Ανδριώτης εξ αγχιστείας και κατ’ επιλογήν ο δημοφιλής πολιτικός ταξιδεύει από τα νεανικά του χρόνια στην Άνδρο, αγαπά τον τόπο καταγωγής της γυναίκας του Ειρήνης Σταματούδη, συμμετέχει στα κοινωνικά δρώμενα και εκτός Κορθίου, είναι προσφιλής, φιλικός και ιδιαίτερα αγαπητός στην μικρή κοινωνία του νησιού. Προβεβλημένο στέλεχος της παράταξης της Νέας Δημοκρατίας, ο δημοφιλής καθηγητής, χαλαρώνει με την οικογένειά του στον Όρμο, ψαρεύει στις ακροθαλασσιές του νησιού, διασκεδάζει στα πανηγύρια αλλά και στους επίσημους χορούς των σωματείων της περιοχής.
Ο Α. Συρίγος είναι λάτρης της Τέχνης και τακτικός επισκέπτης των Ιδρυμάτων Β&Ε Γουλανδρή και Π&Μ Κυδωνιέως. Αγαπά την Άνδρο και την γυναίκα του δηλώνοντας «ερωτικός μετανάστης». Με διακριτική ευγένεια παραχώρησε στην εφημερίδα Ανδριακή/andriakipress.gr μια συνέντευξη εκ βαθέων, που αφορά στον άνθρωπο και τη σχέση του με το νησί.
Η παρουσία σας στα κοινά στην Α΄ Αθηνών «αγκαλιάστηκε» από την ανδριακή οικογένεια και έγινε ευρύτερα γνωστή η σχέση σας με το νησί. Ποια είναι, πως και πότε ξεκίνησε;
Aυτoχαρακτηρίζομαι ως «ερωτικός μετανάστης» στο νησί. Άρχισα να το γνωρίζω συστηματικά από το 2001, οπότε συνόδευσα για πρώτη φορά τη σύζυγό μου Ειρήνη Σταματούδη στον προγονικό της τόπο, στο Κόρθι. Μετά από 20 και πλέον χρόνια, είμαι σε θέση να πω ότι γνωρίζω την Άνδρο αρκετά καλυτέρα από την Ειρήνη. Αυτό οφείλεται στο ότι ψαρεύω στο νησί και έχω μάθει τις θάλασσές του, τα περιγιάλια, τους όρμους και τις κρυφές του παραλίες.
Επισκέπτεσθε τακτικά την Άνδρο;
Σίγουρα θα με βρείτε για 2 εβδομάδες με την οικογένεια την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου και κάποια τριήμερα ή σαββατοκύριακα μέσα στο χρόνο.
Περιστατικά ζωής και καθημερινότητας που σχετίζονται με το νησί
Ένα από τα γεγονότα που δεν θα ξεχάσω ήταν όταν, πριν από χρόνια, φτάσαμε στο Κόρθι αργά το βράδυ στα τέλη Σεπτεμβρίου. Ο Όρμος ήταν σχεδόν άδειος από τους ντόπιους. Ρωτήσαμε πού είχαν πάει όλοι και μας είπαν ότι βρίσκονταν στο πανηγύρι που γινόταν στο μοναστήρι του «Άη-Γιάννη στις Kρεμμύδες» – ένα αυθεντικά παπαδιαμάντειο όνομα τοποθεσίας. Ξεκινήσαμε μαζί με τα παιδιά μας κατά τις 11 το βράδυ να πάμε στο μοναστήρι. Ψηλά από το βουνό έμοιαζε με φωτισμένη κουκκίδα μέσα στην απέραντη σκοτεινιά του τοπίου. Παρκάραμε στο τέλος μιας ατέλειωτης σειράς αυτοκινήτων. Μέσα στο ανεμοβρόχι φτάσαμε στο χώρο του μοναστηριού και ξαφνικά βρεθήκαμε σε έναν τόπο μαγικό. Άλλοι χόρευαν, άλλοι έψηναν πίνοντας κρασί, μερικά μικρά παιδιά είχαν ανέβει πάνω στον τρούλο της εκκλησίας και τραγουδούσαν, κάποια μωρά τα είχαν πλαγιάσει μέσα στην εκκλησία να κοιμηθούν για να μην ενοχλούνται από τον θόρυβο. Ήταν ο ελληνικός τρόπος, η ζώσα παράδοση αγκαλιασμένη με την καθημερινότητα. Όποιος έχει διαβάσει το μυθιστόρημα του Παπαδιαμάντη «Στον Χριστό στο κάστρο», θα έβλεπε ζωντανό ένα άλλο κεφάλαιο.
