Το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο διοργανώνει σε συνεργασία με το «Ινστιτούτο Ιστορίας και Πολιτισμού της Αυτοδιοίκησης και Τοπικής – Περιφερειακής Ανάπτυξης Α.Μ.Κ.Ε.» έκθεση ζωγραφικής και γλυπτικής με τίτλο «160 Χρόνια Ν.Α.Τ.». Στην έκθεση συμμετεχει ο Ανδριώτης ζωγράφος Γιώργος Σαλταφέρος.
Η έκθεση, η οποία θα λάβει χώρα στην Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά, από τις 13 Δεκεμβρίου 2021 έως τις 6 Ιανουαρίου 2022, επιδιώκει, όχι μόνο να επιβεβαιώσει εμφατικά, για μια ακόμη φορά, την αδιασάλευτη παρουσία του ιδρύματος στο πλευρό το Έλληνα Ναυτικού για περισσότερο από ενάμιση αιώνα, αλλά και να διαπραγματευτεί, μέσω της εικαστικής οδού, την αρχέγονη σχέση του ελληνικού λαού με την θάλασσα.
Πράγματι, από τις απαρχές της μακροχρόνιας ιστορικής τους διαδρομής, οι Έλληνες συνειδητοποίησαν πως η μοίρα τους ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με τη ναυτοσύνη, αναζητώντας τις τύχες τους μακριά από την ασφάλεια της πατρώας εστίας. Από τους πρώτους Μινωϊτες θαλασσοπόρους έως τους αποικισμούς της Μικράς Ασίας και του Αιγαίου και στη συνέχεια, ολόκληρης της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου, από τα «ξύλινα τείχη» που διασφάλισαν την ελευθερία των ελληνικών πόλεων από τους Πέρσες έως και το «υγρόν πυρ» του Βυζαντινού ναυτικού, οι Έλληνες ζούσαν και ανάσαιναν όχι απλώς «παρά θιν’ αλός» αλλά μέσα στη θάλασσα και για την ίδια την θάλασσα. Η βιωματική διασύνδεση του λαού με την θάλασσα έφτασε στο αποκορύφωμά της κατά την διάρκεια των χρόνων της εθνικής παλιγγενεσίας του 1821, όταν ο ελληνικός εμπορικός στόλος, με πραγματική αυταπάρνηση, μετατράπηκε μέσα σε μια νύχτα στο ισχνό πολεμικό ναυτικό του αγωνιζόμενου έθνους, κρατώντας ζωντανή την επανάσταση, αδιαφορώντας για το προσωπικό κόστος. Αυτές οι υπέρτατες πράξεις θυσίας των Ελλήνων ναυτικών και των οικογενειών τους κατά την διάρκεια του Αγώνα, στάθηκαν ουσιαστικά η αφορμή για την αναγνώριση εκ μέρους του νεοσύστατου ελληνικού κράτους του τεράστιου ηθικού του χρέους που είχε απέναντι τους. Έτσι, ήδη από την περίοδο της διακυβέρνησης Καποδίστρια εκφράστηκε επισήμως η μέριμνα του κράτους για την σύσταση ενός επίσημου φορέα πρόνοιας για τους ναυτικούς.
Το 1836, στο διάταγμα «περί σχηματισμού Απομαχικού Ταμείου δια τους Απομάχους», δρομολογείται και επισήμως η ίδρυση του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου, η οποία τελεσφόρησε λίγα χρόνια αργότερα, το 1861, με την θεσμοθέτηση του ΧΛΘ νόμου. Μάλιστα, ο τότε «Υπουργός των Ναυτικών» Αθ. Α. Μιαούλης, στη σχετική εγκύκλιο που εκδίδεται μετά την ψήφιση του νόμου από τη Βουλή, περιγράφει τον νεοσυσταθέντα οργανισμό ως κοινό κτήμα όλων των Ελλήνων που δεν ανήκει «εις τούτην ή εκείνην την πόλιν την ναυτική, αλλά είναι κτήμα ανεξαρτήτως όλων των ναυτιλλομένων και παντός άλλο θαλάσσης εργάτου» που θα ωφελήσει τους «από της θαλάσσης τα του βίου καρπούμενους, τους πατέρες, τις μητέρες, τους συζύγους και τα τέκνα αυτών», αποστολή που ορίζει την δραστηριότητα του ΝΑΤ καθόλη την διάρκεια των εκατόν εξήντα χρόνια του βίου του.
