Με τα προηγούμενα σημειώματά μας περιγράψαμε πολύ περιληπτικά την Ιστορία της Ελληνικής Εμπορικής Ναυτιλίας, προκειμένου ο αναγνώστης να έχει συνοπτική εικόνα επί του θέματος. Με αυτό το σημείωμα ξεκινούμε την περιγραφή της Ανδριακής Εμπορικής Ναυτιλίας. Θα χωρίσουμε την περιγραφή μας σε τέσσερις ενότητες: Το πρό του 1881 χρονικό διάστημα, το χρονικό διάστημα μεταξύ 1882-1919, το χρονικό διάστημα μεταξύ 1920-1945, το χρονικό διάστημα από το 1946 έως σήμερα.
ΠΡΩΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
Η Ναυτιλία της Άνδρου άρχισε να αναπτύσσεται κατά το τελευταίο τέταρτο του 18ου αιώνα και γνώρισε σταθερή ανάπτυξη μέχρι και τα χρόνια της Επαναστάσεως. Την εποχή εκείνη, η Άνδρος διέθετε 25 περίπου μεγάλα ιστιοφόρα σκάφη, μολονότι το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της ζούσε από τη γη με κύριο προϊόν το μετάξι. Από τα τέλη του 18ου αιώνα, η οικονομική άνθιση του νησιού έφερε και την ανάπτυξη των Γραμμάτων και τη δημιουργία του «Σχολείου Ελληνικών Γραμμάτων» το 1780. Το 1821 η Ναυτιλία της Άνδρου δεν είναι ισάξια της Ναυτιλίας των Υδραίων, αλλά είναι αξιόλογη, με μια τάξη «γεμιτζήδων», την τάξη των ναυτικών, προηγμένη οικονομικά και κοινωνικά. Η τάξη αυτή παρασύρει ακόμα και αρχοντικές οικογένειες στο να πιάσουν δουλειά στην θάλασσα, να εργάζονται δηλαδή σαν εφοπλιστές, σαν καραβοκυραίοι. Έτσι, από την εποχή εκείνη, αρχίζουν να εμφανίζονται στον εφοπλισμό της Άνδρου εκτός από τους Εμπειρίκους, τους Γουλανδρήδες, τον Γράφα, τους Κουτέληδες, τους Γουναραίους, την οικογένεια Ράλλια, την οικογένεια Πολέμη, οι Καμπάνηδες, οι Μπίστηδες, οι Καϊρηδες, οι Κονδύληδες κ.ά. ως εφοπλιστές ή σαν μεριδιούχοι σε πλοία Η Ναυτιλία της Άνδρου αναπτύσσεται καλά και μετά το τέλος του Αγώνα, σε αντίθεση με τους Σπετσιώτες και Υδραίους, οι οποίοι είχαν ακμάσει προηγουμένως. Στην Άνδρο τα πράγματα ήσαν διαφορετικά. Είχε τονωθεί το ναυτικό πνεύμα και από αρκετούς Ψαριανούς, που είχαν καταφύγει στην Άνδρο μετά την καταστροφή των Ψαρών. Αυτοί βοήθησαν στην ανάπτυξη της Ανδριακής Ναυτιλίας και από τεχνικής απόψεως. Η συνεργασία Ανδριωτων και Ψαριανών ήταν στενή και ζωηροτάτη ακόμα και από την εποχή της Επαναστάσεως, αν κρίνουμε από τον γνωστό στίχο:
«Την Κανάρια του Μπειρίκου τν επήραν στα Ψαρά,
να την κάμουνε μπορλότο για να κάψουν τον Πασά».
Την Ναυτιλία της Άνδρου βοήθησαν όμως και πολλοί Χιώτες, που ήρθαν στο νησί με μεγάλη επίδοση στο Εμπόριο και μεγάλες σχέσεις στο Εξωτερικό. Ο καραβοκύρης ήταν και έμπορος και ο έμπορος καραβοκύρης.
Επιμέλεια Αντ. Διαπούλη