Τα συν και πλην της δημοσιότητας σε έναν τόπο διακοπών;
Ένα από τα διασκεδαστικά περιστατικά που μου έχουν συμβεί ήταν όταν είχε βγει το τουρκικό σεισμογραφικό σκάφος «Ορούτς Ρέις» στην ανατολική Μεσόγειο. Υπήρχε μεγάλη ανησυχία στον κόσμο και είναι φυσικό ότι λόγω ειδικεύσεως στις ελληνοτουρκικές σχέσεις με ρωτούσε πολύς κόσμος τι γίνεται. Ένα πρωινό εκείνων των ημερών είχα επιστρέψει μετά από ψάρεμα με τον φίλο Ηλία. Λόγω των εξαιρετικών ικανοτήτων του Ηλία στο ψαροντούφεκο είχαμε πιάσει αρκετά ψάρια, τα οποία καθάριζα σε ένα βράχο δίπλα στη θάλασσα. Εκεί με ανακάλυψε κάποιος άγνωστος κύριος, ο οποίος στάθηκε δίπλα μου και άρχισε να με βομβαρδίζει με σειρά ερωτημάτων. Όταν τελείωσα με το καθάρισμα, με ακολούθησε ως το σπίτι, συνεχίζοντας τον ευγενικό βομβαρδισμό ερωτημάτων. Στην είσοδο μου είπε: «να σας περιμένω να συνεχίσουμε ή θα ξεκουραστείτε;»
Τα συν και πλην του νησιού; Η άποψή σας για την Άνδρο;
Πριν από χρόνια είχα διαβάσει στον πεθερό μου ένα διθυραμβικό απόσπασμα του Ανδρέα Εμπειρίκου για τον ήλιο την ώρα που ανατέλλει πάνω από τα βουνά της Άνδρου.
-«Ωραία τα λέει», μου απάντησε ψύχραιμα. «Πράγματι, έτσι είναι!» Η αγάπη των Ανδριωτών για τον τόπο κάνει την λογοτεχνία να ωχριά και νομίζω ότι πλέον τους καταλαβαίνω απόλυτα.
Το πρόβλημα για την Άνδρο, όπως και για τα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων, είναι ότι δέχεται τον Ιούλιο και τον Αύγουστο έναν εξαιρετικά μεγάλο αριθμό επισκεπτών που οδηγεί στα όριά του τις υποδομές του νησιού. Κύριο πρόβλημα αυτό της υδρεύσεως, όπου την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου τα πράγματα είναι οριακά. Από εκεί και πέρα το οδικό δίκτυο έχει σοβαρά προβλήματα. Επίσης, το λιμάνι του Γαυρίου δεν έχει ακόμη την αναγκαία υποδομή για να δέχεται δύο επιβατικά σκάφη ταυτοχρόνως σε περίπτωση που φυσούν ακόμη και μέτριοι άνεμοι. Σε κάποιες περιπτώσεις, δεν υπήρξε ο απαραίτητος σεβασμός στην αρχιτεκτονική παράδοση του νησιού και δυστυχώς θα περιλάμβανα και τον Όρμο Κορθίου στις περιπτώσεις αυτές. Η φυσική ομορφιά, βέβαια, είναι τόσο μεγάλη που καλύπτει τις όποιες παραφωνίες.
