Του Θόδωρου Σκυλακάκη,
Ευρωβουλευτή της Συμμαχίας των Φιλελεύθερων και Δημοκρατών και μέλους της Δημοκρατικής Συμμαχίας
Πως βρεθήκαμε αντιμέτωποι με την ελληνική κρίση; Η χώρα βρέθηκε σε κατάσταση χρεοκοπίας τυχαία, από λάθος ενός ή δύο πολιτικών; Πως συσσωρεύτηκαν πάνω από 300 δις χρέος και ένα έλλειμμα που ήταν σταθερά διπλάσιο περίπου από αυτό που δηλώναμε στους άλλους και στον ίδιο μας τον εαυτό; Η απάντηση αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς ήταν ότι για πολλά χρόνια επικρατούσε η αντίληψη ότι το ευρύτερο πρόβλημα της χώρας αφορούσε κάποιον άλλο. Ότι όταν το κράτος ξοδεύει χρήματα ακόμα και όταν σπαταλά, αυτό είναι καλό γιατί μπορούμε όλο και κάτι να επωφεληθούμε ενώ η πληρωμή των χρημάτων αυτών αφορά κάποιον άλλον, όχι εμάς.
Άλλωστε για πολλά χρόνια μέσα από το μηχανισμό των ελλειμμάτων και της συσσώρευσης του χρέους πράγματι σπρώχναμε το λογαριασμό του χρέους προς το μέλλον, ώσπου μαζεύτηκε ένα βουνό χρέη και κάποια στιγμή το σαθρό οικοδόμημα σε μια ξαφνική νεροποντή του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, κατέρρευσε και προκάλεσε οικονομική καταστροφή.
Ποιος ήταν ο υπεύθυνος; Το τοπικό μας πολιτικό σύστημα έσπευσε να αποφανθεί ότι μαζί τα φάγαμε. Γιατί, για να μετατρέψει τους πολίτες σε συνενόχους και να αποφύγει οποιαδήποτε τιμωρία. Υπάρχει ασφαλώς ένα ποσοστό συλλογικής ευθύνης όταν λειτουργεί μια δημοκρατία, όμως αν κάπου ζουν δέκα χιλιάδες άνθρωποι και διοικούν τρεις, πέντε ή δέκα άνθρωποι, οι ευθύνες των δέκα είναι χίλιες φορές μεγαλύτερες από τις ευθύνες των δέκα χιλιάδων. Και οι δέκα έχουν κάθε λόγο να μετατρέψουν τις δικές τους ατομικές ευθύνες σε συλλογική αδιαφορία όσο το βουνό συσσωρεύεται, κάνοντας τα γνωστά πολιτικά παιχνίδια για να μαζεύουν ψήφους και να μετατρέπουν τις ευθύνες σε συλλογικές όταν το βουνό καταρρέει. Τώρα που το βουνό των χρεών κατέρρευσε, τι θα συμβεί στη χώρα; Ότι και να κάνουμε για τα επόμενα δέκα με είκοσι χρόνια ένα είναι σίγουρο. Το κράτος δεν θα έχει χρήματα. Στην Άνδρο οι δυσκολίες τις οικονομικής κρίσης να χτυπούν ήδη το νησί. Είμαστε όμως από πλευράς έντασης της κρίσης στην καλύτερη περίπτωση στο ένα τρίτο των τελικών της επιπτώσεων, στο ένα τρίτο όσων θα συμβούν. Η διαπίστωση αυτή δεν είναι προφητεία, είναι η σκληρή οικονομική πραγματικότητα, όπως προκύπτει από τα αμείλικτα δεδομένα του χρέους, του ελλείμματος και του ελλείμματος στο εξωτερικό ισοζύγιο της χώρας. Η οικονομία των μεγάλων αστικών κέντρων, της Αθήνας προπαντός –που αποτελεί αιμοδότρια της οικονομίας της Άνδρου από λόγω πυκνού εσωτερικού τουρισμού, λόγω της αθηναϊκής παραθεριστικής κατοικίας στο νησί και λόγω της χρήσης