρχαία μονή της Παναχράντου, που με μάγεψε γιατί ένιωσα πως ήταν το πιο κοντινό σημείο στον ουρανό όπου βρέθηκα ποτέ, αγνάντεψα το πέλαγος από την Παναγία τη Θεοσκέπαστη, που μου είχε δώσει την αφορμή να θαυμάσω πάλι δύο χαρακτηριστικά των Ελλήνων: σε τι θαυμάσιες τοποθεσίες χτίζουν τους ναούς τους και πώς τα βρήκαν όλα αυτά τα υπέροχα ονόματα για τη Μάνα Παναγία μας! Ξαναπήγα και στον εμβληματικό Αφανή της Ναύτη, που ατενίζει το πέλαγος επιβλητικός-ένας αφανής ήρωας που-επιτέλους!-παίρνει το αίμα του πίσω κι επιβάλλεται στις καρδιές όλων των επισκεπτών του νησιού, που δε γίνεται να μην περάσουν από εκεί, να μην τον χαιρετίσουν…
Εξαιτίας του βιβλίου αυτού, όμως, θυμήθηκα προπαντός το δημοτικό σχολείο που επισκέφτηκα όταν ήμουν στο νησί. Ανεξίτηλες στη μνήμη μου οι στιγμές που μοιραστήκαμε με τους μαθητές του, ανεξίτηλα και τα ίδια τα παιδιά. Θυμάμαι πως έμεινα εμβρόντητη όταν, συζητώντας με αφορμή ένα αγαπημένο μου ποίημα που για καράβια μιλάει, ζήτησα από τα παιδιά να ζωγραφίσουν το καράβι των ονείρων τους κι ο μικρός Μανόλης με ενθουσίασε, καθώς έδωσε στο δικό του καράβι ένα όνομα που με παρέπεμψε άμεσα στον όρο που ο φιλόσοφος Δάσκαλός μου, Κ. Δεληκωσταντής χρησιμοποιεί για τον άνθρωπο: «Παντοπόρος άπορος», κι είναι και τίτλος ενός από τα βιβλία του! Μικροί φιλόσοφοι τα παιδιά, που μπορούν μεγάλοι φιλόσοφοι να γίνουν, αρκεί να μην κοπούν τα φτερά της δημιουργικότητας και της φαντασίας που αναμφισβήτητα διαθέτουν.
Με τους θερμούς χαιρετισμούς μιας αφανούς επισκέπτριάς του, της ταπεινότητάς μου, στο ξεχωριστό αυτό νησί, την καραβοκύρισσα Άνδρο, την οποία έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν όλοι μέσ’ από το βιβλίο της Ανδριώτισσας Αντωνίας Βιταλιώτου-Σέττα «Ποντοπόρος», που άξια διακρίθηκε στον 65ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς και που αξίζει να διαβαστεί από καθέναν που νοιάζεται να μάθει για τα μικρά ονόματα της Ιστορίας, τα χαραγμένα στην ούγια και το περιθώριό της, μα που τόσο σημαντικά είναι!…
Σόνια Ευθυμιάδου-Παπασταύρου,
συντ. εκπ/κός-συγγραφέας
Καστοριά
Το βιβλίο κυκλοφορεί από την Ελληνοεκδοτική