Στα πλεονεκτήματα του νησιού είναι το μοναδικό φυσικό του περιβάλλον, το ότι κατορθώνει να κρατά πολλά από τα χωριά του -ιδίως αυτά του Κορθίου- ανέγγιχτα από την τουριστική επέλαση και αυθεντικά μέσα στο χρόνο. Η ύπαρξη τόσων αξιόλογων μουσείων ιδίως για τη σύγχρονη τέχνη έχει μετατρέψει την Άνδρο σε καλοκαιρινό προορισμό για τους φιλότεχνους. Στα πλεονεκτήματα είναι και η κοντινή απόσταση από την Αττική και η συχνή ακτοπλοϊκή σύνδεση. Η Άνδρος πάντως δεν είναι ένα εύκολο νησί. Πρέπει να την ψάξεις και να την ανακαλύψεις. Έτσι, όμως, την αγαπάς με πάθος.
Τί καλύτερο θα μπορούσε να γίνει ώστε να επιμηκυνθεί η τουριστική περίοδος στο νησί;
Έχουν γίνει σοβαρές προσπάθειες με πλέον χαρακτηριστική αυτή που κινείται γύρω από το αναγεννημένο δίκτυο μονοπατιών. Είναι προφανές ότι δεν αρκεί. Όπως λένε χαρακτηριστικά και οι ίδιοι οι Ανδριώτες, η πιο «έρημη» περίοδος του νησιού είναι τα Χριστούγεννα, όπου ακόμη και μόνιμος πληθυσμός μετακινείται κυρίως στην Αθήνα. Νομίζω ότι θα πρέπει να συνδυαστεί με κάποια άλλα στοιχεία. Επί παραδείγματι η Τήνος, που λόγω της Παναγίας δέχεται επισκέπτες όλον τον χρόνο, μετατρέπεται σταδιακά και σε γαστριμαργικό προορισμό. Αυτές είναι προοπτικές που διανοίγονται και πρέπει να συνδυαστούν με το πλεονέκτημα του κοντινού νησιού στην Αθήνα.
Τί μπορεί να γίνει ώστε οι νέοι να παραμείνουν στον τόπο;
Ποιοι νέοι; θα τολμούσα να ρωτήσω. Όπως και σε όλη την Ελλάδα έχει μειωθεί απελπιστικά ο αριθμός των γεννήσεων. Ας δούμε όμως τί γίνεται την μη τουριστική περίοδο. Το νησί αδειάζει με την εξαίρεση της περιοχής του Κορθίου. Δοκιμάστε να βρείτε εστιατόρια ανοιχτά όλον τον χρόνο σε άλλα μέρη της Άνδρου. Είναι σχεδόν αδύνατον. Θα πρέπει λοιπόν να δούμε την Άνδρο μέσα στο χρόνο. Μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 1980 οι πάντες ήσαν στραμμένοι προς τη θάλασσα. Τώρα αυτό έχει αλλάξει. Πιστεύω πρέπει να διατηρηθεί μέσω της παιδείας η στενή σχέση των Ανδριωτών με τη θάλασσα. Ίσως αυτό κρατήσει νέους στο νησί.
Ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα είναι εφικτή προοπτική;
Την περίοδο που ήμουν υφυπουργός Παιδείας αρμόδιος για την ανώτατη εκπαίδευση προσπάθησα να δω κατά πόσον θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο κυρίως σε συνδυασμό με τις υποδομές του Μουστακείου Ιδρύματος. Κακά τα ψέματα. Το μοναδικό ενδιαφέρον που υπήρχε από τα Πανεπιστήμια ήταν για την περίοδο Ιουλίου-Αυγούστου. Πρόκειται για τη μοναδική περίοδο που η Άνδρος δεν χρειάζεται επιπλέον επισκέπτες. Έχω συζητήσει επανειλημμένως με το διοικητικό συμβούλιο και τον πρόεδρο του Ιδρύματος. Γνωρίζουν την πραγματικότητα και έχουν ευρηματικές ιδέες για το πως το Μουστάκειο θα συνεχίσει να προσφέρει στην ανάπτυξη της Άνδρου πέραν της βοήθειας που προσφέρει ήδη στα εκπαιδευτικά δρώμενα του νησιού.