Φέρτε μου τη θάλασσα να την προσκυνήσω,
φέρτε μου τον ήλιο της να προσευχηθώ.
Έθρεψα τα σπλάχνα σου, κύμα πελαγίσιο,
με χιλιάδες μνήματα μέσα στο βυθό.
(Νίκος Γκάτσος, Φέρτε μου την θάλασσα)
Το Ν.Α.Τ. φιλοδοξεί σήμερα, μέσω της συγκεκριμένης εικαστικής έκθεσης, αφενός να υπενθυμίσει την ιστορική του διαδρομή και την αδιάκοπη παρουσία του στο πλευρό του Έλληνα Ναυτικού και, αφετέρου, να διαμορφώσει τους κατευθυντήριους άξονες της στρατηγικής που προτίθεται να ακολουθήσει απέναντι στις προκλήσεις του μέλλοντος.
Έχοντας διαγράψει ήδη μια πορεία που διακρίθηκε για την κοινωνική του συνείδηση καθώς και για το πνεύμα προσφοράς και αλληλεγγύης, εκκινώντας ως ένας από τους πρωτοπόρους θεσμούς κοινωνικής ασφάλισης στον κόσμο και εξελισσόμενο ως εχέγγυο των δικαιωμάτων που προκύπτουν από το ρόλο και το έργο των Ελλήνων Ναυτικών, το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (Ν.Α.Τ.), με αφορμή την συμπλήρωση 160 χρόνων από την ίδρυσή του, έρχεται να διακηρύξει για μια ακόμη φορά τον δομικό ρόλο του μέσα στην σύγχρονη ελληνική κοινωνία, μια κοινωνία που εξακολουθεί να ζει, να αναπνέει και να ονειρεύεται ακόμη και σήμερα μαζί με τον ομηρικό «οίνοπα πόντο».
Στην έκθεση συμμετέχουν οιꓽ Αδαμάκης Γιάννης, Αλατσάκης Χρήστος, Ανδρούτσος Γιώργος, Γαβαλάς Στέλιος, Γκολέμας Μίλτος, Διακοδημητρίου Μαρία, Διαμαντοπούλου Αργυρώ, Krastev Martin, Κρέτσης Δημήτρης, Κόνιαρης Νίκος, Λαζαράκης Χρήστος, Λατινοπούλου Αθηνά, Λεοντόπουλος Νίκος, Μακρής Θανάσης, Μάρα Μάγδα, Μπλιάτσου Γεωργία, Παπαδάκης Έκτωρ, Πολυζωίδη – Μαυρολέων Κατερίνα, Σαλταφέρος Γιώργος, Σιάγκρης Παναγιώτης, Τάγκαλος Βασίλης, Φιλιππούση Βιργινία, Χατζή Αθηνά & Χριστάκη Ελευθερία.
—Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά, Φίλωνος 29, Πειραιάς, ΤΚ 18535
Ώρες Λειτουργίαςꓽ Δευτέρα έως Παρασκευή 17ꓽ00-20ꓽ00
Σαββατοκύριακοꓽ 10:00-12.00 και 17ꓽ00-20ꓽ00
Διάρκεια Έκθεσηςꓽ 13/12/2021 έως 06/01/2022
Διοργάνωση: Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (Ν.Α.Τ.)
Επιμέλεια/Συντονισμός: Ινστιτούτο Ιστορίας & Πολιτισμού της Αυτοδιοίκησης
& Τοπικής – Περιφερειακής Ανάπτυξης Α.Μ.Κ.Ε.
Τεκμηρίωση: Έκτωρ Παπαδάκης, Καθηγητής Σχολής Καλών Τεχνών Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, Χριστίνα Σωτηροπούλου, Ιστορικός Τέχνης
