«Φάμπρικα» στην Άνδρο είναι ένα Μνημείο σε κίνδυνο!
Της: MOnuMENTA
Στις αρχές Ιανουαρίου 2012 η MOnuMENTA έλαβε εκκλήσεις από την Άνδρο για να προστατευθεί ο υδρατμόμυλος, Εμπειρίκου, στην τοποθεσία Πέρα Πάντα, κάτω από τον οικισμό Στενιές, ένα σπάνιο κατάλοιπο της πρώτης φάσης εκβιομηχάνισης στην Ελλάδα. Στη Φάμπρικα, όπως είναι γνωστό το συγκρότημα, είχε εμφανισθεί σχεδόν σε επαφή με αυτό μία οικοδομή. Σημειωτέον, το μνημείο είναι κηρυγμένο διατηρητέο (ΦΕΚ 495/Β/9-7-1991) και έχει ζώνη προστασίας 50 μ. περιμετρικά.
Αμέσως ειδοποιήσαμε την αρμόδια Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Αττικής του ΥΠΠΟΤ που δεν γνώριζε το θέμα και δεν είχε δώσει άδεια, η οποία έσπευσε να ζητήσει διακοπή των οικοδομικών εργασιών. Παρόλη το σήμα διακοπής όμως οι εργασίες, κατά πληροφορίες μας, συνεχίστηκαν.
Ο υδρόμυλος κτίστηκε το 1876 από τον Κωνσταντίνο Εμπειρίκο, δίπλα στην κοίτη του ποταμού. Πρόκειται για μεγάλο πενταόροφο κτήριο με δίρριχτη στέγη. Σε αυτό βρίσκεται η μεγάλη όρθια σιδερένια φτερωτή που κινούνταν με υδατόπτωση και ο αλεστικός μηχανισμός με τέσσερα ζεύγη μυλολίθων. Στη Φάμπρικα γινόταν επεξεργασία σιταριού που έφερνε ο ιδιοκτήτης με δικά του καράβια από τη Ρουμανία. Το 1880 ο μύλος έγινε και ατμοκίνητος, το 1912 προστέθηκαν κυλινδρομυλικές εγκαταστάσεις και ηλεκτροφωτίστηκε. Λειτούργησε μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1930. Παρά την εγκατάλειψη το μνημείο στέκει χωρίς στατικά προβλήματα αναμένοντας την αποκατάστασή του.
Η ανεγειρόμενη οικοδομή πέρα από το ότι γεννά ερωτηματικά για το πώς τοποθετήθηκε δίπλα στο χαρακτηρισμένο βιομηχανικό μνημείο, καταστρέφει τη σημαντική αρχιτεκτονική, αισθητική, και εκπαιδευτική αξία του. Ευελπιστούμε ότι η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟΤ θα επανέλθει στο θέμα και θα λάβει άμεσα όλα τα αναγκαία μέτρα για την αποτελεσματική πλέον προστασία και διαφύλαξη του υδρατμόμυλου και του άμεσου περιβάλλοντός του.
Επιπλέον πληροφορίες και φωτογραφίες για τον υδρατμόμυλο μπορείτε να βρείτε στο άρθρο της ΜΟnuMENTA.: http://www.greekarchitects.gr/site_parts/articles/print.php?article=5584&language=gr