Μια ευχή σας για το 2024 για την Άνδρο και μια για τη χώρα μας;
Η οικιστική ανάπτυξη να μην καταστρέψει το ξεχωριστό περιβάλλον της Άνδρου και από πλευράς υποδομών να γίνει το νησί που ονειρευόμαστε για να διευκολυνθεί η ζωή τόσο των κατοίκων όσο και των επισκεπτών. Και επειδή οι ευχές δεν πραγματοποιούνται με κάποιο μαγικό ραβδάκι, να προσπαθήσουμε όλοι συνειδητά, με συνέπεια και συνέχεια προς αυτήν την κατεύθυνση.
Σε σχέση με την χώρα μας ελπίζω να έχουμε την υπομονή και την ψυχραιμία να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις των καιρών. Εύχομαι ειρήνη και πρόοδο. Τίποτα δεν είναι αυτονόητο στις μέρες μας.
Ο Άγγελος Συρίγος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1966. Αποφοίτησε το 1988 από την Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και εκπόνησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, όπου ανακηρύχθηκε διδάκτωρ Νομικής το 1994. Έχει βραβευθεί το 1992 από την Ακαδημία Αθηνών για εργασία του σχετική με το θέμα της οριοθετήσεως της Υφαλοκρηπίδας. Επίσης κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας τιμήθηκε με Έπαινο από το Δ’ Σώμα Στρατού στη Θράκη για υπηρεσίες προς τη μειονότητα της Θράκης και με Εύφημο Μνεία από το Γενικό Επιτελείο Στρατού για την συνεισφορά του στη δημιουργία πομακικού-ελληνικού λεξικού. Έχει δημοσιεύσει οκτώ βιβλία και αρκετά επιστημονικά άρθρα για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, το δίκαιο της Θάλασσας, το Κυπριακό, τα Βαλκάνια, τις μειονότητες, τη μετανάστευση και τη Μικρασιατική Καταστροφή. Τον Μάρτιο του 2024 θα κυκλοφορήσει το νέο του βιβλίο που συγγράφει με τον καθηγητή Ευάνθη Χατζηβασιλείου: Μεταπολίτευση 1974-75: 50 ερωτήσεις και απαντήσεις.
Από το 2002 διδάσκει διεθνές δίκαιο και εξωτερική πολιτική με ειδίκευση στις Ελληνοτουρκικές Σχέσεις στο Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου. Εργάστηκε ως δικηγόρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών. Υπήρξε Επιστημονικός Συνεργάτης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την αναθεώρηση της νομοθεσίας στο Μαυροβούνιο και στο Αζερμπαϊτζάν (1999-2002), ενώ έχει διατελέσει γενικός γραμματέας Πληθυσμού και Κοινωνικής Συνοχής στο Υπουργείο Εσωτερικών (Αύγουστος 2012-Απρίλιος 2015).
Στις εκλογές του 2019 εξελέγη βουλευτής Α’ Αθηνών με τη Νέα Δημοκρατία και στις 4 Ιανουαρίου 2021 ορίστηκε υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, αρμόδιος για θέματα Ανώτατης Εκπαίδευσης. Στις 15 Φεβρουαρίου 2017, στην προσπάθειά του να αποτρέψει γκράφιτι σε πεζόδρομο εντός του Παντείου, δέχθηκε επίθεση από τρεις αναρχικούς, η οποία οδήγησε στον τραυματισμό του. Παρά τις απειλές που δέχθηκε δεν δίστασε να τους οδηγήσει στη δικαιοσύνη όπου και καταδικάστηκαν.
Είναι παντρεμένος με την Ειρήνη Σταματούδη, διακεκριμένη δικηγόρο και καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Έχουν τρία παιδιά, την Φωτεινή, τον Μάνθο και τον Αναστάση.
ΜΦΜ
Η συνέντευξη παραχωρήθηκε στην Μ. Φωτοπούλου-Μαργέτη (ΜΦΜ) για την έντυπη έκδοση της ΑΝΔΡΙΑΚΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ Φεβρουαρίου 2024