του αεροδρομίου της Αθήνας, από πολλούς ξένους τουρίστες που καταλήγουν στο νησί- θα πληγεί πολλαπλά. Τόσο από την γενική δυσπραγία, όσο και από την ειδικότερη δυσπραγία της Αθήνας. Θα πρέπει λοιπόν και η Άνδρος, όπως κάθε τοπική κοινωνία να μάθει να ζει με τα χρήματα που παράγει η ίδια και να προβλέψει τι θα κάνει όταν θα υποχρεωθεί να πληρώνει και ένα κομμάτι πίσω, για τα χρέη του κεντρικού κράτους. Ταυτόχρονα και η ίδια η Ευρώπη, είτε χρεοκοπήσουμε ανεξέλεγκτα, είτε καταφέρουμε και φτάσουμε σε μια οργανωμένη αναδιάρθρωση, θα γίνει πολύ αυστηρότερη έναντι της Ελλάδας. Οι παρανομίες που αφήνονταν να περάσουν απαρατήρητες θα αρχίσουν πλέον να πληρώνονται ακριβά. Και το κράτος μη έχοντας χρήματα σε κεντρικό επίπεδο, θα μεταφέρει αργά ή γρήγορα και το κόστος των παρανομιών σε τοπικό επίπεδο. Αν για παράδειγμα η εναπόθεση σκουπιδιών γίνεται παράνομα, τότε αργά ή γρήγορα τα σχετικά πρόστιμα, που θα είναι 200-300 ευρώ σε κάθε νοικοκυριό το δίμηνο, θα βρεθούν να βαρύνουν τους ίδιους τους δημότες των δήμων που παρανομούν, πιθανότατα μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ, με τους οποίους εισπράττονται τα δημοτικά τέλη.
Η περίπτωση της χωματερής της Άνδρου.
Η κατάρρευση της χωματερής της Άνδρου στη θάλασσα δεν ήταν φυσική καταστροφή. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς μάντης για να προβλέψει ότι αν συσσωρεύεις ένα βουνό σκουπίδια, σε ένα ρέμα που βρίσκεται δίπλα σε έναν αρχαιολογικό χώρο, αργά ή γρήγορα το σαθρό οικοδόμημα θα καταρρεύσει; Το έλεγε άλλωστε και η ίδια η πυροσβεστική; Ούτε ο κίνδυνος αυτός ήταν μέρος των λογικών κινδύνων που υπάρχουν στη διαχείριση των πραγμάτων μιας οργανωμένης πολιτείας. Η χωματερή λειτουργούσε άλλωστε παράνομα εδώ και πολλά χρόνια με βάση το κοινοτικό δίκαιο (δηλαδή το ελληνικό δίκαιο), με ευθύνες συγκεκριμένων ανθρώπων. Ποιος θα πληρώσει; Τα αρκετά εκατομμύρια ευρώ που θα χρειαστούν για την αποκατάσταση του χώρου (που δεν θα είναι ποτέ πια ο ίδιος), θα βγουν από το κράτος και θα τα στερηθούν οι φορολογούμενοι γενικά και εν μέρει και οι κάτοικοι του νησιού συλλογικά, μια που υπό την χείριστη οικονομική κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, είναι λογικό ότι η χρηματοδότηση που θα λάβει η Άνδρος από το κεντρικό κράτος στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, δεν θα αυξηθεί τόσο ώστε να καλύπτει και τις άλλες ανάγκες και το κόστος της αποκατάστασης της οικολογικής καταστροφής.. Έρχομαι τώρα στα σημερινά. Παρακολουθώ από κοντά τους χειρισμούς που πραγματοποιούν οι τοπικές αρχές και μου έχουν δημιουργηθεί συγκεκριμένες απορίες; Τηρείται η απαγόρευση απόθεσης απορριμμάτων στη συγκεκριμένη περιοχή, που έχει επιβάλλει το δικαστήριο και ο περιφερειάρχης; Έχει ο υπουργός υπογράψει την γνωμοδότηση του ΚΑΣ, έτσι ώστε να καταστεί νόμιμη; Τα σκουπίδια της Άνδρου όλους αυτούς τους μήνες, περιλαμβανομένων και των τελευταίων ημερών που πήγαν; Υπάρχει περιβαλλοντική μελέτη για την εγκατάσταση και λειτουργία του συστήματος που εγκαινιάστηκε τις τελευταίες μέρες; Αν ναι είναι διαθέσιμη στους κατοίκους για να την εξετάσουν όπως προβλέπεται παγίως από την ελληνική και κοινοτική νομοθεσία; Πότε και πως έγινε αυτό; Προκύπτει από χημική ανάλυση ότι τα επεξεργασμένα σκουπίδια που δημιουργεί το σύστημα και προορίζονται για καύση δεν θα παράγουν διοξίνες, όταν καούν; Ποιες είναι οι εμπειρίες από την εφαρμογή του συστήματος αλλού και ποια ανεξάρτητη επιστημονική αρχή ή αυθεντία το έχει αξιολογήσει; Μπορούν οι κάτοικοι να έχουν πρόσβαση στην σχετική αξιολόγηση, ή αποτελεί μυστικό; Που τελικά θα πάνε τα σκουπίδια της Άνδρου όταν τελειώσει η πιλοτική περίοδος. Αν πράγματι το σύστημα αυτό τα εξαφανίζει με την αποτελεσματικότητα που εμφανίζεται και δεν έχει άλλες επιπτώσεις, γιατί να μην πάνε σε μια περιοχή μη επίμαχη, ώστε να μην υπάρχει από κακόβουλους η υποψία ότι μέρος των σκουπιδιών, που οι κάτοικοι του νησιού πληρώνουν ακριβά για να εξαφανίζονται χωρίς υπολείμματα, όταν υπάρχουν δυσλειτουργίες οι υπεύθυνοι λειτουργίας του μηχανήματος θα έχουν τον πειρασμό να τα στείλουν πάλι στην παρακείμενη χωματερή; Ο πειρασμός και αγίους κολάζει. Καλό είναι σ’ αυτές τις δύσκολες εποχές να μην βάζουμε τους ανθρώπους σε πειρασμό.
Ανεξάρτητα από τις διαχρονικές ευθύνες, προσωπικά είμαι βέβαιος για τις καλές προθέσεις των εμπλεκομένων; Όμως η γυναίκα του Καίσαρα, όταν έχει συμβεί μάλιστα μια τέτοια οικολογική καταστροφή, την οποία πληρώνει και θα πληρώσει το νησί, δίνει στην πραγματικότητα εξετάσεις διαφάνειας. Και πραγματικά πιστεύω ότι ο τρόπος για να τις περάσουν οι αρμόδιοι είναι να είναι ανοικτοί στην κριτικοί, να συζητούν με όλους και να επιδιώκουν συναινετικές λύσεις και να δίνουν όλα τα σχετικά στοιχεία στη δημοσιότητα. Σε μια εποχή που το έλλειμμα εμπιστοσύνης είναι κυρίαρχο πρόβλημα στην ελληνική κοινωνία, είναι ανάγκη να λύνουμε τα προβλήματα με σοβαρότητα, ρεαλισμό, αλλά και τήρηση της νομιμότητας και διάλογο. Και εφόσον όλα τα στοιχεία είναι διαθέσιμα και όλες οι εύλογες απορίες απαντώνται, τότε πρέπει να βρίσκονται λύσεις συναινετικές, με καλή πίστη από όλες τις πλευρές, όπως ελπίζω να συμβεί και με το πρόβλημα της χωματερής της Άνδρου. Χωρίς αυτό βέβαια ούτε να αναιρεί τις ευθύνες για όσα έχουν συμβεί ως σήμερα. Αυτές όμως είναι άλλου χρόνου και άλλων διαδικασιών υπόθεση.
